A C T I V I T E I T E N V E R S L A G =-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

ACTIVITEITENVERSLAG

2010

=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

BRUSSELS INTERCOMMUNAAL LABORATORIUM VOOR SCHEIKUNDE EN BACTERIOLOGIE Coöperatieve Vennootschap met beperkte Aansprakelijkheid (Vereniging van gemeenten)

Maalbeeklaan, 3 1000 BRUSSEL Tel. : Fax : e-mail : website :

02/230.80.01 02/280.08.38 [email protected] www.bilsb.irisnet.be

BESTUURSORGANEN - SAMENSTELLING OP 31 DECEMBER 2010 =-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= - RAAD VAN BESTUUR ------------------------------

VOORZITTER : Dhr. Chr. CEUX, schepen van de Stad Brussel GEDELEGEERD BESTUURSTER : Mevr. F. ABID, raadslid van Brussel LEDEN :

Mevr. Ingrid HAELVOET, raadslid van Evere Dhr. René PYPENS, raadslid van Anderlecht Dhr. Abdallah JOUGLAF, raadslid van Sint-Agatha-Berchem Dhr. Saïd ARHUIL, schepen van Sint-Gillis Mevr. Danielle EVRAUD, raadslid van Sint-Jans-Molenbeek Dhr. Yvan de BEAUFFORT, raadslid van Schaarbeek Dhr. Bernard VAN NUFFEL, raadslid van Jette

RAADGEVERS :

Dr P. DE VRIES, Erehoofdarbeidsgeneesheer, Stad Brussel Dhr. R. GILLET, Ingenieur voor de Scheikunde en de Landbouwindustriën, eredirecteur Dhr. A. MOTQUIN, Ingenieur voor de Scheikunde en de Landbouwindustriën, eredirecteur Dhr. J. SEEGER, Landbouwingenieur, eredirecteur Dhr. F. FIOCCHI, Algemeen eredirecteur

SECRETARIS-SCHATBEWAARDER : Dhr. T. BRAECKMAN, Adjunct-adviseur bij de Stad Brussel

- COLLEGE VAN COMMISSARISSEN ----------------------------------------------Dhr. E. MATHAY, commissaris-revisor Mevr. Cécile JODOGNE, d.d. Burgemeester van Schaarbeek Dhr. Roger SCHEEPMANS, raadslid van Ganshoren Mevr. Laurence VERHAEGHE, raadslid van Sint-Lambrechts-Woluwe

- DIRECTIE ------------------DIRECTEUR : Ir. I. SUYS

- ALGEMENE VERGADERING - SAMENSTELLING OP 31 DECEMBER 2010 ------------------------------------------------------------------------------------------------------

ANDERLECHT ................................ :

Dhr. René PYPENS, raadslid

BRUSSEL ......................................... :

Dhr. Chr. CEUX, voorzitter

........................................................... :

Mevr. F. ABID, gedelegeerd bestuurder

ELSENE ............................................ :

Dhr. Hassan CHEGDANI, raadslid

ETTERBEEK .................................... :

Dhr. Ahmed M’RABET, raadslid

EVERE .............................................. :

Mevr. Christiane ERGOT,schepen

GANSHOREN .................................. :

Dhr. R. SCHEEPMANS, raadslid

JETTE................................................ :

Mevr. Christine GALLEZ, raadslid

KOEKELBERG ................................ :

Dhr. Dirk LAGAST, raadslid

OUDERGEM .................................... :

Mevr. Jeanine CRUCIFIX, schepen

SCHAARBEEK ................................ :

Dhr. Yvan de BEAUFFORT, raadslid

SINT-AGATHA-BERCHEM ........... :

Dhr. Abdallah JOUGLAF, raadslid

SINT-GILLIS .................................... :

Dhr. P. ALONSO ARROYO, raadslid

SINT-JANS-MOLENBEEK ............. :

Mevr. Danielle EVRAUD, raadslid

SINT-JOOST-TEN-NODE ............... :

Mevr. Touria LAARAJ, raadslid

SINT-LAMBRECHTS-WOLUWE .. :

Dhr. D. FRANKIGNOUL, schepen

SINT-PIETERS-WOLUWE.............. :

Mevr. Béatrice de SPIRLET, schepen

UKKEL ............................................. :

Mevr. Cl. VERSTRAETEN, schepen

VORST.............................................. :

Mevr. Magda DE GALAN, burgemeester

WATERMAAL-BOSVOORDE ....... :

Mevr. M. PAYFA, burgemeester

WEMMEL......................................... :

Dhr. Jean COOMANS de BRACHENE, raadslid

--------oOo--------

ORGANIGRAM VAN HET PERSONEEL OP 31 DECEMBRE 2010 Directie Ivan SUYS (DIR) Christian PAUCOT (SDIR) Jacques VIVEGNIS (CTR)

Administratieve dienst

Kwaliteitdienst

Eetwareninspectiedienst

Dienst chemie

Dienst bactériologie

Dienst milieu

DIR Ivan SUYS

RQ Christian PAUCOT

INC Susy STESSES

RTC Eric VIAENE

RTB Laura TOMASINA

RTE Jacques VIVEGNIS

AQ David CAPITANT

INS Sandra THIRI Carole CZERWONO GORA

TCC Régine FORTIN

TBB Véronique BOITE Annick LEFEBVRE

TBC William HEMELHOF Fatima BOUSRHIY ER

SET Tanguy BRAECKMAN SEC Alain PIROTTE SE Greta VAN MEERBEECK Jean-Paul VAN HAUTEGEM

TCI Véronique DEWILDE Yvon NOEFNET David CAPITANT

ALC Christophe MAES DIR = Directeur SDIR = Sous-Directeur CTR = Chef de travaux RQ = Responsable qualité INC = Inspecteur-chef RTC = Responsable technique chimie RTB = Responsable technique bactério RTE = Responsable technique environnement SET = Secrétaire-trésorier SEC = Secrétaire-comptable SE = Secrétaire AQ = Assistant Qualité INS = Inspecteur TCC = Technicien chimie classique TCI = Technicien chimie instrumentale TBB = Technicien bactério TBC = Technicien bactério-chimie ALC = Aide laboratoire chimie ALB = Aide laboratoire bactério

+ TBC + INS

ALB Isabelle LOKULI Francisco MENDES

INHOUDSTAFEL

INLEIDING ..................................................................................................... 1 I. THEMA-ENQUETES.................................................................................. 3 A MICROBIOLOGISCHE KWALITEIT......................................................... 3

Consumptie-ijs ......................................................................................... 7 Bereide salades met mayonaise ................................................................ 8 Rauw vlees bestemd om rauw opgegeten te worden................................ 9 Rauw vlees ............................................................................................. 10 Pensen..................................................................................................... 11 Kazen...................................................................................................... 12 Gerookte vissen ...................................................................................... 13 Marshmallow.......................................................................................... 14 Eetwaren opgenomen in de HORECA-sector ........................................ 15 B. SCHEIKUNDIGE ANALYSES ................................................................ 17 Cadmium in koppotigen (cephalopoda) ...................................................... 17

Rauw gehakt vers vlees : voedingsbestanddelen.................................... 18 Kwik in verse vissen .............................................................................. 20 Zoutgehalte in verschillende voorverpakte producten ........................... 21 II. INSPECTIE EN CONTROLE OP ETABLISSEMENTEN ...................... 22 Opvolging van niet-conformiteiten ....................................................... 22 Temperaturen van koelinstallaties ......................................................... 22 Opsporing van sulfiet in vers vlees ........................................................ 22 Frituuroliën en frituurvetten ................................................................... 23 III. COLLECTIEVE MAALTIJDEN ............................................................. 24 Microbiologische kwaliteit..................................................................... 25 Zoutgehalte............................................................................................. 29 IV. WATER- EN LUCHTANALYSEN ........................................................ 30 Zwembaden en voetbaden ...................................................................... 30 Luchtcontroles ........................................................................................ 32 Legionella............................................................................................... 33 V. IDENTIFICATIE VAN HOUTPARASIETEN...................................................34

-1INLEIDING Realisatie van de objectieven die tijdens de vorige directiebeoordeling werden beschreven (1/2/2010) 1. Uitbreiding van de BELAC scope tot de microbiologische analyse van eetwaren en tot de zoutdosering in eetwaren : Dit objectief is volledig bereikt. Het BILSB is op 8 september 2010 op de hoogte gebracht dat na de audit van 27 en 28 april 2010 de accreditatie mag behouden blijven en dat een uitbreiding van het accreditatiedomein met de microbiologische analyse van eetwaren (7 parameters) alsook de zoutdosering kan toegekend worden. Met de voorgaande geaccrediteerde parameters zijn alle door het BILSB uitgevoerde routine analytische activiteiten door deze accreditatie gedekt. Onze erkenning bij het FAVV is op dezelfde manier uitgebreid. 2. Vernieuwing van het informaticapark : Er werden een nieuwe server en 18 PC’s aangeschaft. De migratie van Windows XP naar Windows 7 is tijdens de maand augustus 2010 zonder grote problemen verlopen. We hebben ook een update van Office 2000 naar Office 2003 gedaan, dit vereiste aanpassingen aan sommige Access programma’s.

Objectieven voor 2011 : 1. De accreditatie van onze inspectiedienst op basis van de ISO 17020 norm : Deze accreditatie vraagt niet om een nieuwe Kwaliteitshandboek op te stellen, maar om ons huidig Handboek te vervolledigen, dit om onze inspectie erin te integreren. De meerderheid van de vereisten zijn dezelfde als deze van de ISO 17025 norm (management, beheersing van documentatie, interne audit, enz..) Onze hoofdinspectrice heeft reeds twee specifieke vormingen van de ISO 17020 norm gevolgd. Op het niveau van het alledaagse inspectiewerk houdt dit in dat er met een check-list zal gewerkt worden en dat er een homogeen quotatiesysteem zal gebruikt worden zodat de operatoren op de juiste manier gecontroleerd worden. 2. Uitbreiding van de accreditatie scope ISO 17025 tot de analyse van de drinkbaarheid van water : Hoewel het aantal aanvragen om de drinkbaarheid van distributiewater (of andere: waterput, tank, …) te onderzoeken relatief klein is, vinden we het wenselijk om ook voor deze analyses, die als “basic” voor een laboratorium beschouwd worden, geaccrediteerd te zijn. 3. Aanschaf en indienststelling van een LIMS (Laboratory Information System Management) : De RvB van 23/06/10 heeft zijn toestemming gegeven voor deze aanschaf. Een algemeen offerteaanvraag met aankondiging is in de loop van de maand februari 2011 gestart. Het bijzonder lastenboek is in samenwerking met GIAL, die het informaticapark van de Stad Brussel beheert, gerealiseerd. Het objectief is om het LIMS voor 1 januari 2012 operationeel te krijgen.

-2-

4. Versterking en vernieuwing van de elektrische installatie van het laboratorium : De RvB van 24/3/2010 heeft zijn goedkeuring gegeven om deze werken door twee leden van het personeel, waarvan één met een diploma van elektricien, te laten uitvoeren. Er is voorzien om van 47 kVA naar 95 kVA over te gaan. Er zal een oppuntstelling van de conformiteit van de installatie gebeuren alvorens deze versterking door te voeren, dit houdt onder andere een installatie van nieuwe schakelborden en het vervangen van alle oude kabels in. Deze werken zijn eind 2010 begonnen en zullen zeker, gezien hun omvang en ook door het feit dat deze gerealiseerd worden door personen die hun dagelijkse taken dienen te volbrengen, het ganse jaar 2011 duren. 5. Het logoproject BRULABO : In het verjongingskader van zijn imago, voorziet het BILSB een toevoeging van een logo aan de officiële naam van het organisme. Het idee bestaat erin om de afgekorte naam BRULABO en het beeld van het Atomium, dat enerzijds Brussel en anderzijds de chemie symboliseert, te weerhouden.

-3-

I. THEMA-ENQUETES A. MICROBIOLOGISCHE KWALITEIT Het doel dat wordt nagestreefd in het kader van de thema-enquêtes is het evalueren van de microbiologische kwaliteit van voedingsmiddelen die in de aangesloten gemeenten ter consumptie aangeboden worden. En dit zowel op het vlak van de voedselveiligheid (opsporing van pathogene kiemen), als op het vlak van de hygiëne van het proces en de bewaring (telling van de proceshygiënecriteria). Het objectief voor elke enquête is het analyseren van minstens een dertigtal onafhankelijke stalen. Deze stalen worden willekeurig opgenomen door onze inspectiedienst. Voor de producten die los worden opgenomen (o.a. "versneden"), wordt de analyse in een termijn van maximum 24 u. na het opnemen uitgevoerd (met bewaring op 3°C). Voor de voorverpakte producten, worden de analyses aan het eind van de "uiterste consumptiedatum" uitgevoerd met behoud van de bewaringswijze die op de verpakking voorkomt. De analysemethodes baseren zich in essentie op de ISO-methodes of AFNOR gevalideerde methodes (tabel hierna). De parameters gevolgd door een asterisk (*) zijn geaccrediteerd.

Microbiologische parameter Telling van het totaal aantal aërobe kiemen (*) Telling van enterobacteriën Telling van het totaal aantal coliformen (*) Telling van Escherichia coli (*) Telling van sulfietreducerende anaëroben (37°C) Telling van Clostridium perfringens Telling van coagulase positieve stafylokokken (*) Telling van melkzuurbacteriën Telling van Bacillus cereus (*) Telling van Listeria monocytogenes (*) Opsporing van Listeria monocytogenes (*) Opsporing van Salmonella (*)

Norm ISO 4833 ISO 21528-2 AFNOR BRD 07/8-12/04 AFNOR BRD 07/1-07/93 AFNOR BRD 07/7-12/04 ISO 15213 ISO 7937 ISO 6888-2 ISO 15214 ISO 7932 AFNOR BRD 07/05-09/01 AFNOR BRD 07/4-09/98 AFNOR BRD 07/11-12/05

Om op een objectieve manier een besluit te kunnen trekken wat betreft de microbiologische kwaliteit van het voedingsmiddel, moeten de resultaten geïnterpreteerd worden. Dit wil zeggen dat ze vertaald moeten worden in bruikbare indices voor betrouwbare vergelijkingen te kunnen maken. De microbiologische analyse van eetwaren zou van geen belang zijn moest men niet refereren naar microbiologische criteria. De microbiologische criteria moeten beschouwd worden als referentiewaarden die toelaten te oordelen over de aanvaardbaarheid van een eetwaar. Dit oordeel mag ook gebaseerd zijn op andere benaderingen, bijvoorbeeld, het nakijken van de naleving van goede hygiëne praktijken en het toepassen van het HACCP systeem. Het zou inderdaad fout zijn de microbiologische analyse van stalen die willekeurig afgenomen werden, te beschouwen als een onontbeerlijke garantiemethode tegen een microbiologisch risico.

-4In april 2010 heeft het FAVV een document gepubliceerd betreffende de ACTIEGRENZEN VOOR MICROBIOLOGISCHE CONTAMINANTEN IN LEVENSMIDDELEN. De doelstelling van dit document is om aan de Provinciale controle-eenheden een geharmoniseerde basis te verschaffen van de te nemen maatregelen bij overschrijding van de microbiologische criteria. Dit document definieert de notie van “actiegrens” als zijnde een bepaalde waarde voor een gegeven microbiologische parameter in een gegeven matrix. Het overschrijden van een actiegrens moet leiden tot het nemen van gepaste maatregelen om de gezondheid van de consument te beschermen. Terminologie bij de interpretatie van microbiologische criteria. De criteria worden in drie types onderverdeeld. 1. Voedselveiligheidscriteria: criterium ter bepaling van de aanvaardbaarheid van een product, dat toepasbaar is op in de handel gebrachte producten. Indien geen enkel criterium vastgelegd is op reglementair niveau, mag het FAVV een voedselveiligheidsrichtwaarde voorstellen. Overschrijdingen van dit criteriumtype kan een productterugroeping tot gevolg hebben. Concreet is dit criteriumtype bijna uitsluitend gefocust op Salmonella en Listeria monocytogenes. 2. Proceshygiënecriteria: reglementair criterium om aan te geven dat een productieproces aanvaardbaar verloopt. Een dergelijk criterium geldt niet voor in de handel gebrachte producten. Het geeft een mate van besmetting aan waar bij overschrijding corrigerende maatregelen moeten worden genomen om ervoor te zorgen dat de proceshygiëne in overeenstemming blijft met de levensmiddelenwetgeving. 3. Distributierichtwaarde: actiegrens dat aangeeft dat het product van een minder goede kwaliteit is dan verwacht. Deze waarde is van toepassing in de distributiesector. Clostridium perfringens, coagulase positieve stafylokokken, B cereus worden dikwijls als “hygiënecriteria of als distributierichtwaarde” beschouwd. De waarde voor deze criteria is altijd lager dan de toxische drempel. Bij het overschrijden van een veiligheidscriterium moet het Laboratorium dit niet-bevredigend resultaat melden aan het FAVV. Deze definities betreffende de interpretatiecriteria overlappen zich in een onderverdeling gebaseerd op de gevolgen betreffende de pathogene materie. A. De pathogene kiemen. Alhoewel het pathogeen vermogen het complexe gevolg is van de actie van een micro – organisme en de vatbaarheid van een gastheer, kan de pathogene flora gedefinieerd worden als een groep kiemen die specifieke ziekteverschijnselen kan veroorzaken bij de gezonde mens : diarree, gastro-enteritis, koorts, enz. De pathogene kiemen, die courant worden opgespoord zijn Salmonella, Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus (coagulase positieve stafylokokken), Bacillus cereus, Clostridium perfringens. Vanuit pathologisch oogpunt is het aantal aanwezige kiemen in een voedingsmiddel belangrijk. Inderdaad, de opportunistische kiemen kunnen aanleiding geven tot aspecifieke ziektebeelden (bloedvergiftiging bijvoorbeeld) bij personen die hiervoor vatbaar zijn en een verminderde weerstand hebben. De meeste bacteriën, met uitzondering van Lactobacillus, kunnen lichte voedselvergiftigingen veroorzaken, wanneer zij in grote hoeveelheid (meer dan 9 10 kiemen per gram) aanwezig zijn in een voedingsmiddel.

-5B. De indicatorkiemen voor een fecale besmetting. Deze micro-organismen zijn niet pathogeen voor een gezond individu. Bij deze categorie spreekt men van “index” kiemen, met andere woorden kiemen waarvan de aanwezigheid in een mate, hoger dan de gedefinieerde limietwaarde, wijst op de mogelijke aanwezigheid van een pathogeen met dezelfde ecologische achtergrond: bijvoorbeeld, de aanwezigheid van een hoog aantal Escherichia coli, een fecaal organisme dat dominerend aanwezig is in het darmkanaal van warmbloedige dieren, maakt ook de aanwezigheid van Salmonella mogelijk, bacterie die eveneens aanwezig kan zijn in het darmkanaal van warmbloedige dieren. Hetzelfde geldt ook voor de aanwezigheid van kiemen, die behoren tot de groep van de sulfiet – reducerende anaëroben. C. Indicatorkiemen voor de globale hygiëne. Zoals de indicatorkiemen voor een fecale besmetting, heeft deze categorie over het algemeen geen invloed op de gezondheidstoestand van een gezond individu. De bepaling van het aantal van sommige kiemen, geeft ons een idee van de globale microbiologische kwaliteit van een voedingsmiddel. De bepaling van het totaal mesofiel kiemgetal in een eindproduct, geeft ons een totaalbeeld van een aantal factoren: de besmettingsgraad van de basisproducten, de beheersing van de fabricatieparameters en fabricatievoorwaarden, de algemene hygiëne, de bewaring en de distributie. De Enterobacteriaceae behoren eveneens tot deze groep microorganismen. Concreet zijn de microbiologische criteria, gehanteerd door het BILSB om over de aanvaardbaarheid van een resultaat te oordelen, prioritair gebaseerd op de Richtlijn CE 207305 en het project van actiegrenzen opgesteld door het FAVV (versie 1, april 2010). Deze criteria zijn gebruikt wanneer ze toegepast kunnen worden in het distributiestadium of in het stadium gedefinieerd als “Overal”. In deze condities interpreteert het BILSB het resultaat als niet bevredigend, om het even wat het criteriumtype en de te ondernemen actie is: actie tengenover het product (veiligheidscriterium of veiligheidsrichtwaarde) of een actie tegenover het productieproces (proceshygiënecriterium). Indien er geen criterium op het distributieniveau beschikbaar is, zal het BILSB criteria gebruiken die haar eigen zijn en die gebaseerd zijn op verworven ervaring. Het kan beslissen om een proceshygiënecriterium op het distributieniveau toe te passen. De conclusies gebonden aan deze overschrijding zijn echter te interpreteren. Informatie betreffende de tabellen Voor elk soort voedingsmiddel onderworpen aan een onderzoek worden de resultaten voor elke microbiologische parameter afzonderlijk gegeven. De laatste kolom geeft een globale interpretatie ("globaal besluit") gebaseerd op het geheel van de gezochte parameters. Voor elke gezochte bacterie vindt men volgende informatie: - de referentie van de toegepaste criteria: cfr. hierboven - de waarde van "m": drempelwaarde van het aantal bacteriën - de waarde van "M": grenswaarde van het aantal bacteriën - het type criterium dat gekozen werd: veiligheid, proceshygiëne of distributie - Eenheden: hoeveelheid voedingsmiddel waarop de referentiewaarden en de resultaten van de telling van toepassing zijn - N: aantal uitgevoerde analysen, eventueel verschillend van het totaal aantal stalen (alle opzoekingen worden niet altijd uitgevoerd op alle stalen) - B: percentage bevredigende stalen, het is te zeggen met een resultaat lager dan m

-6- A: percentage aanvaardbare stalen, het is te zeggen met een resultaat tussen m en M. - NB: percentage niet-bevredigende resultaten, het is te zeggen met een resultaat boven M. - mediaan: de mediaanwaarde van een reeks resultaten is de waarde waar 50 % van de resultaten onder ligt en 50 % erboven. - 90 pct. : waarde van de percentielcoëfficiënt 90: de percentielcoëfficiënt 90 van een reeks resultaten is de waarde waar 90 % van de resultaten onder ligt en 10 % erboven. - max.: waarde van het vastgestelde maximum. - cfu: afkorting voor "colony forming units" (kolonievormende eenheden). Een product ondergebracht in de categorie "niet-bevredigend" betekent echter niet dat dit product gevaarlijk is voor de gezondheid (men is ver van de toxiciteitsdrempel), maar vestigt de aandacht op het feit dat het product, om bepaalde redenen (hygiëne tijdens de productie, slechte bewaring), van minder goede microbiologische kwaliteit is dan wat men zou mogen verwachten.

-7-

Consumptie-ijs

Listeria monocytogenes

Coagulase positieve stafylokokken

E. coli

Enterobacteriaceae

Consumptieijs

Totaal kiemgetal

De vijfenzestig geanalyseerde stalen werden voornamelijk in ambulante etablissementen afgenomen. Deze staalnames zijn tijdens de maanden juni tot september uitgevoerd. De meeste controles werden gerealiseerd door enerzijds een afname met behulp van steriel materiaal (om de besmetting van de eetwaar te evalueren), anderzijds door gebruik te maken van een ijstang van de uitbater om op die manier de reële condities van distributie van de eetwaar te integreren.

Interpretatie betekenis van de kiem interpretatie criterium

type criterium

globale indicator globale indicator fecale indicator

LI proces

pathogeen pathogeen

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

proces

CE 2073/05(1)

proces veiligheid

0/25g 10 10 100 grenswaarde (M) 500.000 500 100 100 eenheden kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g

drempelwaarde (m) 100.000

50

Resultaten aantal stalen bevredigend (%) aanvaardbaar (%) niet-bevredigend (%) mediaanwaarde

65 86% 11% 3%

65 63% 25% 12%

65 100% 0% 0%

65 94% 6% 0%

6.600

12

1 1

1 1

4

30

percentielcoëfficiënt 90 130.000 1.408 1.700.000 37.000 maximum

22 100% 0% 0%

Legende (1) bereide gerechten op te warmen, distributie (2) consumptieijs, klaar voor consumptie, distributiesector (3) consumptieijs, klaar voor consumptie, tranformatiesector (4) consumptieijs (1.13) (5) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet

Besluit: Geen enkel staal wordt als niet bevredigend beschouwd door een te hoge hoeveelheid aan coagulase positieve stafylokokken of aan E. coli. De overschrijdingen zijn voornamelijk te wijten aan te hoge aantallen Enterobacteriaceae en totaal kiemgetal (globale hygiëne indicatoren). De microbiologische kwaliteit van ijsjes is beter dan vorig jaar (12 % niet bevredigend versus 32 % in 2009).

-8Bereide salades met mayonaise


Salmonella

gisten - schimmels

B. cereus


E. coli

Bereide salades met mayonaise

Totaal kiemgetal

De aard van de vierenveertig stalen bereide salades met mayonaise is divers : tonijn, krab, kipcurry, vlees, enz. In 40% van de gevallen zijn ze afkomstig van collectieve keukens die gecontroleerd werden door onze inspectiedienst. In 60% van de gevallen, zijn de stalen afgenomen tijdens de controle van etablissementen.


type criterium

globale indicator fecale indicator

LI proces

pathogeen pathogeen

globale indicator

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

proces

proces

pathogeen pathogeen FAVV 04.2010(1)

proces

10 10 1.000 1.000 grenswaarde (M) 3.000.000 100 100 10.000 10.000 eenheden ufc/1g ufc/1g ufc/1g ufc/1g ufc/1g


CE 2073/05(1)

proces veiligheid afwezigheid aanwezigheid

25g

0/25g 100 ufc/1g


44 89% 2% 9%

41 93% 5% 2%

41 93% 5% 2%

41 100% 0% 0%

42 76% 17% 7%

7.000

1 1

1 4

1 1

43 4.650

480

200

300

260.000

percentielcoëfficiënt 90 1.037.000

maximum

24.000.000

40 100% 0%

41 95% 5% 0%

Legende (1) vleessalades; klaar voor consumptie; distributiesector (2) warme klaargemaakte schotels (rauw ingrediënt), RTE, sector distributie (3) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet

Besluit: Geen enkele Salmonella is gevonden. Twee stalen zijn licht besmet met Listeria monocytogenes (aanwezigheid in 25 g en minder dan 100 cfu/g). De overschrijdingen van de indicatieve criteria betreffen voornamelijk de gisten en schimmels en het totaal kiemgetal (indicatoren over de versheid van het product). De productie- en bewaaromstandigheden van deze bereide salades met mayonaise zouden beter mogen zijn.

-9Rauw vlees bestemd om rauw opgegeten te worden


Salmonella

B. cereus

C. perfringens

Coagulase positieve stafylokokken sulfiet reducenrende anaëroben

E. coli

Rauw vlees RTE (Ready to eat )

Totaal kiemgetal

De 18 onderzochte stalen bestaan uit américain natuur en bereide américain. Ze werden afgenomen door de inspectiedienst tijdens controles uitgevoerd bij beenhouwers of in de restauranten van collectiviteiten.

Interpretatie betekenis van de kiem


pathogeen

fecale indicator

pathogeen pathogeen pathogeen pathogeen

CE 2073/05(1) LI LI type criterium procédé procédé procédé procédé procédé procédé proces veiligheid drempelwaarde (m) 500.000 50 100 afwezigheid 0/25g 100 grenswaarde (M) 5.000.000 500 1.000 aanwezigheid eenheden ufc/1g ufc/1g ufc/1g 25g kve/1g

interpretatie criterium

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

Resultaten aantal stalen bevredigend (%) aanvaardbaar (%)

18 67% 22% 11%

niet-bevredigend (%) mediaanwaarde 133.000 percentielcoëfficiënt 90 5.020.000

maximum

11.000.000

18 89% 11% 0%

17 100% 0% 0%

3

3

3

1 66

1 1

0 1

0 1

0 1

340

5

1

1

1

15 100% 0%

15 87% 13% 0%

Legende (1) americain natuur, klaar voor consumptie, distributiesector of overal (2) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) (3) gehakt en voorbereiding vlees, RTE Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet

Besluit: Geen enkel staal is besmet met Salmonella. Twee stalen bereide américain zijn lichtjes besmet met Listeria monocytogenes. De overschrijdingen betreffen uitsluitend totaal kiemgetal, indicator voor de versheid van het product. Globaal gezien zijn de resultaten beter dan in 2008.

- 10 -

Salmonella

E. coli

Vlees bereidingen non ready to eat


Rauw vlees De tweeënzestig stalen vlees worden verdeeld in functie van de interpretatiecriteria enerzijds in vleesbereidingen en anderzijds in gehakt vlees en stukken vlees. Men spreekt van vleesbereidingen wanneer andere bestanddelen dan vlees toegevoegd zijn aan het staal (bijvoorbeeld kruiden).


fecale indicator


FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

pathogeen pathogeen

proces

type criterium

CE 2073/05(1)

proces veiligheid

500 afwezigheid 0/25g 5.000 aanwezigheid 100 (3) kve/1g eenheden kve/1g 25g

drempelwaarde (m)

grenswaarde (M) Resultaten

niet-bevredigend (%)

mediaanwaarde maximum

Gehakt en stukken vlees non ready to eat

20 930

2 2

15.000.000

130

Totaal kiemgetal

percentielcoëfficiënt 90

0%

31 23% 74% Legende 3% (1) gevogelte bereidingen, distributiesector (2) gehakt en bereiding gevogelte, NRTE (1.5) (3) 10 g voor de bereidingnen anders van gevogelte Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet.


aanvaardbaar (%)

30 100%

Salmonella

bevredigend (%)

31 87% 10% 3%

E. coli

aantal stalen


type criterium


LI proces

pathogeen pathogeen

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

CE 2073/05(1)

proces veiligheid

50 afwezigheid 0/25g 100 5.000.000 500 aanwezigheid grenswaarde (M) (5) kve/1g eenheden ufc/1g ufc/1g 25g


Resultaten aantal stalen bevredigend (%) aanvaardbaar (%) niet-bevredigend (%)

mediaanwaarde

28 43% 36% 21%

31 65% 23% 13%

550.000

10 600

1 2

15.000

6.300


maximum

47.000.000

31 100% 0%

24 38% 58% 4%

Legende (1) gevogelte gehakt, NRTE, transformatiesector (2) gevogelte gehakt, distributie (3) bereidingen met gevogelte, NRTE, distributiesector (4) gehakt en bereiding met gevogelte, NRTE (1.5) (5) 10 g voor vlees behalve gevogelte Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet

Besluit: Geen enkel staal is besmet met Salmonella. Eén staal gemengd rundsgehakt voor pizza bevatte 130 Listeria monocytogenes per gram en een kalkoenkefta bevatte 6.300 cfu per gram. De overschrijdingen qua totaal kiemgetal, indicator voor de versheid van het product zijn frequent (21 %) en een fecale besmetting wordt gevonden in 13 % van het gehakt (E. coli). Dit type levensmiddel blijft zeer kwetsbaar wat betreft de microbiologische kwaliteit en eist zeer strikte voorwaarden op qua productie, bewaring en behandeling.

- 11 Pensen




LI

type criterium drempelwaarde (m) grenswaarde (M) eenheden Resultaten aantal stalen bevredigend (%) aanvaardbaar (%) niet-bevredigend (%) mediaanwaarde

proces

proces

1g

1g

50 500 1g

29 72% 3% 24%

29 90% 3% 7%

15.000

1 402

pathogeen

proces

1 1

1 1

proces

29 76% 17% 7%



100 1.000 1.000 10.000 1g 1g

29 29 100% 100% 0% 0% 0% 0%

Salmonella

gisten - schimmels globale indicator

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces 500.000 500 5.000.000 5.000



E. coli

Enterobacteriaceae

Pensen

Totaal kiemgetal

De negenentwintig stalen pensen (witte en zwarte) zijn afgenomen tussen december 2009 en februari 2010 onder voorverpakte vorm en voornamelijk in supermarkten.

CE 2073/05(1)


25g

0/25g 100 kve/1g

29 29 100% 100% 0% 0% 0%

1 8.040

maximum 44.000.000 150.000 1 1 300.000 Legende (1) gehakt vlees, klaar voor consumptie, distributie of overal (2) gekookte paté, klaar voor consumptie, distributie of overal (3) preskop, klaar voor consumptie, distributie of overal (4) voorbereiding van vlees, RTE, distributie (5) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet

Besluit: Geen enkel staal is besmet met Salmonella of Listeria monocytogenes. De overschrijdingen betreffen het totaal kiemgetal en gisten en schimmels, indicatoren voor de versheid van het product.

- 12 Kazen




Salmonella


E. coli

Kazen

Enterobacteriaceae

De enquête uitgevoerd tussen december 2009 en februari 2010 had betrekking tot 40 stalen kaas: Roquefort, Reblochon, Camembert, Parmigiano, enz.

pathogeen pathogeen pathogeen

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

CE 2073/05(1)

type criterium 10.000 10.000 10.000 proces veiligheid drempelwaarde (m) 100.000 100.000 100.000 afwezigheid 0/25g 1g 1g aanwezigheid 100 grenswaarde (M) eenheden kve/1g kve/1g kve/1g 25g kve/1g Resultaten aantal stalen 40 40 39 40 40 bevredigend (%) 55% 95% 92% 100% 100% aanvaardbaar (%) 8% 3% 5% 0% niet-bevredigend (%) 38% 3% 3% 0% 0% mediaanwaarde 1.350 1 1 percentielcoëfficiënt 90 1.500.000 2.860 8.340 maximum 2.600.000 960.000 140.000 Legende (1) zachte kazen op basis van rauwe melk, distributie (2) kaas, boter en roomijs op basis van rauwe melk ... (1.11) (3) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet

Besluit : De microbiologische veiligheid van de geanalyseerde stalen is over het algemeen bevredigend. Geen enkel staal is besmet door Salmonella of door Listeria monocytogenes. Eén staal is sterk besmet door coagulase positieve stafylokokken (140.000 cfu/g). Het proceshygiënecriterium Enterobacteriaceae wordt zeer vaak overschreden.

- 13 Gerookte vissen


Salmonella

gisten - schimmels

melkzuurbacteriën

B. cereus

C. perfringens

sulfiet reducenrende anaëroben


E. coli

Gerookte vissen

Totaal kiemgetal

De enquête gerealiseerd tussen november 2009 en februari 2010 had betrekking op 33 stalen gerookte vis (zalm, heilbot, paling, forel, enz.). Alle stalen werden voorverpakt afgenomen. De microbiologische analyse werd uitgevoerd op de vervaldag van het product.



LI

pathogeen

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

fecale indicator

LI proces

pathogeen pathogeen FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

globale indicator globale indicator


CE 2073/05(1)

type criterium proces proces proces proces proces proces proces proces veiligheid drempelwaarde (m) 10.000.000 10 100 1.000 afwezigheid 0/25g 100 1.000 10.000 aanwezigheid grenswaarde (M) 100.000.000 100 1g 1g 1g 1g 25g kve/1g eenheden Resultaten 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 aantal stalen 82% 100% 100% 100% 100% 88% bevredigend (%) 12% 0% 0% 0% 12% aanvaardbaar (%) 6% 0% 0% 0% 0% 0% niet-bevredigend (%) mediaanwaarde 270.000 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 percentielcoëfficiënt 90 42.000.000 maximum 300.000.000 1 1 1 1 1 1 1 Legende (1) gerookte vis, eetwaar in winkels voorgesteld na behandeling (gesneden, gekookt, …) (2) koude klaargemaakte schotels (rauwe ingrediënten), RTE, overal HORECA/collectiviteit of distributie (3) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet

Besluit : De microbiologische veiligheid van de stalen is goed. Geen enkel staal is besmet door Salmonella. Listeria monocytogenes is aanwezig in kleine hoeveelheden in 12 % van de afgenomen stalen. De kiemen die indicatoren zijn voor de hygiëne van het productieproces (E. coli, coagulase positieve stafylokokken en B. cereus) zijn niet vaak aanwezig. Totaal kiemgetal, voornamelijk een indicator voor de bewaringsomstandigheden, zijn vrij sterk aanwezig in 6 % van de geanalyseerde stalen. Dit type levensmiddel moet beschouwd worden als risicovol wat betreft een besmetting met Listeria monocytogenes. Strikte omstandigheden van behandeling en bewaring zijn essentieel om de voedselveiligheid te garanderen.

- 14 Marshmallow



LI

pathogeen

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

globaal indicator


Salmonella

gisten - schimmels


E. coli

Marshmallow

Totaal kiemgetal

De enquête uitgevoerd tussen september 2010 en februari 2011 had betrekking op 29 stalen spekjes (marshmallow in het engels). Dit is snoepgoed, in de moderne variant, gemaakt uit suiker of maïsstroop, opgeklopt eiwit, gelatine, Arabische gom en smaakstoffen, samen opgeklopt tot een sponzige substantie, al dan niet overgoten door chocolade. Alle stalen werden voorverpakt gekocht in grootwarenhuizen.


CE 2073/05(1)

type criterium proces proces proces proces proces veiligheid drempelwaarde (m) 300.000 10 10 1.000 afwezigheid 0/25g grenswaarde (M) 3.000.000 100 100 10.000 aanwezigheid 100 1g 1g 1g 1g eenheden 25g kve/1g Resultaten aantal stalen 29 29 29 29 29 29 bevredigend (%) 100% 100% 100% 97% 100% 100% aanvaardbaar (%) 0% 0% 0% 3% 0% niet-bevredigend (%) 0% 0% 0% 0% 0% 0% mediaanwaarde 100 1 1 1 percentielcoëfficiënt 90 1.260 1 1 110 maximum 1.600 1 1 1.000 Legende (1) nagerecht op basis van rauwe eieren, klaar voor consumptie, distributie (2) chocoladesnoepjes, overal (3) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet

Besluit: De microbiologische kwaliteit van dit type eetwaar lijkt zeer bevredigend te zijn.

- 15 -

Eetwaren opgenomen in de HORECA-sector De resultaten hieronder voorgesteld betreffen eetwaren afgenomen door onze inspectiedienst in het kader van controles in etablissementen. De geanalyseerde stalen werden verdeeld in drie groepen eetwaren in functie van de interpretatiecriteria. De warme gerechten (170 stalen) betreffen voornamelijk vlees met een saus, een zetmeelproduct en/of groentengarnituur (bolognaisesaus, gekookte rijst, soep, enz.). De stalen rauwkost (44 stalen) bestaan uit versnipperde sla met andere rauwe groenten (tomaten, wortelen, selder, enz.). De desserten (32 stalen) bestaan uit huisgemaakte bereidingen (chocolademousse, pudding, tiramisu, enz.).


Salmonella

B. cereus

C. perfringens


E. coli

Warme gerechten

Totaal kiemgetal

Besluit: Gezien de verscheidenheid van de producten en het aselecte karakter van deze steekproef, lijkt het ons moeilijk om een globale beoordeling te geven voor deze onderzochte stalen. Er kan wel vastgesteld worden dat in sommige gevallen de microbiologische kwaliteit van de in de Horeca-sector opgenomen stalen veel te wensen overlaat.


type criterium


LI proces

pathogeen

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

proces

fecale indicator

LI proces

pathogeen pathogeen pathogeen pathogeen FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

proces

10 100 100 100 1.000 grenswaarde (M) 3.000.000 100 1.000 1.000 1.000 10.000 kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g eenheden


CE 2073/05(1)


25g

0/25g 100 kve/1g


170 75% 10% 15%

169 91% 7% 3%

169 99% 0% 1%

169 99% 0% 1%

166 99% 0% 1%

170 99% 1% 1%

7.250

1 1

1 1

1 1

1 1

1 1


maximum

31.000.000

1.100

22 22 100% 100% 0% 0% 0%

4.100 730.000 730.000 17.000

Legende (1) bereide gerechten op te warmen, distributie (2) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet


Salmonella

gisten - schimmels

B. cereus

C. perfringens


Rauwkost

E. coli

Totaal kiemgetal

Enterobacteriaceae

- 16 -




type criterium

LI proces

pathogeen

fecale indicator

LI

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

proces

proces

pathogeen pathogeen

globaal indicator

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

proces

proces

FAVV 04.2010(1)

proces

10 100 100 100 1.000 1.000 100 1.000 1.000 1.000 10.000 10.000 grenswaarde (M) 3.000.000 5.000 eenheden kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g


pathogeen pathogeen

500

CE 2073/05(1)


25g

0/25g 100 kve/1g


44 20% 32% 48%

44 9% 48% 43%

43 86% 9% 5%

44 43 42 100% 100% 100% 0% 0% 0% 0% 0% 0%

niet-bevredigend (%) 2.450.000 96.500 mediaanwaarde 1 percentielcoëfficiënt 90 93.700.000 150.000 27 300.000.000 150.000 1.500 maximum

1 7

1 1

1 1

50

1

1

43 95% 5% 0%

43 9% 19% 72%

1 156

48.500 150.000

40 100% 0%

5.000 150.000

Legende


Salmonella

B. cereus


E. coli

Nagerechten

Totaal kiemgetal

(1) koude klaargemaakte schotels (rauw ingrediënt), RTE, sector distributie, overal, Horeca/collectieve sector (2) warme klaargemaakte schotels (rauw ingrediënt), RTE, sector distributie, overal (3) voorbereide rijstsla, pasta, griesmeel, RTE, distributie (4) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet


type criterium


LI proces


FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

proces

proces

10 10 1.000 100 100 10.000 eenheden ufc/1g ufc/1g ufc/1g ufc/1g

CE 2073/05(1)

proces veiligheid


afwezigheid

grenswaarde (M) 3.000.000

aanwezigheid

25g

0/25g 100 ufc/1g


32 72% 19% 9%

32 97% 3% 0%

32 94% 6% 0%

32 94% 3% 3%

29.000

1 1

1 1

1 180

70

30

16.000


maximum

300.000.000

32 32 100% 100% 0% 0% 0%

Legende (1) nagerechten op basis van rauwe eieren; klaar voor consumptie; distributiesector (2) warme klaargemaakte schotels (rauw ingrediënt), RTE, sector distributie (3) RTE eetwaar met rauwe eiren, ezv. (1.15) (4) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet

41 93% 7% 0%

- 17 B. SCHEIKUNDIGE ANALYSES

Cadmium in koppotigen (cephalopoda) Maximale toegelaten waarde : 1000 µg/kg (Verordening 1881/2006/CE gewijzigd door 629/2008/CE)

Nr staal

Identificatie van het product

cadmium (µg/kg)

10 7042

Inktvissen in Amerikaanse saus

53

10 7043

Inktvissen in Amerikaanse saus (in stukken)

37

10 7044

Inktvissen in het inkt

49

10 7045

Octopus in looksaus

172

10 7046


109

10 7047

Inktvissen in plantaardige olie

3656

10 7048


1674

10 7050

Inktvissen in het inkt

634

10 7051

Inktvissen in Amerikaanse saus (in stukken)

83

10 7052


344

10 7053

Gepekelde octopus

46

10 7054

Octopus in pikante saus

43

10 4216 01

Zeekat

820

10 4216 02

Octopus

6

10 4216 03

Pijlinktvis

1608

10 4216 04

Zeekat

443

10 4218 01

Inktvis

28

10 4218 02

Inktvis

278

10 4218 03

Zeekat

325

10-7102

Witte pijlinktvissen

40

Conclusie : Drie stalen inktvissen en pijlinktvissen bevatten een te hoog gehalte aan cadmium. Dit zal leiden tot een nieuwe enquête in 2011. De niet conforme stalen werden bij het FAVV genotificeerd.

- 18 -

.

Rauw gehakt vers vlees: voedingsbestanddelen (eiwit, vetstof en zout) Wetgeving : KB van 8 maart 1985 betreffende de fabricage van en de handel in gehakt of gemalen vers vlees Gehakt vlees et verse worsten : minimum 14% eiwit (13% voor varkensvlees) et maximum 30% vetstof (33 % voor varkensvlees)

Nr staal

Identificatie van het product

Eiwit (%)

Vetstof (%)

Zout (%)

10-7121

Boerengehakt

18,8

12,8

1,27

10-7122

Gehakt varken-kalf

18,3

16,6

1,03

10-7123

Chipolata

18,2

15,2

1,29

10-7124

Boerenworst

18,3

13,7

1,11

10-7126

Varkenworst

17,6

20,3

1,27

10-7127

Boerenworst

16,8

18,1

1,11

10-7128

Chipolata Bio

17,4

16,1

1,06

10-7129

Merguez lam-rund Bio

14,6

33,1

1,38

10-7140

Grillworst

14,7

26,1

1,33

10-7141

Barbecueworst

16,1

13,5

1,38

10-7143

Merguez lam-rund Bio

16,5

24,2

1,47

10-7235

Toulouseworst

16,0

23,5

0,9

10-7236

Balletjes voor soep

12,8

21,2

1,25

10-7237

Merguez

18,4

10,1

1,11

10-7238

Rundsworst

14,2

20,9

1,34

10-7239

Boerenworst

14,1

21,9

1,49

10-7240

Worst met kruiden

16,1

12,8

1,52

10-7241

Rundsworst

16,9

25,5

1,76

10-7243

Gehakt varken-rund

17,2

25,7

1,7

10-7244

Gehakt varken-kalf

15,5

22,7

1,75

10-7248

Chipolata met kruiden

20,3

16,2

1,51

10-7249

Worst varken-kalf

18,3

24,1

1,51

10-7250

Merguez

18,3

9,9

2,1

10-7251

Gehakt varken-rund

19,7

23,3

1,51

gemiddelde

16,8

19,3

1,4

Minimum

12,8

9,9

0,9

Maximum

20,3

33,1

2,1

- 19 -

Gehakt van gevogelte (minimum 14% eiwit et maximum 30% vetstof) 10-7125

Gevolgelteworst met kruiden

15,2

9,1

1,58

10-7130

Kippenworst

15,7

19,1

1,01

10-7138

Kippenchipolata

14,5

10,1

1,42

10-7242

Kippenworst

15,1

14,1

1,79

Magere gehakt vlees (minimum 20% de eiwit et maximum 7% vetstof 10-7139

Rundshamburger

21,7

1,3

0,09

10-7142

Hamburger

22,3

1,2

0,44

10-7252

Kalfsteak

24,4

5,7

0,17

Conclusie: In vers gehakt vlees heeft één staal een te hoog vetstofgehalte en één staal een te laag eiwitgehalte. Acht stalen bevatten te veel zout tov de aanbevolen maximale waarde van 1,5%. Voor gevolgeltegehakt en mager gehakt vlees zijn alle stalen conform, behalve twee stalen met een hoog zoutgehalte.

- 20 -

Kwik in verse vissen (in bulk en voorverpakt)

Maximaal gehalte voor roofvissen: 1000 µg/kg Voor andere vissoorten: 500 µg/kg (Verordening 1881/2006/CE, gewijzigd door 626/2008/CE) Nr staal 10-7096 10-7097 10-7150 10-7151 10-7152 10-7153 10-7154 10-7155 10-7156 10-7157 10-7158 10-7159 10-7160 10-7183 10-7184 10-7185 10-7186 10-7187 10-7188 10-7189 10-7190 10-7191 10-7192 10-7193 10-7194 10-7195 10-7196 10-7197 10-7198 10-7199 10-7200 10-7201 10-7202

Identificatie van het product Paling Gerookte paling Zwaardvis Tonijn Zalm Roodbaars Rog Tonijn Paling Roodbaars Heilbot Zwaardvis Rode tonijn Tonijn Rog Tonijn Staartvis Zalm Paling Tonijn Zalm Zwaardvis Paling Tonijn Zwarte heilbot Zalm Tonijn Zwaard Rog Zeebrasem Zwaardvis Rog Tonijn Minimum Maximum Moyenne

Kwik (µg/kg) 68 131 535 171 22 38 41 129 89 52 60 981 104 207 36 153 289 25 26 134 30 1842 24 197 70 23 498 1205 114 264 2693 67 653 22 2693 332

Drie stalen zwaardvissen overschrijden de maximale toegelaten waarde.

- 21 -

Zoutgehalte in verschillende voorverpakte eetwaren vw: vermelde waarde in zout (of in natrium) uitgedrukt in NaCl ow: opgemeten waarde (chloriden uitgedrukt in NaCl) Nr staal

identificatie van het product

10-7098 10-7111 10-7112 10-7113 10-7114 10-7115 10-7116 10-7117 10-7118 10-7119 10-7120 10-13846 10-7144 10-7145 10-7146 10-7147 10-14035 10-7161 10-7162 10-7163 10-7164 10-7165 10-7166 10-7167 10-7168 10-7169 10-7170 10-7171 10-7172 10-7173 10-7174 10-7175 10-7176 10-7177 10-7178 10-7179 10-7180 10-7181 10-7182 10-7214 10-7215 10-7232 10-7233

wafels flash Strasbourg worsten Worst met gerookte look Cantoneese rijst Graanstaaf groene appel Chocolade milk noot pecan Chocolade cookies 10 melkbroodjes Parjise champignons Erwtjes en jonge worteltjes Kaas Babybel Aardappel poeder Makreel in tomatosaus Peanutsbutter Corned beef Chips banaan plantin Jamboninno (hesp) Minute soep kervel Soep champignon aïkinoodles chicken Blédimilky perzik-abricoot Gevolgelte met champignons Instant-noodles Bolognese rijst express Kippebouillon Vis met druiven Korstjes met look DeliSoep kip Tosti'Croc tarwe Cracotte met sesam Cracotte volkorn Mini-toasts Cracotte aarbeien Rijstkoek bio Party Cups Cracotte sesam Rice toasts Biscottes bio Italiaanse grissini Salted banana Chip Sweetened Banana Chip Chips Banana plantain mild chili Chips Banana plantain slighty salted

vw (%)

ow (%)

rapport ow/vw

0,76 2,34 2,54 0,61 0,53 0,17 1,27 1,09 0,81 0,38 1,80 1,78 1,02 1,27 2,54 0,46 2,30 0,89 1,02 1,12 0,11 1,25 0,86 0,86 1,14 0,10 3,31 0,89 1,78 0,80 1,70 2,00 0,28 0,25 1,02 1,53 0,28 1,53 2,54 1,00 1,00 0,46 0,46

0,84 2,27 2,13 0,36 0,40 0,20 0,24 1,18 0,71 0,34 1,68 3,14 0,42 0,88 2,58 0,22 2,52 0,81 1,02 0,76 0,13 1,02 0,94 0,54 1,28 0,14 2,07 0,78 1,66 0,83 1,38 1,96 0,25 0,26 1,00 1,38 0,26 1,31 2,60 0,63 0,92 0,63 0,61

110% 97% 84% 59% 75% 116% 19% 108% 87% 89% 93% 176% 41% 69% 101% 48% 110% 91% 100% 68% 116% 81% 109% 62% 112% 138% 63% 88% 93% 104% 81% 98% 90% 102% 98% 90% 93% 86% 102% 63% 92% 138% 133% 92,4% 19% 176%

Gemiddelde Minimum Maximum

De tabel toont (onderstrepen cijfers) dat in één derde van de gevallen een groot verschil bestaat tussen het vermelde zoutgehalte en de opgemeten waarde.

- 22 -

II. INSPECTIE EN CONTROLE OP ETABLISSEMENTEN In 2010 hebben onze inspecteurs 798 controles uitgevoerd op de hygiëne van etablissementen (796 in 2009). Er werden daarenboven 343 analyses ter plaatse gedaan waarvan 180 opzoekingen naar sulfiet en 163 kwaliteitscontroles op frituurvetten en -oliën. Opvolging van niet-conformiteiten: a) Sluitingen: 42 etablissementen werden tijdelijk gesloten op onze aanvraag omwille van een gebrek aan hygiëne. b) Buitengebruikstelling van voedingswaren: in 66 etablissementen werden schadelijk verklaarde partijen voedingsmiddelen vernietigd. c) Vastellingen van niet conformiteit: 91 vastellingen van niet conformiteit werden opgesteld meestal om reden van onvoldoende hygiëne of omwille van de slechte omstandigheden waarin voedingswaren bewaard worden. Laten wij er ook aan herinneren dat onze rapporten, relatief aan de uitgevoerde controles van de etablissementen in de voedingssector, verstuurd zijn naar de uitbaters om deze formeel te informeren over de vastgestelde tekortkomingen. d) Meldingsplicht (KB van 14/11/03, art. 8) : Sinds 01/01/04, is elk laboratorium of inspectiedienst, die weet heeft van producten die schadelijk voor de gezondheid zouden kunnen zijn, verplicht dit te melden aan het FAVV. In 2010 heeft het BILSB drie maal gebruik gemaakt van deze procedure voor volgende problemen: - voor de aanwezigheid in grote hoeveelheid van Bacillus cereus in bereide gerechten. - voor een te hoog gehalte aan cadmium in inktvissen in blik - voor de aanwezigheid van sulfiet in kefta vlees Temperaturen van koelinstallaties Vanaf 2010 worden geen specifieke rapporten meer opgesteld voor temperatuurcontroles. Als tekortkomingen vastgesteld worden in verband met bewaartemperaturen van voedingsmiddelen, wordt een opmerking gemaakt in het rapport van de controle van het etablissement. Opsporing van sulfiet in vers vlees Sulfiet is een bewaringsmiddel waarvan het gebruik verboden is in vers vlees. In totaal werden er 180 stalen vers vlees van verschillende aard onderzocht (gehakt, kefta, ...), waarvan er 7 positief waren, hetzij 4 %.

- 23 -

Frituuroliën en frituurvetten

Aantal

Niet conform (1) Aantal %

Op te volgen (2) Aantal %

Overdreven temperatuur (3) Aantal %

Overdreven zuurtegraad (4) Aantal

%

Dierlijke en plantaardige vetten

23

1

4

1

4

1

4

1

4

Plantaardige oliën

140

6

4

10

7

10

7

5

4

Totaal

163

7

4

11

7

11

7

6

4

(1) : Polaire verbindingen hoger dan 25 % (2) : Polaire verbindingen tussen 20 en 25 % (3) : Temperatuur van het frituurbad hoger dan 185° C (tolerantie van 5° C) (4) : Zuurtegraad >2,5 % oleïnezuur Honderddrieënzestig stalen frituuroliën en -vetten werden in 2010 ontleed. Het percentage niet-conforme stalen voor het gehalte aan polaire verbindingen is 4% en in continue verbetering (10 % in 2008 en 7 % in 2009). Het percentage stalen met een te hoge temperatuur bedraagt 7 % (idem in 2009 en 10 % in 2008).

- 24 -

III. COLLECTIEVE MAALTIJDEN De bemonstering gebeurde door onze inspectiedienst in collectiviteiten die hoofdzakelijk afhangen van de gemeentebesturen: scholen, kribben en bejaardentehuizen. Bij ieder bezoek worden verschillende stalen afgenomen, die elk afzonderlijk worden geanalyseerd: soep, vlees of vis, groenten, enz. Het totale aantal geanalyseerde stalen bedraagt 1.484. Dit is van dezelfde orde dan in 2009. Details van de resultaten worden in de volgende bladzijden voorgesteld. Microbiologische kwaliteit Voor de meerderheid van de maaltijdcomponenten, worden de interpretatiecriteria voorgesteld door proceshygiënecriteria. Deze baseren zich enerzijds op de aanbevelingen van het FAVV en anderzijds op de waarden die intern door het BILSB gedefinieerd zijn en die berusten op de ervaring van het laboratorium. Voor de soepen worden er strengere criteria toegepast. De criteria voor eetwaren klaar voor consumptie of nog op te waren zijn eveneens streng. Als goede hygiënepraktijken worden nageleefd, moeten deze voedingswaren normaliter een zeer laag kiemgetal hebben. De resultaten tonen inderdaad aan dat het zo is. De bemonstering van maaltijdcomponenten houdt eveneens een visuele controle van de productie, de bewaring en de distributie van de maaltijden in. Alle abnormale situaties worden aan de hand van een rapport meegedeeld aan de verantwoordelijke. De microbiologische kwaliteit van de opgediende maaltijden in de gemeentelijke collectiviteiten is zeer bevredigend. Deze situatie is vergelijkbaar met de resultaten van de vorige jaren. De componenten, die het meest besmet lijken, zijn op te warmen soepen en rauwkost. De overschrijdingen betreffen bijna uitsluitend proceshygiënecriteria en hebben geen invloed op de voedselveiligheid: totaal kiemgetal, Enterobacteriaceae en gisten en schimmels.

Collectieve maaltijden 2010 100% 90%

% bevredigende stalen

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Geb akken eet waaren, klaar vo o r co ns ump t ie (n=759 )

Geb akken eet waaren o p t e warmen (n=2 3 8 )

So ep en, klaar So ep en, o p t e vo o r warmen co ns ump t ie (n=9 9 ) (n=2 6 5)

Rauwko s t (n=3 1)

Geb akken vlees waren (n=2 5)

Americain (=n7)

Geras p te kaas (n=10 )

Bereid e s la (n=16 )

Nag erecht en (n=2 4 )


B. cereus

sulfiet reducenrende anaëroben fecale indicator

C. perfringens

Coagulase positieve stafylokokken pathogeen

E. coli

Maaltijden gebakken eetwaren, klaar voor consumptie

Totaal kiemgetal

- 25 -



LI

proces

pathogeen

LI

pathogeen pathogeen

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1) CE 2073/05(1)

proces

proces

proces

proces

veiligheid

10.000 10 10 100 grenswaarde (M) 100.000 100 eenheden ufc/1g ufc/1g ufc/1g

10 100 ufc/1g

10 100 ufc/1g

100 1.000 ufc/1g

0/25g 100 kve/1g 22 100% 0% 0%

type criterium

proces

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

drempelwaarde (m)

Resultaten aantal stalen bevredigend (%) aanvaardbaar (%) niet-bevredigend (%) mediaanwaarde percentielcoëfficiënt 90

maximum

759 96% 3% 1%

749 99% 0% 0%

750 100% 0% 0%

748 100% 0% 0%

745 100% 0% 0%

759 95% 4% 1%

1 1.500 9.400.000

1 1

1 1

1 1

1 1

1 1

530

100

1

1

13.000

Legende


Salmonella

gisten - schimmels

fecale indicator

B. cereus


pathogeen

C. perfringens


E. coli

Maaltijden gebakken eetwaren op te warmen

Totaal kiemgetal

(1) maaltijd voor zuigeling in peutertuin, RTE (2) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet



LI

LI

pathogeen

pathogeen

globale indicator

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

proces

proces

proces

proces

10 100 grenswaarde (M) 3.000.000 eenheden ufc/1g ufc/1g

10 100 ufc/1g

10 100 ufc/1g

10 100 ufc/1g

100 1.000 ufc/1g

236 100% 0% 0%

223 97% 2% 1%

221 99% 1% 0%

238 94% 3% 3%

22

1 1

1 1

1 1

1 1

0 0

40

170

100

150.000

9.700

type criterium

proces

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)


proces


CE 2073/05(1)

proces

veiligheid

afwezigheid

0/25g 100 kve/1g

aanwezigheid

25g


238 92% 4% 4%

224 96% 1% 2%

500 1 percentielcoëfficiënt 90 154.000 1 30.000.000 15.000 maximum Legende

(1) maaltijd voor zuigeling in peutertuin, RTE (2) bereide schotel op te warmen, distributie (3) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet

50 100% 0%

44 100% 0% 0%

Interpretatie betekenis van de kiem globale indicator pathogeen


Maaltijden soepen, klaar voor consumptie

B. cereus

Totaal kiemgetal

- 26 -

pathogeen

LI

LI

CE 2073/05(1)

proces

proces

veiligheid

100 1.000 kve/1g

10 100 kve/1g

0/25g 100 kve/1g

265 88% 9% 3%

263 91% 8% 2%

22 100% 0% 0%

1 105

1 1

52.000.000

1.400


type criterium drempelwaarde (m) grenswaarde (M) eenheden Resultaten aantal stalen bevredigend (%) aanvaardbaar (%) niet-bevredigend (%) mediaanwaarde percentielcoëfficiënt 90

maximum Legende


B. cereus

Maaltijden soepen op te warmen

Totaal kiemgetal

Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet


globale indicator


LI

type criterium

proces

pathogeen pathogeen

LI

CE 2073/05(1)

proces veiligheid

0/25g 10 100 grenswaarde (M) 100.000 100 eenheden kve/1g kve/1g kve/1g

drempelwaarde (m)

100


maximum

99 69% 28% 3%

99 80% 10% 10%

10 1.880

1 85

22 100% 0% 0%

3.000.000 82.000

Legende Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet


Salmonella

gisten - schimmels

B. cereus

C. perfringens



Rauwkost

E. coli

Totaal kiemgetal

Enterobacteriaceae

- 27 -



LI


type criterium

pathogeen

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

proces

proces

proces

fecale indicator

pathogeen pathogeen

LI

globale indicator

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

proces

FAVV 04.2010(1)

proces

proces

10 100 100 100 1.000 1.000 100 1.000 1.000 1.000 10.000 10.000 eenheden kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g



pathogeen pathogeen CE 2073/05(1)

proces veiligheid

500

afwezigheid

5.000

aanwezigheid

25g

0/25g 100 kve/1g


31 52% 32% 16%

niet-bevredigend (%) mediaanwaarde 170.000

22 27% 9% 64%

31 94% 3% 3%

2.500 1 percentielcoëfficiënt 90 6.300.000 150.000 1 77.000.000 150.000 15.000 maximum

31 31 31 100% 100% 100% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 1 1

1 1

1 1

15

1

1

31 97% 3% 0%

29 28% 24% 48%

1 1

6.500 150.000

30 100% 0%

30 90% 0% 10%

1.400 150.000

Legende


Salmonella

gisten - schimmels

melkzuurbacteriën


E. coli

Enterobacteriaceae

Gebakken vleeswaren

Totaal kiemgetal

(1) koude klaargemaakte schotels (rauw ingrediënt), RTE, sector distributie, overal, Horeca/collectieve sector (2) warme klaargemaakte schotels (rauw ingrediënt), RTE, sector distributie, overal (3) bereide rijstsla, pasta, griesmeel, RTE, distributie (4) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet


type criterium


LI proces

pathogeen

globale indicator globale indicator

FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

proces

proces

FAVV 04.2010(1)

proces

50 100 500 1.000 grenswaarde (M) 5.000.000 5.000 eenheden kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g


pathogeen pathogeen

proces

1.000 10.000

500

CE 2073/05(1)


25g

0/25g 100 kve/1g


25 80% 8% 12% 2.000


maximum

160.000.000

18 23 25 100% 100% 100% 0% 0% 0% 0% 0% 0%

6

20 90% 10% 0%

1 16

1 1

1 1

0 16.000

1 490

290

1

1

3.000.000

7.000

21 100% 0%

Legende (1) gehakt vlees, klaar voor consumptie, distributie of overal (2) gebakken paté, klaar voor consumptie, distributie of overal (3) preskop, klaar voor consumptie, distributie of overal (4) bereiding van vlees, RTE, distributie (5) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet

20 75% 0% 25%


Salmonella


Geraspte kaas

E. coli

- 28 -

Interpretatie pathogeen pathogeen pathogeen

betekenis van de kiem

fecale indicator


FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

type criterium

proces

100 100 1.000 1.000 eenheden kve/1g kve/1g

CE 2073/05(1)

proces veiligheid

drempelwaarde (m)

afwezigheid

grenswaarde (M)

aanwezigheid

25g

0/25g 100 kve/1g

Resultaten

10 10 7 10 100% 100% 100% 100% 0% 0% 0% aanvaardbaar (%) 0% 0% 0% 0% niet-bevredigend (%) aantal stalen

bevredigend (%)


1 1

1 1

maximum

1

1

mediaanwaarde

Legende (1) zachte kazen op basis van gepasteuriseerde melk, distributie (2) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2)


Salmonella

B. cereus


E. coli

Nagerechten

Totaal kiemgetal

Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet


type criterium


LI proces


FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1) FAVV 04.2010(1)

proces

proces

proces

10 10 1.000 100 100 10.000 eenheden kve/1g kve/1g kve/1g kve/1g

CE 2073/05(1)

proces veiligheid


afwezigheid


aanwezigheid

25g

0/25g 100 kve/1g


maximum

24 96% 4% 0%

24 100% 0% 0%

24 96% 4% 0%

23 91% 4% 4%

1 4.400

1 1

1 1

1 620

1.100.000

1

20

12.000

23 100% 0%

23 91% 0% 9%

Legende (1) nagerechten op basis van rauwe eieren; klaar voor consumptie; distributiesector (2) warme klaargemaakte schotels (rauwe ingrediënten), RTE, sector distributie (3) RTE eetwaar met rauwe eieren, ezv. (1.15) (4) RTE eetwaar die de groei toelaat van LMO (1.2) Voor de tellingen duidt de waarde “1” op een resultaat dat lager is dan de detectielimiet

- 29 Zoutgehalte De interpretatiecriteria voor het zoutgehalte zijn waarden door het BILSB opgesteld, op basis van de verworven ervaring en dieet-overwegingen.

Vleeswaren


Gehakt gebakken vlees en americain

eenheden Resultaten aantal stalen bevredigend (%) niet-bevredigend (%) mediaanwaarde

Gebakken vlees, vissen en sauzen

interpretatie criterium(1)

Zetmeelprodukten

Zoutgehalte

Soepen, gegaarde groenten, rauwkost

De globale voorgestelde gegevens zijn moeilijk te verwerken vermits bepaalde extreme waarden verbonden zijn aan eetwaren die verdund worden alvorens ze aan de gebruiker aangeboden worden.

0,75 % NaCl

0,60 % NaCl

1,20 % NaCl

1,80 % NaCl

2,20 % NaCl

539 87% 13%

190 81% 19%

351 94% 6%

43 95% 5%

25 80% 20%

0,33 0,78

0,12 0,67

0,41 1,07

1,16 1,61

1,72 2,43

maximum 1,28 1,17 2,36 2,27 3,56 Legende (1) Niet officiële norm vastgesteld door het I.L. op basis van ondervinding en dieet-overwegingen.

- 30 IV. WATER- EN LUCHTANALYSEN Water van zwembaden en voetbaden De indeling van de zwembaden in klassen is gebaseerd op het BBHR (Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering) van 10.10.02. Deze definieert 3 types in functie van de maximale diepte: groot bad, diepte groter dan 1,5m, klein bad, diepte kleiner dan of gelijk aan 1,5m, pierebad, diepte kleiner dan of gelijk aan 0,4 m. De therapeutische baden (vijf instellingen), in het BBHR beschouwd als klein bad, zijn afzonderlijk geïnterpreteerd aangezien de gebruiksvoorwaarden anders zijn dan deze van de publieke zwembaden (hoge watertemperatuur, klein volume van het bad en lage bezettingsgraad). De collectieve bubbelbaden (die niet na ieder gebruik leeggemaakt worden) zijn niet opgenomen in dit BBHR, maar het is belangrijk dergelijke installaties regelmatig te controleren. Hoge temperaturen en een hoge bezettingsgraad beïnvloeden de microbiologische kwaliteit van het water op ongunstige wijze. De gemiddelde temperatuur is over het algemeen stabiel zoals weergegeven in onderstaande grafiek. 38,0

gemiddelde temperatuur water (°C)

37,0 36,3

36,0

groot bad (n=241)

35,0 34,1

34,0

klein bad (n=239)

33,0 32,0

bubbelbad (n=75)

31,0

30,8

30,0

29,8

29,0

therapeutis ch bad (n=56) pierebad (n=47)

28,0

27,8

27,0 26,0 25,0 2006

2007

2008

2009

2010

Voor wat de microbiologische kwaliteit van zwembadwater betreft, is het aantal geanalyseerde stalen lichtjes hoger dan in 2009 en het percentueel aantal overschrijdingen vergelijkbaar met 2009. De meeste overschrijdingen gaan over de aanwezigheid van coagulase positieve stafylokokken (5,2% niet bevredigend). In 98% van de gevallen is er een lichte hoeveelheid aan stafylokokken ( tussen 1 en 10 kiemen per 100ml). Voor twee stalen hebben we zware besmetting vastgesteld (126 en 100 kiemen per 100ml). Voor één van de baden was geen chloor aanwezig in het bad; dit heeft geleid tot de ontruiming van het zwembad. Dit staal was eveneens besmet met totaal kiemgetal (3.000 kiemen per ml). De frequentie van overschrijdingen voor Pseudomonas aeruginosa en voor intestinale enterokokken is laag. De chemische kwaliteit van het zwembadwater is vergelijkbaar met de voorbije jaren voor alle parameters. Geen enkel van de 658 stalen overschrijdt de oxydeerbaarheid die vastgelegd is op 5ppm. De overschrijdingen van ureum komen zelden voor en betreffen voornamelijk de bubbelbaden en in mindere mate de pierebaden. De niet conformiteiten die hun oorsprong vinden in een concentratie van chloriden komen eveneens weinig voor, maar het nut van deze parameter is belangrijk vermits het de “ouderdom” van het water weergeeft. Van de gecontroleerde baden, hebben de bubbelbaden de minst goede chemische waterkwaliteit, en dit voor elke beschouwde parameter.

- 31 Bacteriologische analyses van de baden

8,4% 5,8% 9,2% 14,9% 10,7% 7,1%

Intestinale enterokokken

Pseudomonas aeruginosa

aanwezigheid/100ml

3,0% 1,2% 3,3% 2,1% 8,0% 3,6%

5,2% 4,6% 6,3% 12,8% 2,7% 0,0%

1,5% 1,2% 1,3% 0,0% 1,3% 5,4%

Therapeutische baden

91,6% 94,2% 90,1% 85,1% 89,3% 92,9%

Bubbelbaden (1)

Therapeutische baden

Drempelwaarde (BBHR 10.10.02) >100 cfu/ml

658 241 239 47 75 56

Pierebaden

Aantal stalen Alle baden samen Grote baden Kleine baden Pierebaden Bubbelbaden

Coag. Positieve stafylokokken

NB Totaal kiemgetal

B Alle parameters samen

Interpretatieklasse

1,1% 0,8% 1,3% 0,0% 2,7% 0,0%

Aantal stalen Gemiddelde temperatuur (in °C) pH vrij chloor

gebonden chloor

chloriden ureum oxydeerbaarheid

B (7,0≤≥ ≤≥7,6) ≤≥ NB ≤≥1,5 B (0,3≤≥ ppm) ≤≥ NB ZB (≤ ≤0,5 ppm) B (≤ ≤0,8 ppm) NB B (≤ ≤800 ppm) NB B (≤ ≤2,0 ppm) NB B (≤ ≤5 ppm) NB

Kleine baden

Grote baden

Alle baden samen

Interpretatieklasse

Scheikundige analyses van de baden

658 241 239 47 75 56 30,3 27,8 29,8 30,8 36,3 34,1 86,9% 92,5% 90,4% 87,2% 61,3% 82,1% 13,1% 7,5% 9,6% 12,8% 38,7% 17,9% 89,1% 92,9% 94,1% 78,7% 54,7% 96,4% 10,9% 7,1% 5,9% 21,3% 45,3% 3,6% 62,3% 75,5% 55,6% 66,0% 42,7% 57,1% 90,1% 97,9% 87,0% 93,6% 70,7% 92,9% 9,9% 2,1% 13,0% 6,4% 29,3% 7,1% 97,6% 100,0% 97,9% 100,0% 88,0% 96,4% 2,4% 0,0% 2,1% 0,0% 12,0% 3,6% 98,2% 100,0% 99,6% 95,7% 88,0% 100,0% 1,8% 0,0% 0,4% 4,3% 12,0% 0,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

Legende : (1) vrij chloor S (1><3 ppm) - de interpretatiecriteria "B" (bevredigend) en "NB" (niet bevredigend) zijn gebaseerd op de drempelwaarden van het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke regering (BBHR) van 10.10.02 - de interpretatiecriteria "ZB" (zeer bevredigend) is gebaseerd op de waarde aanbevolen door het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke regering (BBHR) van 10.10.02 - "ppm" : deeltjes per miljoen = mg/l

- 32 De microbiologische kwaliteit van voetbaden geanalyseerd in 2010 is minder goed dan in 2009: 77,4 % van de afgenomen stalen was van bevredigende kwaliteit (85,6 % in 2009). De niet bevredigende stalen waren sterk besmet met bacteriën. De maximum gemeten waarden waren 30.000 totaal kiemgetal/ml, 260 stafylokokken/50ml, 100 Pseudomonas aeruginosa/50ml en 100 intestinale enterokokken/50ml. De continue beheersing van de ontsmettingskracht van deze voetbaden is uiterst belangrijk want in geval van tekortkoming, betekent dit een bron van verspreiding van micro-organismen (bacteriën, virussen, dermatofyten, enz.).

Drempelwaarde (BBHR 10.10.02)

Intestinale enterokokken

Coag. Positieve stafylokokken

Totaal kiemgetal

Pseudomonas aeruginosa

Aantal stalen

Alle parameters samen

Meting van de bacteriologische parameters van de voetbaden Interpretatieklasse B NB

> 10 cfu/50 ml

>1 000 cfu/ml

Alle voetbaden samen

106

77,4%

18,9%

5,7%

9,4%

5,7%

Gechloreerd

88

Niet gechloreerd

17

20,5% 17,0% 79,5% percentiel 90 (cfu/ml) 6.310 maximum (cfu/ml) 30.000 29,4% 23,5% 70,6% percentiel 90 (cfu/ml) 2.960 maximum (cfu/ml) 18.000

6,8% 1 260 0,0% 3 9

9,1% 1 100 5,9% 0 100

5,7% 1 100 5,9% 3 47

Legende:

22,6%

"B": bevredigend; "NB": niet bevredigend; "BBHR": Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke regering; "cfu": kolonie vormende eenheid

Luchtcontroles in zwembaden De luchtkwaliteit in de zwembaden werd gemeten in de 33 gecontroleerde vestigingen; ze zijn minstens twee keer op het jaar gecontroleerd: enerzijds tijdens het eerste trimester, en anderzijds tijdens de maanden november en december. De gemiddelde resultaten zijn vergelijkbaar met die van 2009. Drie zwembaden hebben een overschrijding gehad; voor twee ervan was deze overschrijding éénmalig. Voor één zwembad zijn de overschrijdingen systematisch en bereiken de maximum waarden meer dan het dubbele van de drempelwaarde in het Besluit. De bevoegde instantie (BIM) werd aangesproken om dit terugkerende probleem aan te pakken. Scheikundige analyse van de lucht 3 Chloraminen (mg/m ) Relatieve vochtigheid Interpretatieklasse ZB B NB B NB Drempelwaarden (BBHR 10.10.02) ≤ 0,3 0,31 à 0,5 > 0,5 ≤ 65% > 65% Aantal vestigingen stalen 33 120 71,7% 18,3% 10,0% 68% 32% 60% gemiddelde 0,26 77% 90 percentiel 0,49 94% maximum 1,38 Legende:"B": bevredigend; "NB": niet bevredigend; "ZB": zeer bevredigend (aanbevolen waarde); "BBHR": Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke regering;

- 33 -

Legionella De stalen worden steeds afgenomen ter hoogte van de douches. Volgens de vereiste van het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke regering betreffende de zwembaden, worden de douches in de publieke zwembaden éénmaal per jaar nagekeken. Veel stalen zijn afkomstig uit seniorieën, want het risico om legionellose te ontwikkelen is sterk leeftijdsgebonden. Een groot deel van de stalen (65) komen van specifieke aanvragen door onderhoudsfirma’s van grote gebouwen, van de Interne Dienst voor de Arbeiders, van beheerders van sociale woningen, enz. Het aantal onderzochte stalen in 2010 is gestegen ten opzichte van 2009. De interpretatie van de tellingresultaten is gebaseerd op de volgende consensuele drempelwaarden: resultaat kleiner dan 1.000 cfu/liter, bevredigend; resultaat gelegen tussen 1.001 en 10.000 cfu/liter, aanvaardbaar; resultaat hoger dan 10.000 cfu/liter, niet bevredigend. Het percentage niet bevredigende stalen (9%) is lichtjes hoger dan die van de vorige jaren (6 % in 2009). Evolutie van het aantal Legionella analyses

20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09 20 10

aantal stalen

400 350 300 250 200 150 100 50 0

Globaal gezien, kan men beschouwen dat de risicobeheersing van Legionella onder controle is in de vestigingen die door ons gecontroleerd werden. Legionella pneumophila in warm water (douches) 100%

5%

90% 80%

14%

9%

22%

30%

staal niet bevredigend

70% 60%

staal Aanvaardbaar

50% 40%

95% 77%

80%

30%

69%

53%

20% 10% 0% Alle instellingen gemengd (n=299)

Zwembaden (n=117)

Rusthuizen (n=77)

Ziekenhuizen Andere (n=65) (n=40)

staal Bevredigend

- 34 -

V. IDENTIFICATIE VAN HOUTPARASIETEN Wij kregen dit jaar 369 aanvragen voor de identificatie van zwammen of andere houtparasieten. Het is een toeneming van 18 aanvragen tov 2009 (+5%). Op deze 369 aanvragen, waren er 140 op verzoek van het Woningfonds van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Op deze 140 aanvragen vonden wij : • 1 maal de zwam Serpula lacrimans, huiszwam genaamd, • 4 maal een andere gebintenvretende zwam, • 1 maal vermolming van het hout (niet geassocieerd met een zwam), • 134 maal geen enkele anomalie. De 229 andere aanvragen kwamen van particulieren, architecten, ondernemers, gemeentelijke administraties, die een probleem ontdekten of vermoedden. Voor deze aanvragen, vonden wij: • 64 maal de zwam Serpula lacrimans, huiszwam genaamd, • 97 maal een andere gebintenvretende zwam, • 37 maal vermolming van het hout (niet geassocieerd met een zwam).

A C T I V I T E I T E N V E R S L A G =-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

Recommend Documents