4 Conclusies en aanbevelingen

Plangebied Arnoud van Gelderweg, gemeente Grave; archeologisch vooronderzoek: een bureauonderzoek

4 Conclusies en aanbevelingen 4.1 Conclusies Uit het bureauonderzoek blijkt dat het plangebied op een hoger gelegen rivierduin ten zuiden van de Maas ligt. Vanwege de aanwezigheid van gradiëntsituaties en de gunstige omstandigheden voor de landbouw geldt voor het gebied een middelhoge tot hoge archeologische verwachting voor vindplaatsen van zowel jager-verzamelaars (Paleolithicum en Mesolithicum) als landbouwers (Neolithicum t/m Nieuwe tijd). Verwacht wordt dat door de eeuwenlange vestingwerken en belegeringen, in het plangebied de informatie over de interne structuur van mogelijke vindplaatsen van jager-verzamelaars grotendeels verdwenen is. Omwille van dezelfde redenen wordt verwacht dat geen goed inzicht meer kan worden verkregen in het voorkomen van structuren. Uit onderzoek van historische kaarten van Grave in verschillende fasen van de vestingwerken is gebleken dat er zich in het plangebied mogelijk een onderdeel van deze vestingwerken bevindt. Het is duidelijk dat het kasteelbastion in het plangebied verwacht wordt. Specifiek ligt waarschijnlijk de oostflank van het bastion in het plangebied. Het is bekend dat de ondergrondse delen hiervan vaak bewaard zijn gebleven. Uit de veldinspectie blijkt dat het plangebied grotendeels is verstoord. Hoewel eventuele ondiepe archeologische resten uit de periode voor de Late Middeleeuwen hierdoor waarschijnlijk volledig verstoord of verdwenen zijn, is het aannemelijk dat resten van de vestingwerken in het plangebied nog in de ondergrond aanwezig zijn.

4.2 Aanbevelingen Uit de resultaten van onderhavig onderzoek blijkt dat in de ondergrond van het plangebied zich vermoedelijk resten bevinden van de vestingwerken van Grave. Uitvoering van de geplande werkzaamheden zou kunnen leiden tot aantasting of vernietiging van deze archeologische resten. Derhalve wordt aanbevolen de kwaliteit (gaafheid en conservering), aard, datering, omvang en diepteligging van de archeologische resten nader vast te stellen door middel van een waarderend proefsleuvenonderzoek. Het proefsleuvenonderzoek dient voldoende gegevens op te leveren om uitspraken te kunnen doen over de

RAAP-notitie 2048 / eindversie 15-02-2007

[1 2 ]


behoudenswaardigheid van de vindplaats. Op basis van de resultaten is besluitname mogelijk over het vervolgtraject. Voorafgaand aan het archeologisch proefsleuvenonderzoek dient een Programma van Eisen (PvE) te worden opgesteld waarin de precieze aard en locatie van de archeologische graafwerkzaamheden worden omschreven. Dit PvE dient te worden goedgekeurd door het bevoegd gezag. Met betrekking tot de bevindingen van onderhavig onderzoek dient contact opgenomen te worden met de provinciaal archeoloog van Noord-Brabant (dr. M.P.W. Meffert, tel: 073-680 80 20).


[1 3 ]


Literatuur Berendsen, H.J.A., 2000. Landschappelijk Nederland. Van Gorcum, Assen. Bijlsma, M.M., 1998. Kasteel Grave, archeologisch onderzoek naar de resten van het kasteel van Grave. ROB Rapportage Archeologische Monumentenzorg 62. Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek, Amersfoort. Brinkkemper, O., e.a. (redactie), 1998. Handboek ROB-specificaties. Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek, Amersfoort. Decker, S. de, 2002. Plangebied Havenstraat, gemeente Grave, Archeologisch toezicht. RAAP-rapport 701. RAAP Archeologisch Adviesbureau, Amsterdam Nederlands Normalisatie-instituut, 1989. Nederlandse Norm NEN 5104, Classificatie van onverharde grondmonsters. Nederlands Normalisatie-instituut, Delft. Moonen, B.J., 2005. Plangebied Hertogswetering te Grave, Gemeente Grave, Archeologisch vooronderzoek: een bureau- en inventariserend veldonderzoek. RAAP-notitie 1145. RAAP Archeologisch Adviesbureau, Amsterdam. ROB, 2005. Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW) versie 2.1. Ontleend aan http://www.archis.nl. Stiboka, 1976. Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000. Kaartblad 45 Oost ’s-Hertogenbosch. Stichting voor Bodemkartering, Wageningen. Stiboka, 1976. Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000.Toelichting bij de kaartbladen 45 Oost ’s-Hertogenbosch en 46 West- 46 Oost Vierlingsbeek. Stichting voor Bodemkartering, Wageningen. Stiboka/RGD, 1983. Geomorfologische kaart van Nederland, schaal 1:50.000. Kaartblad 45 Oost ’s-Hertogenbosch. Stichting voor Bodemkartering/ Rijks Geologische Dienst, Wageningen/Haarlem. Tol, A., P. Verhagen, A. Borsboom & M. Verbruggen, 2004. Prospectief boren; een studie naar de betrouwbaarheid en toepasbaarheid van booronderzoek in de prospectiearcheologie. RAAP-rapport 1000. RAAP Archeologisch Adviesbureau, Amsterdam. Vos, P. & P. Kiden, 2005. De landschapsvorming tijdens de steentijd. De Steentijd van Nederland. Stichting Archeologie. Wieringen, J.S. van, 1996. 12 De vesting Grave. In: Stichting Menno van Coehoorn (red.); Atlas van historische vestingwerken in Nederland, deel Brabant. Walburg pers, Utrecht. Wolters-Noordhoff Atlasprodukties, 1990. Grote Historische Atlas van Nederland, schaal 1:50.000; Deel 4: Zuid-Nederland 1838-1857. Wolters-Noordhoff Atlasprodukties, Groningen.


[1 4 ]


Gebruikte afkortingen ARCHIS IKAW -Mv RACM ROB

ARCHeologisch Informatie Systeem Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden beneden maaiveld Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek

Verklarende woordenlijst bastion cavelier courtine glaciaal halfbastion Holoceen hoornwerk kat periglaciaal

ravelijn Saalien

Bolwerk: vijfhoekige, gemetselde of aarden uitbouw van een verdedigingsmuur of wal van een vesting. Hoge geschutsopstelling aan de binnenzijde van de wal (ook kat). gedeelte van de hoofdwal tussen twee bastions IJstijd: koude periode uit het Pleistoceen. Bastion dat voor de ene helft bestaat uit een flank en een face en voor de andere helft uit een rechte wal. Jongste geologisch tijdvak (vanaf de laatste IJstijd: ca. 8800 jaar voor Chr. tot heden). Een buitenwerk of voorwerk van langgerekte vorm met een eenvoudig gebastioneerd front. Hoge geschutsopstelling aan de binnenzijde van de wal (ook cavelier). Heeft betrekking op de stroken rondom het door landijs bedekte gebied, op het daarop heersende klimaat en op kenmerkende verschijnselen in dit gebied. Verdedigingseiland in de hoofdgracht, ter dekking van de courtine. Voorlaatste glaciaal, waarin het landijs tot in Nederland doordrong (vorming stuwwallen), ca. 200.000-130.000 jaar geleden.


[1 5 ]


Overzicht van figuren, tabellen en bijlagen Figuur 1. Ligging plangebied (rood); inzet: ligging in Nederland (ster). Figuur 2. Resultaten visuele inspectie. Figuur 3. Overzicht van het onderzoeksterrein van de ROB met daarin de plattegrond van het kasteel en de grachtengordel geprojecteerd (Bijlsma, 1998). Het plangebied is in blauw aangegeven. Figuur 4. Kaart van de stad Grave omstreeks 1570 door Mattes Neroni. (van Wieringen, 1996). Het plangebied is met een blauwe pijl aangegeven. Figuur 5. Het beleg van de vesting Grave in 1602 door Prins Maurits, zoals weergegeven in Guicciardini, L. 1612. Beschrijvinghe van alle de Nederlanden. Amsterdam. Het plangebied is aangegeven met nummer 13. Figuur 6. Grondtekening der stad Graave omstreeks 1735 door een onbekend cartograaf. Figuur 7. De huidige stadstopografie van Grave door Martien Koolen geprojecteerd op de historische kaart van omstreeks 1735. Figuur 8. Het bastion Oranje. Achter het eerste huizenblok is de aanzet van de gebogen flankmuur zichtbaar. Deze muur is in blauw aangegeven. Tabel 1.

Archeologische tijdschaal.

Bijlage 1. Bekende archeologische vindplaatsen en verwachting volgens de IKAW. Bijlage 2. Boorbeschrijvingen.


[1 6 ]

179

180

419

419

418

418

8 8

179

180

Figuur 1. Ligging plangebied (rood); Inzet: ligging in Nederland (ster).

4 Conclusies en aanbevelingen

Recommend Documents