2014 nr. 2. Informatiebeveiliging heeft een cruciale rol binnen de gemeentelijke informatiehuishouding

2014 nr. 2

Vakblad van de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken

‘Informatiebeveiliging heeft een cruciale rol binnen de gemeentelijke informatiehuishouding’ ‘Programma Identiteit op Orde bracht de experts bij elkaar’

Inhoud Voorwoord

Programma NVVB Jubileumcongres & EVS congres Op 14, 15 en 16 mei vindt het NVVB Jubileumcongres & EVS congres plaats in Noordwijkerhout.

4

‘Komt een vrouw bij de H@cker’: interview Maria Genova

20

Informatiebeveiliging in Utrecht

NVVB on Tour: rondje Zeeland

10

22

De eerste diploma’s voor Bonaire

18

‘Identiteit vaststellen is een vak’

36

Algemeen 03 Voorwoord directeur NVVB 18 De eerst diploma’s voor Bonaire 22 NVVB on Tour: rondje Zeeland 24 NVVB Jubileumcongres & EVS Congres 34 Opinie 42 Jurisprudentie 46 Colofon Persoonsinformatiemanagement 06 Column Arre Zuurmond 11 Interview Louke Vissers (Utrecht) & Harro Spanninga (Taskforce BID) : ‘Informatiebeveiliging heeft een cruciale rol binnen de gemeentelijke informatiehuishouding’ 14 Schrap de huwelijksbevoegdheidsverklaring 32 Europees Privacy Congres 2014 35 Vervolg invoering Wet ‘duomoeders’ Identiteitsmanagement 08 Invoering T-rijbewijs 16 Kopie paspoorten: ‘Vragen om identiteitsfraude’ 20 ‘Komt een vrouw bij de H@cker’: een interview met Maria Genova 31 Column Robert Garskamp 36 Interview Anja Lelieveld & Wouter Fellendans (BZK): ‘Programma Identiteit op Orde bracht de experts bij elkaar’

Verkiezingen 4 Sfeerverslag Gemeenteraadsverkiezingen 39 Column Melle Bakker Innovatie 44 Alexander de Vries: Nieuw leiderschap is de toekomst 2

De #stemfie van het volk Dikke rijen voor de stembureaus vanwege de nieuwe verkiezingshype de #stemfie. Stemmen in een onderzeeër in Den Helder, in een voetbalstadion in Groningen en een megaopkomst in het kleinste stembureau van Nederland te Marle. De dag van de democratie was er wederom één om nooit te vergeten!

24

Sfeerverslag Gemeenteraads verkiezingen 19 maart

Elke stem (handmatig) geteld?

Arthur Dallau, directeur NVVB

Via deze weg willen wij dan ook onze waardering uitspreken richting alle vrijwil ligers, ambtenaren en de Kiesraad die wederom hebben gezorgd voor succesvolle gemeenteraadsverkiezingen. Met een recordaantal van 1024 lokale partijen is het gehele proces weer een uitdaging van jewelste geweest. In totaal waren er 1024 lokale lijsten, tegenover 870 in 2010. De politiek komt dus echt dichterbij! Dat de Nederlandse burger vertrouwen heeft in de lokale kracht is ook tijdens deze ver kiezing duidelijk geworden. Wij wensen de nieuwe wethouders en raadsleden veel succes en vooral veel wijsheid toe als het om de NVVB thema’s gaat. In deze overvolle editie van Burgerzaken & Recht treft u, naast de gebruikelijke bij dragen van onze inhoudelijke experts en columnisten, onder andere een sfeerverslag aan van de verkiezingsdag. Verder wordt u meegenomen naar Zeeland en Bonaire. In deze aan het water grenzende gebieden wordt niet stilgestaan. Sterker nog, zij varen met de stroom mee en hebben een sprankelende eindbestemming voor ogen. Ofte wel nieuwe dienstverleningsconcepten waarin kwaliteit en flexibiliteit centraal staan. Ook is er aandacht voor identiteitsfraude en het belang van het gezamenlijk bestrij den van dit toenemende maatschappelijke probleem. Schrijfster Maria Genova geeft in haar boek Komt een vrouw bij de h@cker exact weer wat er kan gebeuren als iemand er met je identiteit vandoor gaat. Reden te meer voor de NVVB om haar, evenals Anja Lelieveld (programmamanager Digitaal 2017), te interviewen. In Utrecht doen zij er alles aan om fraude met gegevens onmogelijk te maken. Louke Vissers (directeur Publiekszaken, Utrecht) en Harro Spanninga (accountmanager, Taskforce BID) onderschrijven het belang van de rol van informatiebeveiliging in nieuwe en bestaande dienstverleningsconcepten. De gemeente Utrecht geeft infor matiebeveiliging dan ook een prominente rol in haar aanpak. Zij verhuizen tenslotte naar een nieuwe, prachtige locatie waar de gehele frontoffice van de gemeente op vijf verdiepingen georganiseerd wordt en dan moet de informatiehuishouding wel op orde zijn! Neemt niet weg dat Utrecht een sterk stuk leiderschap toont door pro actief om te gaan met de uitdagingen van de (nabije) toekomst. Om een klimaat te creëren waar dergelijk leiderschap vanzelfsprekend is, zijn er een aantal basisvoorwaarden waaraan voldaan moet worden. Alexander de Vries (directeur Hostmanship Group) vertelt u over ‘nieuw’ leiderschap en de noodzaak om, vanuit de overheid, op een andere manier naar organisaties en organiseren te kijken. Zeker in tijden van digitalisering en de veranderende rol van de overheid. Het nieuwe eID-stelsel is het gevolg van de steeds verdergaande digitalisering. Robert Garskamp (directeur IDentity.Next) benoemt in zijn prikkelende column het aankomende eID-stelsel en de invloed ervan op onze huidige manier van werken. Het eID-stelsel komt als een van de hoofdonderwerpen terug tijdens het NVVBjubileum & EVS-congres. Blader nu snel naar pagina’s 24 tot en met 30, want u maakt voor het eerst kennis met het spetterende programma van het NVVB-jubileum en EVS-congres. Drie dagen die in het teken staan van inhoud, kwaliteit, de toekomst, (internationale) samen werking en feest. Met sprekers en bezoekers uit Nederland, Caribisch Nederland, Europa en Amerika worden 14, 15 en 16 mei 2014 dagen om nooit te vergeten! Don’t stop…thinking about tomorrow! 3

Verkiezingen

Gemeenteraadsverkiezingen 2014

gemeenteraadsverkiezingen op woensdag 19 maart. Dat bleek achteraf mee te vallen, de opkomst was nagenoeg gelijk aan die van 2010. En gestemd werd er! In gemeentehuizen, treinstations en schoolgebouwen, maar ook op heel bijzondere plekken, zoals de dierentuin en zelfs in een onderzeeër! De NVVB is op bezoek geweest in gemeente Nieuwegein en heeft een sfeerverslag

S te m m gem en i n N i e u e e n te we g ei n

gemaakt van deze geslaagde verkiezingsdag. Merlin Niesten, bureau NVVB

4

1017 inwoners hebben hun stem uitgebracht in het gemeente huis van Nieuwegein

In Den Helder was het voor het eerst mogelijk: stemmen in een onderzeeër

HH/Olivier Middendorp

Michel van Zwieten

Beeldbalie/Bram Petraeus

Er wordt geen stem gemist…

Als de klok 21.00 uur heeft geslagen, kan de stembus worden geopend

Stemmen in het nieuwe Centraal Station van Rotterdam bleek populair Beeldbalie/Bram Petraeus


De opkomst in Nieuwegein bedroeg 47,5 procent

HH/Peter Hilz


Stemmen in Nieuwegein en bijzondere plekken in Nederland

Van te voren werd gevreesd voor een historisch lage opkomst tijdens de

Ook Amsterdam heeft een bijzondere locatie: stemmen in Artis naast het beroemde nijlpaard Tanja

5

Column

Verhuizen Een vrouw schrijft zich eind december 2010 in op het adres van haar nieuwe woning in Amsterdam. Ze heeft recht op huurtoeslag. Als ze post van de oude bewoonster blijft ontvangen informeert ze bij het stadsdeel. De oude bewoonster blijkt nog op het adres ingeschreven maar wordt na een adresonderzoek op 31 mei 2011 uitgeschre ven. Begin januari 2014 ontvangt mevrouw van de Rijksbelastingdienst de definitieve berekening van de huurtoeslag over 2011. Ze moet ruim 500 euro terugbetalen omdat ze tot eind mei ten onrechte huurtoeslag zou hebben ontvangen. De inkomsten van de (vermeende) medebewoonster zijn meegenomen in de berekening. Om bezwaar te kunnen maken heeft mevrouw een verklaring van de gemeente nodig waaruit blijkt dat ze destijds alleen op het adres woonde. Als ze de gemeente vraagt om de oude bewoonster met terugwerkende kracht uit te schrijven, ant woordt die haar dat dit uitsluitend gebeurt wanneer de gemeente verwijtbaar onjuiste gegevens heeft geregistreerd. Hier lag de fout niet bij de gemeente. Bovendien kan een burger alleen een verzoek tot wijziging indienen voor zijn eigen gegevens. Mevrouw weet niet meer hoe ze kan aantonen dat ze écht alleen woonde. Ze dient een klacht bij mij in en ik neem contact op met de gemeente.

Arre Zuurmond, Gemeentelijke Ombudsman Amsterdam

De gemeente moet bij een verhuisaangifte een ‘bewonerscheck’ doen om na te gaan of er nog andere bewoners op het nieuwe adres ingeschreven staan. Als dat hier was gebeurd, was direct gebleken dat de voormalige bewoonster zich niet had uitgeschreven. De gemeente erkent de fout en bevestigt alsnog in een schriftelijke verklaring dat uit onderzoek is gebleken dat mevrouw vanaf 1 januari 2011 alleen op het adres heeft gewoond.

Mevrouw weet niet meer hoe ze kan aantonen dat ze écht alleen woonde

S E G M E N T Opleidingen

De route van starter tot professional bij Burger-/Publiekszaken Hoeveel ervaring heeft u op de afdeling Burgerzaken? 1 à 2 jaar

Ongeveer 5 jaar of meer

i

i

Ik wil met kwaliteit mijn taken aan de frontoffice uitvoeren.

Ik wil doorgroeien naar specialist Burgerzaken.

i

i

Kies dan voor de

Kies dan voor de

Basisopleiding Burger- of Publiekszaken (BO-BZ/BOP)

BABZ-opleiding

Dé opleiding voor de professional aan de balie. Alle 12 modules zijn nauwkeurig afgestemd op de producten die aan de publieksbalie worden afgegeven.

Dé opleiding om te investeren in uw persoonlijk vakmanschap. Deze opleiding is het fundament onder uw professionaliteit. U mag zich na deze opleiding specialist Burgerzaken noemen.

Schrijf u snel in voor een gegarandeerde plaats! Het is een gemiste kans dat de gemeente pas na diverse bezwaarschriften, een cor rectieverzoek en inmenging van mij de benodigde verklaring gaf. Het is onbegrij pelijk dat een best practice die al sinds 2005 bestaat, nog geen landelijke praktijk is. Corporaties kunnen namelijk zowel de inschrijving als de uitschrijving digitaal doorgeven. Mensen die vergeten zich uit te schrijven, krijgen dan nog eenmaal een brief met het voornemen tot uitschrijving, ingaande op de datum van vestiging van de nieuwe bewoner. De corporatie verklaart eenduidig dat de woning leeg is opgeleverd. Waarom zou je dan ieders tijd en geld verkwisten met procedures die soms drie maanden of langer in beslag nemen? Daar hebben de nieuwe bewoners en veel overheidsinstanties alleen maar last van. 6

Inschrijven kan via www.segment.nl Voor vragen kunt u contact opnemen met uw opleidingscoördinator, Coosje Vink.

ACTUEEL

•

PERSOONLIJK

•

TOEPASBAAR

Identiteitsmanagement

Verkeersveiligheid wordt bevorderd als bestuurders van landbouwvoertuigen beter met hun zware machines weten om te gaan

Streefdatum invoering T-rijbewijs: 1 januari 2015 De

Nederlandse verkeersveiligheid is in twintig jaar sterk verbeterd, en het aantal verkeersslachtoffers is gedaald. Deze verbetering geldt echter niet voor de landbouwen bosbouwtrekker (LBT) en het motorrijtuig met beperkte snelheid (MMBS). Dit blijkt onder meer uit een rapport

van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Erik Hartjes, bureau NVVB

H

et is onlogisch dat voertuigen, zo groot en zwaar als vrachtwagens, op de openbare weg mogen rijden zonder dat bestuurders een rijbewijs hebben, terwijl zoiets voor een bromfiets wel verplicht is. Bovendien rijden landbouwvoertuigen steeds vaker op openbare wegen wegens schaalvergroting in deze sector. Ook worden LBT’s en MMBS’en voor transportdoeleinden steeds meer buiten de agrarische sector ingezet, zoals in de bouwen infrasector en het grondverzet. Momenteel mag iedereen vanaf 16 jaar zonder rijbewijs rijden op LBT’s en MMBS’ en. Uitzondering zijn 16- en 17-jarigen die beroepshalve een LBT gebruiken. Zij moe-

8

ten een trekkercertificaat hebben, afgegeven na een succesvol afgelegde theorieen praktijktoets. Het trekkercertificaat is onderdeel van de Arbo-wetgeving.

Hoofdlijnen van het voorstel en overgangsrecht Het in te voeren T-rijbewijs voor LBT’s en MMBS’en is verplicht vanaf 16 jaar. Daarmee mag men tevens een LBT of MMBS met aanhangwagen(s) besturen. Een T-rijbewijs is niet verplicht voor LBT’s en MMBS’en die – inclusief verwisselbaar uitrustingsstuk aan de voorkant – niet breder zijn dan 130 cm en alleen worden gebruikt voor maaien, onkruid of gladheid bestrijden, sneeuw of hondenpoep ruimen, vegen, dan wel om met een vaste hefinrichting

aan de voorkant zelfstandig te laden en lossen. Hetzelfde geldt voor motorrijtuigen die geen aanhangwagens of verwisselbare machines kunnen trekken. Het T-rijbewijs is alleen verplicht voor voertuigen gebruikt op openbare wegen. Er wordt verder een WRM-certificaat T ingevoerd dat rijinstructeurs bevoegdheid biedt om onderricht te geven voor de categorie T. Personen die vóór de inwerkingtreding al het trekkercertificaat hebben, kunnen dit tegen betaling tot een jaar na invoering van het wetsvoorstel omwisselen voor een T-rijbewijs. Zij die op de invoeringsdatum al het B-rijbewijs hebben, krijgen bij verlenging hiervan automatisch de categorie

T bijgeschreven, tot tien jaar na de inwerkingtreding. Tot aan die verlenging geldt rijbewijs B ook voor het besturen van een LBT en MMBS. Personen zonder trekkercertificaat of B-rijbewijs hebben straks wel een T-rijbewijs nodig. Zij kunnen eventueel vóór de invoeringsdatum alsnog het trekkercertificaat halen en dit inwisselen voor een T-rijbewijs. Na invoering van het T-rijbewijs kan men dit al op het B-rijbewijs laten bijschrijven, nog vóórdat dit verlengd hoeft te worden, bijvoorbeeld voor werk in het buitenland. Deze gebruikers betalen extra administratiekosten.

Administratieve gevolgen en bijkomende kosten voor burgers Houders van een trekkercertificaat kunnen dit binnen een jaar inwisselen voor een T-rijbewijs. De invulling van een Eigen Verklaring is hiervoor noodzakelijk. Kosten: 23,85 euro (prijspeil 2013). B-rijbewijshouders kunnen nog maximaal tien jaar de T-categorie krijgen bij hun periodieke B-rijbewijsvernieuwing. Dit voorkomt extra administratieve lasten. Toekomstige C-rijbewijshouders mogen ook na inwerkingtreding van het nieuwe wetsvoorstel een LBT en MMBS besturen, en krijgen de categorie T automatisch bijgeschreven. Het behalen van het T-rijbewijs kost ongeveer 820 euro. Hiervoor krijgt men circa tien praktijklessen, één theorie-examen en één praktijkexamen.

Uitvoering en handhaving Het CBR gaat een theorieen praktijkexamen ontwikkelen, afgenomen op een LBT met aanhangwagen. Men kan deze opleiding doen bij een rijschool of school voor agrarisch onderwijs (zie www.groenonderwijs.nl).

Marian Jongman en Alise Boonen, beleidsadviseurs van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, over dit project. ‘Qua verkeersveiligheid stelde men van oudsher bij tractoren en landbouw voertuigen weinig rijvaardigheids- en voertuigveiligheidseisen – ze reden immers voornamelijk op het land. Mede vanwege ruilverkavelingen, gezamen lijk gebruikte dure machines en toegenomen transport rijden er tegenwoordig steeds grotere tractoren op de Nederlandse wegen. Volgens een ruwe inschat ting van de RDW zijn er momenteel zo’n 270.000 tractoren, 130.000 mobile machines (zoals maaidorsers, aardappelpootmachines, balenpersen) en 300.000 verschillende aanhangwagens en verwisselbare getrokken uitrustingsstukken. Er zijn dan wel minder tractoren en landbouwvoertuigen dan personenauto’s, maar de kans dat je ze tegenkomt wordt steeds groter. De voorwaarden voor het T-rijbewijs zijn opgesteld samen met de huidige trekker-certificaatopleiders, diverse organisaties uit de land-, tuin- en bosbouw sector en verschillende overheidsinstanties. Zo vormt het T-rijbewijs een goede aanvulling op ons rijbewijsstelsel en worden bestuurders van deze machines zich ook bewust van de impact die hun voertuigen op medeweggebruikers hebben.’

De RDW is verantwoordelijk voor de centrale T-rijbewijsregistratie. De geschiktheidseisen zijn conform het B-rijbewijs. Bij het omwisselen van het trekkercertificaat of behalen van het T-rijbewijs dient een

Wat betekent dit voor uw gemeente? Vanaf de invoeringsdatum (streefdatum: 1 januari 2015) is het T-rijbewijs aan te vragen bij de gemeente. Men verwacht

Onlogisch dat voertuigen, zwaar als vrachtwagens, op de weg mogen zonder dat de bestuurders een rijbewijs hebben Eigen Verklaring te worden ingeleverd. De politie zal controleren of bestuurders aan de nieuwe regelgeving voldoen. Zo niet, dan kan het Openbaar Ministerie gaan vervolgen. Nederland treedt, zodra de wet is aangenomen, in overleg met zijn buurlanden opdat het Nederlandse T-rijbewijs ook aldaar geaccepteerd wordt.

dat circa 7.000 trekkercertificaten (met Eigen Verklaring!) ingewisseld worden voor een T-rijbewijs. Maar de categorie kan ook bij rijbewijs B worden bijgeschreven als dit vernieuwd wordt.

NVVB De NVVB werkt nauw samen met het Ministerie van I&M, RDW, CBR en overige uitvoeringsorganisaties. Zo heeft de NVVB samen met de RDW de bestuurlijke en financiële uitvoeringstoets opgesteld. Met het ministerie is er onlangs nog structureel overlegd aangaande de communicatie met gemeenten in 2014. De NVVB zal u dus dit jaar regelmatig informeren over de invoering van het T-rijbewijs. Gemeenten krijgen informatieve posters, en bij vragen kunnen ze folders uitdelen. De samen werking tussen alle partijen verloopt plezierig en zal een zorgvuldig eindproduct opleveren.

9

Persoonsinformatiemanagement

‘Informatieveiligheid is echt een onder-demotorkap-onderwerp’

Sinds anderhalf jaar werkt de Taskforce Bestuur en Informatieveiligheid Dienstverlening (Taskforce BID) om informatieveiligheid hoger op de agenda

Afhankelijk van de ICT-afdeling

te zetten bij overheidsbestuurders. Een van de

Maar wat voor risico’s lopen gemeenten eigenlijk precies? Door de snelle digitalisering worden overheden al snel afhankelijk van de afdeling ICT. ‘Zo loopt de continuïteit van je dienstverlening gevaar. Straks kun je niks meer als er iets fout is’, meent Spanninga. Een concreet voorbeeld daarvan is het Dorifel-virus, dat in 2012 zeker dertig overheidsinstellingen platlegde. De schade liep in de tonnen. Spanninga: ‘Als je systemen plat liggen, kun je niets meer. Stel je voor dat het gebeurt juist wanneer uitkeringen moeten worden overgemaakt. Dat kan enorme maatschappelijke gevolgen hebben. Bij elk ICT-incident van de overheid halveert het vertrouwen van de burger.’ En dat vertrouwen is al niet zo hoog. Een enquête van de Nationale ombudsman laat zien dat zeker een derde van de Nederlanders vindt dat de overheid onvoldoende veilig omgaat met hun gegevens.

gemeenten waar dat goed is gelukt, is de gemeente Utrecht. Een tweegesprek tussen Louke Vissers, directeur Publiekszaken bij de gemeente Utrecht en Harro Spanninga, accountmanager gemeenten bij de Taskforce BID. Pieter Verbeek, journalist

U

trecht staat de komende tijd voor een aantal uitdagingen op het gebied van informatieveiligheid. Niet alleen krijgt ze er nieuwe taken bij door de decentralisatie, waarbij weer meer persoonsgegevens worden gekoppeld, ook staat ze voor een grote verhuizing. Alle afdelingen gaan eind dit jaar naar het nieuwe stadhuis, inclusief alle gevoelige data. Gelukkig zijn steeds meer afdelingen zich bewust van het belang van de veiligheid van al die data.

Met elkaar verbonden Dat bewustzijn gaat niet overal even makkelijk. ‘Informatieveiligheid wordt vaak vergeten wanneer de dienstverlening wordt verbeterd. Steeds meer registraties zijn echter met elkaar verbonden. Als er ergens een lek is, is alles daardoor kwetsbaar’, vertelt Spanninga. Hoe kwetsbaar informatie kan zijn, bleek uit de DigiNotaraffaire in 2011. Dit bedrijf verzorgde de PKI-overheidcertificaten voor grote delen van de Nederlandse overheid, waaronder die van DigiD, maar werd zelf gehackt. Reden genoeg voor het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om voor een periode van twee jaar de Taskforce BID op te richten op advies van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Informatieveiligheid moest bovenaan de bestuurlijke agenda komen.

Foto: Katja Schade

en er problemen ontstaan. Dat is meteen de kern van het probleem waarom het zo weinig aandacht krijgt. Het is niet direct zichtbaar.’

Baseline Utrecht heeft de aanbevelingen van de Taskforce BID en de VNG Resolutie ‘Informatieveiligheid, randvoorwaarde voor de professionele gemeente’ overgenomen, waaronder het invoeren van de Baseline Informatiebeveiliging Nederlandse Gemeenten, de zogeheten BIG, een set regels en gedragscomponenten waarmee overheidsafdelingen hun informatieveiligheid op orde kunnen krijgen. Deze BIG is ontwikkeld door de Informatiebeveiligingsdienst voor gemeenten (BID), een initiatief van de VNG en KING. Daarnaast is er binnen de gemeente Utrecht een Chief Information Security Officer aangesteld, legt Vissers uit. ‘Zijn taak is te zorgen voor meer bewustwording over veiligheid onder de medewerkers. Hier bij Burgerzaken werken we al heel lang met de registratie van personen en zit het dan ook tussen onze oren. Nu moeten we ervoor zorgen dat ook andere afdelingen goed omgaan met deze gegevens. Het wordt goed gestimuleerd vanaf topniveau, met dank aan de Taskforce BID. Het is niet makkelijk. Informatieveiligheid is echt een onder-de-motorkap-onderwerp. Maar wel eentje dat geld en aandacht behoeft.’ Spanninga herkent dat. ‘Informatieveiligheid is zoiets als de riolering’, stelt hij. ‘Je merkt er niets van totdat het fout gaat

Cybercrime en identiteitsfraude Spanninga geeft aan dat steeds meer overheden de dupe worden van identiteitsfraude en cybercrime. ‘In Oost-Europese landen zijn gewoon hele callcenters actief om onze DigiD-inloggegevens hier los te peuteren. De kwetsbaarheid van onze GBA-gegevens is groot. Als je die in handen krijgt, zijn de mogelijkheden enorm wat je daar allemaal mee kunt doen. Daarom is dit onderwerp zo belangrijk. Vroeger toen de gegevens niet digitaal waren, was de schade ook niet zo groot. Nu is er ook zoveel meer te halen.’ De eerder genoemde BIG is overigens niet wettelijk verplicht om in te voeren voor overheden. Maar alle gemeenten willen ermee aan de slag. Daarvoor hebben ze eind vorig jaar de VNG Resolutie ‘Informatieveiligheid, randvoorwaarde voor de professionele gemeente’ aangenomen. Daarmee hebben ze verklaard dat informatieveiligheid een deel moet worden van het

Harro Spanninga en Louke Vissers zijn het met elkaar eens: ‘Informatiebeveiliging heeft een cruciale rol binnen de gemeentelijke informatiehuishouding’ 10

11

Foto: Katja Schade

Foto: Katja Schade

Spanninga (rechts) tegen Vissers (links): ‘De gemeente Utrecht is een echte voortrekker als het om informatieveiligheid gaat’ collegeprogramma en standaard moet worden meegenomen in de planning- en controlecyclus binnen de gemeente.

Gedragscomponenten Utrecht gaat daar na de gemeenteraadsverkiezingen mee aan de slag. De baseline is nu ingevoerd, en met succes. ‘Juist de gedragscomponenten hierin vind ik belangrijk’, stelt Vissers. ‘Het gaat niet alleen om het bewustzijn over veiligheid en privacy van onze medewerkers maar ook van de tijdelijke krachten, bijvoorbeeld uitzendkrachten.’ Door het houden van audits en steekproeven toetst Utrecht de baseline. Vissers: ‘We toetsen dan of medewerkers op een juiste manier met gegevens omgaan en volgens de juiste werkwijze. Verder kijken we of de personele kanten deugen, wie precies welke autorisaties hebben.’ Vissers is blij met de baseline. ‘Mooi dat de Informatiebeveiligingsdienst voor

gemeenten (IBD) zich daarmee bezighoudt’, zegt ze tegen Spanninga. ‘Omdat informatieveiligheid geen sexy onderwerp is, kon het vaak in de dagelijkse praktijk een sluitpost worden. Dankzij de baseline is men zich er meer bewust van geworden. Het moet echt tussen de oren komen. Met de baseline hoef je niet opnieuw het wiel uit te vinden. Dat is zeker een voordeel: kennisdelen via de Taskforce.’ Naast het hanteren van de baseline organiseert Vissers ook integriteitbijeenkomsten om haar medewerkers bewust te maken van informatieveiligheid.

Voortrekkersrol ‘Is Publiekszaken een voorbeeld voor andere afdelingen?’, vraagt Spanninga. Vissers is daarvan overtuigd. ‘Persoonsregistratie, paspoorten, burgerlijke stand, het is al zo’n oud beroep. Daardoor leeft het besef van veiligheid bij ons, het zit

Bestuur & Informatieveiligheid Dienstverlening

De Taskforce Bestuur en Informatieveiligheid Dienstverlening (BID) is op 13 februari 2013 door minister Plasterk (BZK) voor een periode van twee jaar in het leven geroepen. Het doel van de Taskforce BID is om het onderwerp informa tieveiligheid hoog op de agenda te krijgen bij bestuurders en topmanagement van alle overheidslagen. Zowel qua bewustwording als sturing. Dit vanuit het perspectief van Verplichtende Zelfregulering per overheidslaag. Op zoek naar opleidingen, concrete instrumenten en kennis over informatievei ligheid? Lees meer op onze Pleio-site Informatieveiligheid en deel hier ook uw eigen kennis. https://informatieveiligheid.pleio.nl/ www.taskforcebid.nl

bij ons echt in de genen.’ De uitdaging is om dat dus bij anderen ook te bereiken. Zeker met de decentralisaties die komen gaan. ‘Als gemeentemedewerkers meer gesprekken gaan voeren aan de keukentafel, willen wij niet hebben dat ze zonder autorisatie met een laptop aan die tafel zitten met de gevoelige persoonsgegevens’, zegt Vissers. ‘Dit soort vraagstukken zijn niet vanzelfsprekend, je moet het gesprek erover aangaan. Ik zie ons daarbij vooral als bron van kennis en ervaring. Ga vooral met ons in gesprek.’ ‘Hebben jullie daar een actief beleid voor?’, wil Spanninga weten. Vissers wijst op de informatiemanager van Publiekszaken. ‘Hij werkt al 25 jaar in dit veld. Mijn opdracht aan hem is om informatieveiligheid gemeentebreed te agenderen. Ik vind dat heel belangrijk. We staan nog relatief aan het begin en moeten zien hoe het verder afloopt. We hebben net de baseline ingevoerd, en zijn klaar om informatieveiligheid voortaan mee te nemen in de planning en controlesystemen en stresstesten.’ ‘Wat dat betreft zijn jullie een echte voortrekker’, antwoordt Spanninga. ‘Het zou mooi zijn die kennis met andere gemeenten te delen.’ Vissers: ‘Je moet echt aan de bel trekken, zorgen dat je gehoord wordt. Je moet niet als Calimero aan tafel zitten. Vaak wordt gezien dat het gedoe om privacy alleen maar remmend werkt. Maar ja, je persoonsgegevens zijn van jou, en dan wil je niet dat iemand anders ermee aan de haal gaat.’ Daar is Spanninga het helemaal mee eens. ‘Als ze uitlekken leidt dat tot echte schade. Niet alleen voor de overheid, maar vooral voor mensen. Het gaat namelijk om mensenlevens die er de dupe van zijn.’ Het onderwerp informatieveiligheid is blijvend in ontwikkeling, benadrukt Spanninga. ‘De technologie verandert maar door, de ontwikkelingen gaan idioot hard, sneller dan we bij kunnen houden. Je moet continu verbeteren. Hoe richt je je processen in zodat ze bij de tijd blijven? Het komend jaar moeten we de eerste resultaten zien van de slag in de bewustwording in de overheidslagen. Dit verdient serieus de aandacht.’

LET’S PLAY! Beeldschermcommunicatie met een dikke plus! TJOONER is dé totaaloplossing voor beeldschermcommunicatie. Narrowcasting - of digital signage maar dan veelzijdiger. TJOONER heeft alle expertise in huis: software met mediatheek en talloze design mogelijkheden, perfect passende hardware en advies & support op maat. U bepaalt zelf wanneer en wat er op schermen binnen én buiten uw gemeente te zien is. Een prachtig extra kanaal om effectief en gericht uw doelgroep te bereiken! Let’s Play! TJOONER leer je niet kennen door erover te lezen. De veelzijdigheid van TJOONER kun je alleen maar ervaren. Maak daarom een afspraak voor een vrijblijvende demonstratie bij u op locatie.

Pluspunten: • Optimaal gebruiksgemak • Talloze voorbeeldsjablonen • Aanpasbaar in huisstijl van uw gemeente • Makkelijk ontwerpen maken, eenvoudig te wijzigen • Volledige regie op tonen films, foto’s, tekst, RSS feeds • Centraal beheer van al uw beeldschermen • Koppelingen met externe bronnen • Alle expertise onder één dak

12 Powered by

www.tjooner.nl


Schrap de huwelijksbevoegdheidsverklaring! Maar vermindert dat de regeldruk? Op basis van Overeenkomst nr. 20 van de Internationale Commissie van de Burgerlijke Stand kunnen Nederlanders die in het buitenland willen trouwen een verklaring van huwelijksbevoegdheid aanvragen. Omdat de NVVB deze verklaring als onnodige administratieve last zag, is aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) gevraagd te onderzoeken of deze verklaring afgeschaft kan worden. Maar is dat raadzaam? De onderzoeksresultaten wijzen er niet op. Drs. Klara Blom LL.M, USG Legal Professionals & Ingrid Koulen, Ministerie BZK

Z

oals bekend kunnen Nederlanders een huwelijksbevoegdsheidverklaring aanvragen bij de burgerlijke stand in hun woonplaats dan wel hun laatste Nederlandse woongemeente. Deze verklaring bewijst dat de aanvrager voldoet aan de vereisten voor een huwelijkssluiting naar Nederlands recht.

Onderzoek en gemeentepraktijk Om de vraag van de NVVB te beantwoorden heeft BZK een onderzoek laten uitvoeren door USG Legal Professionals. Hieruit bleek dat deze verklaring juist gecreëerd is om de administratieve lasten van de burger te verminderen. Afschaffing betekent dat het voor Nederlanders lastiger wordt om buitenslands te trouwen. De onderzoeksconclusie is dan ook dat handhaving van de huidige situatie voor de burger het beste is. De NVVB was het hiermee oneens. Daarom is er vervolgonderzoek gedaan om de praktijk te verkennen. Gesproken is met medewerkers van Burgerzaken in verschillende gemeenten om hun ervaringen in kaart te brengen. Verder heeft men de praktijk in ‘vragende landen’ onderzocht, om te zien hoe de verklaring aldaar

14

wettelijk geregeld is en waarom. Ook is gekeken naar de consequenties voor de huwelijkskandidaat als deze geen verklaring kan overleggen. Voltrekt men in het buitenland het huwelijk dan alsnog? Is er een alternatieve procedure? De conclusies bij gemeenten zijn opmerkelijk eenduidig. Vrijwel overal – in grensgemeenten, Randstad en regio – komen

ren en eventueel informatie te geven over legalisatie. De huwelijksbevoegdheidsverklaring is ‘tweezijdig’, wat betekent dat men ook documenten van de buitenlandse partner moet overleggen. Dit betekent lasten voor de burger, die niet snapt waarom je in Nederland documenten van je partner moet aanleveren terwijl het huwelijk buitenslands wordt gesloten.

Verstrekking van de verklaring is dus een service aan de burger

de meeste verklaringsverzoeken van Nederlanders die in Duitsland willen trouwen, Oostenrijk is nummer twee, daarna volgen Zuid-Europese landen. Per aanvraag is de verwerkingstijd gemiddeld 35 minuten. Het kost gemeenten de meeste tijd om aanvragers te informeren over benodigde documenten, om buitenlandse documenten te controle-

Praktijk in ‘vragende landen’ en gemeentelijke tegenwerping Het onderzoek van de vragende landen laat zien dat de meeste bij de Overeenkomst aangesloten landen een verklaring vereisen. Ze hanteren daarbij het nationaliteitsbeginsel. Dit betekent dat de buitenlandse ‘aanstaande’ moet voldoen aan de huwelijkssluitingsvoorwaarden van zijn of

De Haagse Huwelijksverdragen en de Overeenkomst Op grond van het Haags Huwelijksverdrag van 1902 gold tussen lidstaten de afspraak dat de autoriteiten van landen onder danen een verklaring moesten verstrekken die aantoonde dat aan huwelijkssluitingsvereisten was voldaan. Veel landen hebben het Haags Huwelijksverdrag 1902 na de Tweede Wereldoorlog opgezegd. Hiervoor kwam het Haags Huwelijks verdrag 1978 in de plaats, waarin een bepaling over dit document ontbreekt. Niettemin zijn vele landen deze verklaring blijven geven vanwege de behoefte eraan. Om de documentatie te standaardiseren en bewijskracht te faciliteren, heeft de Internationale Commissie van de Burgerlijke Stand in 1980 de Overeenkomst gecreëerd. Deze geeft de onderdanen van de aangesloten staten het recht de verklaring aan te vragen wanneer ze in het buitenland willen huwen. In Nederland is de verklaringsafgifte geregeld in artikel 49a, eerste lid, Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek. Een verklaring van huwelijksbevoegdheid wordt soms ook gevraagd door landen die geen partij zijn bij de Overeenkomst. Dat is dan vaak een eenzijdige verklaring waarin alleen wordt verklaard dat Nederlanders die in het buitenland wil trouwen daartoe bevoegd zijn, en komt vaak neer op een verklaring van ongehuwd zijn. Dit is echter geen verklaring in de zin van de Overeenkomst.

haar nationaliteit. De verklaring dient dus als bewijs daarvan. Uit het onderzoek blijkt dat ontvangende landen deze verklaring vervolgens zonder meer accepteren. Gemeenten zetten vraagtekens bij de meerwaarde van de huwelijksbevoegdheidsverklaring. Ze vinden dat het ontvangende land deze bevoegdheid ook kan vaststellen via al aan de burger verstrekte documenten: de geboorteakte en het bewijs van burgerlijke staat. Deze documenten vraagt men doorgaans toch al van Nederlanders om via het aldaar geldende recht te toetsen of huwelijkssluiting mogelijk is.

Alternatieve procedures De meerwaarde van de verklaring is dus dat iemand die buitenslands wil trouwen zijn bevoegdheid hiertoe eenvoudig kan aantonen. Afschaffing ervan (Nederland zegt de Overeenkomst op) zou immers voor de trouwlustige tot een alternatieve procedure leiden die qua kosten en tijd belastender is. Zo zou bijvoorbeeld de

Nederlander in Duitsland een vrijstelling moeten aanvragen bij de voorzitter van het Oberlandesgericht. Daarbij moet de ambtenaar van de burgerlijke stand documenten overleggen dat er qua huwelijksbevoegdheid geen beletsel is. Deze procedure kost tussen de 15 en 305 euro, afhankelijk van het inkomen van beide partners. Dus aanzienlijk meer dan de 22,30 euro die de verklaring nu in Nederland kost. Hoewel huwelijkszaken bij het Oberlandesgericht spoedeisend zijn, wordt geen maximale verwerkingstijd gegarandeerd. Oostenrijk en Italië kennen gelijksoortige procedures. Alleen al vanwege de kosten en tijdrovendheid van deze procedures moet geconcludeerd worden dat men beter een huwelijksbevoegdheidsverklaring in Nederland kan aanvragen.

Hoe het regeldrukgevoel te verhelpen Los van feitelijke lasten moet het voor de burger vooral duidelijk zijn waartoe de

huwelijksbevoegdheidsverklaring dient. Onderzoek toont aan dat burgers ook regeldruk ervaren als ze het waarom van regels niet begrijpen. De verklaring is een prima voorbeeld hiervan. Uit het onderzoek blijkt dat ambtenaren doorgaans niet goed uitleggen waarom de verklaring nodig is. Ze zouden burgers helder moeten vertellen dat het land van huwelijksvoltrekking deze verklaring eist. Zo stelt men vast dat de aanvrager aldaar naar Nederlands recht mag trouwen. Dit is de snelste en eenvoudigste manier. Dat het huwelijk niet in Nederland gesloten wordt, doet er niet toe. Verstrekking van de verklaring is dus een service aan de burger. Zonder de verklaring moet hij/zij veelal kostbare en tijdrovende alternatieve procedures volgen en is dus slechter af. Meer inzicht in het hoe en waarom van de verklaring kan zorgen voor vermindering van ervaren regeldruk, ja zelfs voor een gevoel van ‘lastenverlichting’.

Het integrale rapport over de huwelijksbevoegdheidsverklaring is na te lezen op: http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ regeldruk/documenten-en-publicaties/rapporten/2014/03/18/advies-huwelijksbevoegdheidsverklaring.html

15

G-PLAN


Gemeentebreed

‘Vragen om identiteitsfraude’

werken op afspraak

Kopietje paspoort vaak in strijd met de wet Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) constateert dat bedrijven in verschillende sectoren nog steeds, in strijd met de wet, om een kopie van een identiteitsbewijs vragen. Het CBP heeft meer dan 1000 signalen ontvangen die te maken hebben met het kopiëren van identiteitsdocumenten. Corrie Ebbers, privacy-jurist

I

n diverse sectoren vragen bedrijven om een kopie van het paspoort. Het CBP heeft contact opgenomen met organisaties en hen ertoe bewogen om hun beleid of hun communicatie over het kopiëren van ID-bewijzen aan te passen. ‘Natuurlijk moeten bedrijven kunnen controleren of hun klanten zijn wie ze zeggen te zijn. Maar stapels kopietjes van paspoorten is bijna vragen om identiteitsfraude. Met grote financiële en maatschappelijke gevolgen voor burgers’, zegt Wilbert Tomesen, collegelid van het CBP. Het CBP heeft al eerder aandacht besteed aan dit onderwerp. In juli 2012 zijn richtsnoeren gepubliceerd voor het gebruik van ‘kopietjes paspoort’ in de private sector. Het grote aantal signalen dat het CBP sinds die tijd heeft ontvangen, was reden om een aantal bedrijven aan te spreken. Bij het afsluiten van abonnementen, bijvoorbeeld bij een sportschool of een wellnesscentrum, werd om een paspoortkopie gevraagd. En een organisator van een groot publieksevenement vroeg aan iedereen die zich wilde inschrijven een kopie van het identiteitsbewijs. Deze organisator weigerde een kopie te accepteren waarop het burgerservicenummer en de foto waren afgeschermd. Het CBP nam ook contact op met een zwembad, een handelaar in metalen en een containerreinigingsbedrijf.

Belastingdienst adviseerde verkeerd Het CBP ontving veel signalen over inleners of aannemers die een paspoortkopie verlangden van werknemers die zij inhuurden van een ander bedrijf. Werkgevers mogen uiteraard een kopie van het identiteitsbewijs van hun werknemers wel verwerken, maar bedrijven die personeel inhuren of werk uitbesteden mogen dat niet. De Belastingdienst bleek bedrijven echter te adviseren een kopie van het identiteitsbewijs te maken. De Belastingdienst heeft na optreden van het CBP het beleid gewijzigd en informeert bedrijven nu dat het maken van een paspoortkopie niet noodzakelijk is en dus in strijd met de wet. Het CBP ontving ook vragen van vrachtwagenchauffeurs die willen weten of het verplicht is een kopie van hun identiteitsbewijs af te staan bij de ingang van een bedrijf waar zij goederen komen afleveren. Als een chauffeur weigert, dan kan hij zijn lading niet kwijt en in sommige gevallen weigert het bedrijf nog langer zaken te doen met de vervoerder. Het

CBP heeft contact opgenomen met brancheorganisatie TLN. Hierop heeft TLN zijn achterban laten weten dat chauffeurs bij het afleveren van goederen niet om een paspoortkopie mogen worden gevraagd.

Nieuw model paspoort In het kader van het voorkomen van identiteitsfraude is met ingang van 9 maart 2014 een nieuw model paspoort en NLidentiteitskaart in omloop gebracht. Het BSN staat op het paspoort niet meer vermeld bij de overige persoonsgegevens, maar op de achterkant van de pagina met de persoonsgegevens (de zogeheten ‘houderpagina’). In de NL-identiteitskaart is het BSN vermeld op de achterkant van de kaart.

Meer informatie: - cbpweb.nl: CBP persbericht 13 februari 2014 en CBP Richtsnoeren gebruik kopietje paspoort - mijnprivacy.nl: Dossier kopie identiteitsbewijs - bprbzk.nl: Factsheet BSN model 2013

De ID-cover is een hoesje voor identiteitsbewijzen dat verspreiding van een aantal persoonsgegevens beperkt. De cover is te bestellen bij de NVVB (gemeenten) of de ANWB (particulieren).

Ervaar de kracht van eenvoud & gemak Steeds meer afdelingen gaan op afspraak werken: publiekszaken, werk & inkomen, bouwen & wonen, WMO, belastingen, etc. Of dat nu gedeeltelijk is of volledig, in G-PLAN kunnen gemeentebreed alle afspraken op een eenvoudige manier worden beheerd. U heeft in één oogopslag zicht op alle afspraken. In G-PLAN is het mogelijk om een afspraak online te maken, wijzigen en annuleren. Dit levert niet alleen gemak op voor de klant, maar ook efficiency voor u!

Intelligente koppeling met persoonlijke agenda’s Een afspraak met meerdere personen inplannen? Ook dat is geen probleem. Door de intelligente koppeling met persoonlijke agenda’s worden de beschikbare tijden direct weergegeven. Bovendien wordt de agenda van de medewerker automatisch bijgewerkt. Dubbele registratie behoort hiermee tot het verleden.

Mogen wij ook een afspraak met u inplannen? 16

Wij maken graag een afspraak met u voor een vrijblijvende demonstratie bij u op locatie. Een demonstratie kunt u aanvragen via: www.jccsoftware.nl of telefonisch: 0541 -627062

Voordelen Piek- en dalmomenten gelijkmatiger verdelen Medewerkers efficiënt inzetten Klantgerichter werken Hogere klanttevredenheid Uitgebreide management- en beleidsrapportages Intelligente koppeling met outlookagenda’s Spreekkamers optimaal benutten

Foto: Nafthali Rier

Algemeen

< Rosa Hoes (tweede van links): Er kwam veel bij kijken voordat de eerste medewerkers hun diploma in handen konden krijgen

Een eindstation is het zeker niet voor de afdeling Burgerzaken Bonaire. Op korte termijn zal er ook worden deelgenomen aan de NBP-pilot voor de vernieuwde opleidings- en examenstructuur Persoonsinformatievoorziening en Identiteits-

management. Hierbij zullen wederom alle medewerkers van Burgerzaken Bonaire de vier modules gaan volgen. Deze modules zijn: Identiteit en identiteitsdocumenten, Afstamming, Nationaliteit en Migratie.

PIVA van grote historische waarde

De eerste diploma’s voor Bonaire

Tijdens een korte ceremonie heeft gedeputeerde Hans Els de aanwezigen eraan herinnerd dat Burgerzaken het hart is van het Openbaar Lichaam Bonaire. ‘Bij Burgerzaken wordt de hele levensloop van de Bonairiaanse bevolking bijgehouden, en dit heeft een grote historische waarde voor het eiland.’ De visie van de gedeputeerde is om een centrum in te richten waar de Bonairiaanse samenleving onderzoek kan doen naar hun eigen stamboom. ‘Met het behalen van dit diploma dragen jullie ook bij aan de kwaliteitsverbetering van de PIVA’, aldus Hans Els. ‘Dit diploma moeten jullie niet als een eindstation zien, maar als een beginstation.’

Foto: Nafthali Rier

Historische waarde

Opleiden op afstand: vanuit Nederland wordt lesgegeven in Bonaire door middel van de juiste infrastructuur

Advertentie

In 2013 is de afdeling Burgerzaken van het Openbaar Lichaam Bonaire gestart met de Basisopleiding Burgerzaken. Op 6 maart 2014 heeft de eerste groep het diploma ontvangen uit handen van de gedeputeerde van Samenleving & Zorg. Dennis Martinus, Openbaar Lichaam Bonaire

S

inds 10 oktober 2010 zijn de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba als openbare lichamen onderdeel van het Nederlandse staatsbestel. Net als in Nederland wordt ook op de eilanden een geautomatiseerde bevolkingsadministratie bijgehouden, waarbij men op een persoonslijst de gegevens vastlegt van iedere ingeschrevene. Op de eilanden heet dit systeem de PIVA (Persoonsinformatievoorziening Nederlandse Antillen en Aruba). Met de tijd zullen de eilanden overgaan op de Basisregistratie Personen (BRP), voorheen de Gemeentelijke Basisadministra-

18

tie Persoonsgegevens (GBA). Naar aanleiding hiervan heeft Burgerzaken Bonaire ervoor gekozen om de Basisopleiding Burgerzaken, conform de Nederlandse wetgeving, te volgen.

Infrastructuur De Basisopleiding Burgerzaken is een door de NVVB erkende opleiding. Het is voor het eerst dat een afdeling Burgerzaken in het Caribisch deel van het Koninkrijk deze opleiding voor al haar medewerkers organiseert. ‘Het was op zich een groot project’, aldus Rosa Hoes, directeur van de Directie Samenleving &

Zorg, waaronder de afdeling Burgerzaken ressorteert. ‘Er kwam veel bij kijken voordat de eerste medewerkers hun diploma in handen konden krijgen. Zo moest er eerst geïnvesteerd worden in een juiste infrastructuur, zodat de opleiding op afstand kon worden gevolgd. Ook moest het elektronisch afleggen van de examens goed worden ingericht in samenwerking met een lokaal examenbureau.’ De medewerkers bij Burgerzaken Bonaire hebben negen maanden elke week op afstand de lessen kunnen volgen.

software | formulieren | verkiezingen

software

formulieren

verkiezingen

Postbus 135, 1700 AC Heerhugowaard Industriestraat 11, 1704 AA Heerhugowaard T (072) 571 25 05 www.procura.nl

19


van hoe ondernemers de dupe worden van dat soort “transparantie”. De reden is dat het btw-nummer van de kleine ondernemers vrijwel identiek is aan hun persoonlijke burgerservicenummer.’

Per dag ruim 500 Nederlanders slachtoffer van identiteitsfraude

Hoe ziet u de rol van de lokale overheid met betrekking tot de problematiek van identiteitsfraude?

Komt een vrouw bij de h@cker

‘De rol van de lokale overheid is heel belangrijk. Niet alleen preventief. Mensen die bijvoorbeeld hun legitimatie zijn kwijtgeraakt, moeten worden voorgelicht over de gevaren. Wat de slachtoffers betreft: uit mijn onderzoek bleek dat de politie hen meestal niet helpt. Hopelijk doen de gemeenten dat wel. Ze kunnen uiteraard ook doorverwijzen naar de gespecialiseerde instanties. Ik zou het aardig vinden als burgers bij het aanvragen van een nieuw reisdocument of rijbewijs een A4’tje met tips krijgen om identiteitsfraude te voorkomen. Zelf heb ik al een waslijst aan tips.’

Steeds meer organisaties vragen om een kopie van uw identiteits bewijs. Fraudegevoelige persoonlijke informatie, die soms moeiteloos gedeeld wordt. Schrijfster en onderzoeksjournalist Maria Genova besloot zich te verdiepen in de wereld van identiteitsfraude. In haar onlangs verschenen boek Komt een vrouw bij de h@cker (januari 2014) toont Genova aan hoe gemakkelijk identiteitsfraude is geworden en dat het iedereen kan overkomen. Frank Demmendaal, bureau NVVB

Wat is uw identiteit? ‘Ik ben Maria Genova, 41 jaar oud en ik kom uit Bulgarije. Ik heb HBO journalistiek gestudeerd in Nederland, tegenwoordig werk ik als journalist en schrijf ik boeken.’

Wat was voor u de aanleiding om dit boek te schrijven? ‘Ik zag af en toe berichtjes in de krant over identiteitsfraude en ik vroeg me af of het iedereen kan overkomen. Ik had het idee dat het niet zo was. Na research voor mijn boek dacht ik er heel anders over. Inmiddels zijn er ook diverse onderzoeken verschenen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn er in Nederland 540 slachtoffers van identiteitsfraude per dag.’

Wat was het meest aangrijpende verhaal dat u bent tegengekomen? ‘Ik heb met heel veel slachtoffers gesproken en alle verhalen waren op hun eigen manier aangrijpend. Identiteitsfraude

20

heeft vaak grote gevolgen. Bij sommige mensen kost het hun huwelijk, omdat het te veel stress oplevert. Anderen worden paranoïde en vertrouwen niemand meer. Zo kwam ik in contact met ene Linda, die 11.000 euro aan schulden en leningen had zonder bestellingen te hebben geplaatst of leningen te hebben afgesloten. Met behulp van psychologen lukte het haar om minder achterdochtig naar de wereld te kijken en na een jaar stemde ze in met een uitgebreid gesprek. Tegen die tijd was ze echter al zeven jaar bezig om de gevolgen van de identiteitsfraude ongedaan te maken. Dit is ook het grootste probleem bij identiteitsfraude: je gegevens kloppen, alleen heb je de spullen nooit ontvangen. Maar hoe bewijs je dat?’

nog: heel veel organisaties en bedrijven mogen helemaal geen kopie van je legitimatie maken, maar ze weten niet eens dat ze de wet overtreden. De meeste burgers zien de gevaren daarvan niet in en vinden het geen probleem als hun legitimatie gekopieerd wordt.’

Wat is het doel dat u wil bereiken met het boek? ‘Dat heel veel mensen schrikken hoe snel de digitale ontwikkeling gaat en dat ze de gevaren zien. Zo deed ik me bij een zorgverzekeraar als iemand anders voor en kreeg ik gewoon alle gevraagde informatie. De meeste bedrijven hebben tegenwoordig een mooi privacy-beleid, maar de mens blijft de zwakste schakel. Daarom ga ik de komende tijd ook lezingen aan bedrijven geven met heel concrete voorbeelden van identiteitsfraude uit de praktijk. Ik denk dat de voorbeelden voor veel medewerkers een eye-opener zijn. Ze werken er niet bewust aan mee, ze willen alleen maar klantvriendelijk zijn. Toch pakt dat in veel gevallen verkeerd uit.’

Wat is volgens u de grootste bedreiging voor de samenleving: fysieke of digitale fraude? ‘Digitale fraude, zonder twijfel. Je ziet een enorme verschuiving plaatsvinden. Frauderen op het internet is heel gemakkelijk geworden. Vrijwel alle instanties bieden digitale diensten aan en kunnen onmogelijk controleren of degene aan de andere kant van de lijn degene is die hij zegt dat hij is. Mijn boek is net verschenen, maar ik krijg nu al veel schrijnende verhalen van slachtoffers.’

De meeste bedrijven hebben tegenwoordig een mooi privacy-beleid, maar de mens blijft de zwakste schakel

Wat vindt u van de digitalisering van de maatschappij?

Ik vind het niet erg om naar de balie van een bank te gaan om dat te regelen. De overheid zegt dat we privacygevoelige gegevens zoals het BSN-nummer moeten afschermen, maar op last van dezelfde overheid worden de BSN-nummers van honderdduizenden kleine ondernemers via de site van de Kamer van Koophandel aangeboden. Ik heb talloze voorbeelden

‘Ik ben niet tegen de digitalisering, die is ook niet tegen te houden. Wel vind ik dat we bij sommige producten toch terug moeten naar het menselijke contact. Als ik bijvoorbeeld een nieuwe bankrekening open, wil ik niet het risico lopen dat iemand anders dat namens mij kan doen.

Bent u bekend met de ID-cover? ‘De ID-cover vind ik een fantastisch initiatief. Sommige gemeenten verstrekken de covers gratis. Mijn gemeente doet dat niet, maar ik heb ze wel tijdens een congres over privacy en identiteitsfraude bemachtigd. Heel veel mensen zijn er niet van op de hoogte dat niet al hun gegevens gekopieerd mogen worden. Sterker

Het boek Komt een vrouw bij de h@cker is in alle (online) boekhan dels te koop. ISBN 9089752927

21

Algemeen

Rondje Zeeland: de NVVB op bezoek bij gemeente Middelburg en gemeente Tholen

Dinsdag 4 februari stond een bezoek gepland aan de provincie Zeeland waarbij de gemeente Middelburg en gemeente Tholen werden bezocht door Simon Rijsdijk, Arthur Dallau en Vera Nugteren namens de NVVB. Op de agenda stonden onder andere de digitale dienstverlening en

NVVB on Tour

samenwerking. Merlin Niesten, bureau NVVB

Tholen Aangenaam verrast door het moderne gemeentehuis van Tholen en de ruime ontvangsthal laten we ons vertellen dat de hal is ingericht als een soort ‘marktplein’ waar de burger en ambtenaar elkaar ontmoeten. De raadszaal is vervolgens het ‘scharnierpunt’ dat de vleugels met elkaar verbindt en een prachtig uitzicht geeft op het eiland. Leo Quist (coördinator afdeling Publiekszaken) en Patrick Nelen (programmamanager Dienstverlening) maken zich vervolgens op voor de foto`s met voorzitter Simon Rijsdijk waarna de rest van de middag wordt gesproken over Het gemeentehuis van Tholen waarbij de hal is ingericht als ‘marktplein’ waar de burger en ambtenaar elkaar ontmoeten

Middelburg

Jan Peter Pouwer, Cees van Loon en Leo Slager op de werkvloer bij Burgerzaken in Middelburg samenwerking met andere gemeenten in Zeeland. ‘Je hebt een gezamenlijk belang en je gunt elkaar wat. Middelburg en Vlissingen proberen de processen hetzelfde in te richten waardoor er een veel betere

samenwerking kan ontstaan’, meent Slager. Tot slot wordt nog gesproken over de behoefte van de gemeente Middelburg en hoe de NVVB daar een positieve bijdrage aan kan leveren.

Foto: Wiebe Kiestra

22

dienstverlening en processen in de gemeente Tholen. Een groot succes is de inzet van personeel op andere plekken. ‘Het is tijd om in actie te komen, achterover leunen kan niet meer’, vertelt Nelen. Hierdoor worden de personeelsleden met ambitie en drive enorm gestimuleerd. Nelen voegt toe: ‘Er is zo veel energie vrijgekomen dat we in 2013 met een aantal collega’s hebben meegedaan aan Alpe d`HuZes.‘ Maar dit is tevens het moment om te spreken over verbeterpunten en de rol die de NVVB daarin kan nemen. Een vruchtbaar gesprek waar beide partijen baat bij hebben en van hebben geleerd.

Foto: Wiebe Kiestra

Afdelingshoofd Publiekszaken Cees van Loon en inhoudelijke medewerkers Publiekszaken Leo Slager en Jan Peter Pouwer ontvangen Arthur Dallau en Vera Nugteren in de ochtend op het moderne gemeentehuis aan de Kanaalweg in Middelburg. Een indrukwekkend gemeentehuis met een knap staaltje architectuur. Het gesprek raakt een aantal facetten van (digitale) dienstverlening waarbij de heren onder andere trots vertellen over het Middelburgs dienstverleningsconcept: ‘dienstverlening doen wij zo!’ ‘In essentie is iedere medewerker van de gemeente die klantcontact heeft een KCC-medewerker. Dienstverlening doe je samen en knip je niet meer in stukken’, aldus van Loon. Daarnaast wordt ingegaan op de

Foto: Wiebe Kiestra

Foto: Wiebe Kiestra

NVVB on Tour in gemeente Middel burg. V.l.n.r: Jan Peter Pouwer, Vera Nugteren, Leo Slager, Merlin Niesten, Cees van Loon en Arthur Dallau

NVVB on Tour in gemeente Tholen. V.l.n.r: Patrick Nelen, Simon Rijsdijk en Leo Quist

23

Voorwoord Geen identiteit zonder historisch besef! Alweer 20 jaar geleden maakten een aantal mensen het verschil, maar bij de oprichting van de NVVB hadden zij niet kunnen vermoeden dat de vereniging 20 jaar later, zowel nationaal als internationaal, gezien wordt als belangrijke en vooral betrouwbare partner voor vele organisaties en individuen. Des te belangrijker is het om in 2014 stil te staan bij het verleden, het heden en vooral te kijken naar de toekomst. Het motto ‘Don’t stop … thinking about tomorrow’ is dan ook een bewuste keuze om te benadrukken dat 2014 een kanteljaar is voor de NVVB. Een jaar waarin belangrijke stappen worden gezet en activiteiten uitgevoerd om antwoord te geven op de vragen van de (nabije) toekomst en om te voldoen aan de verwachtingen van de continu veranderende maatschappij. De combinatie van het NVVB jubileumcongres en het EVS congres had dan ook op geen beter moment kunnen komen. Door de digitalisering van onze samenleving en de toenemende invloed vanuit Europa op alle lidstaten komen de meest relevante ontwikkelingen op het gebied van identiteit en dienstverlening samen en raken zij direct de NVVB thema’s: persoonsinformatiemanagement, identiteitsmanagement, verkiezingen en innovatie. Om inzicht te geven in de ontwikkelingen in Nederland en Europa heeft de NVVB in samenwerking met de EVS een inspirerend driedaags programma samengesteld. Onderwerpen als privacy, de digitale identiteit, identiteitsfraude, eID, eGovernment, informatiebeveiliging en de verschuiving van de analoge naar de digitale wereld krijgen ruimschoots aandacht. Sprekers uit zowel Nederland als uit Estland, Zweden, België, Spanje, Amerika, Denemarken, Duitsland, Slovenië, Slowakije en Groot - Brittannië vertellen over hun successen, hun uitdagingen en het belang van (internationale) samenwerking in een wereld waar de identiteit van de burger verder reikt dan de eigen landsgrens. U hoeft uiteraard geen woord te missen want alle faciliteiten voor tolkvertaling zijn aanwezig! Naast de inspirerende presentaties en workshops is het congres ook bedoeld om uw Nederlandse, Caribisch Nederlandse en Europese collega`s te ontmoeten, dus een uitstekende kans om uw nationale en internationale netwerk uit te breiden. Vanzelfsprekend is het programma omkleed met feestelijke activiteiten, die als startsein dienen voor een nog mooiere toekomst.

Programma woensdag 14 mei 2014 Woensdag 14 mei 2014 09.00 – 10.00 uur

Aankomst deelnemers en gelegenheid tot bezoek beursvloer

10.00 – 10.05 uur

Welkom! door Humberto Tan, dagvoorzitter

10.05 – 10.15 uur

Inleidend woord door Simon Rijsdijk, voorzitter NVVB

10.15 – 10.45 uur

Opening door mr. I.W. (Ivo) Opstelten, minister van Veiligheid en Justitie

10.45 – 11.15 uur

De gezamenlijke strijd tegen identiteitsfraude door Luitenant-generaal dr. J.A.J. (Hans) Leijtens, commandant Koninklijke Marechaussee

11.15 – 11.45 uur

Pauze en gelegenheid tot bezoek beursvloer

11.45 – 12.00 uur

Operatie BRP door Cor Franke, gedelegeerd opdrachtgever Operatie BRP

Geeft u mede vorm aan de overheid van de toekomst? Schrijft u zich dan nu in en doe mee op 14, 15 en 16 mei 2014 in Noordwijkerhout! Simon Rijsdijk, voorzitter NVVB

Arthur Dallau, directeur NVVB

12.00 – 12.45 uur

12.45 – 13.45 uur

24

Je eigen veilige plek in een digitale wereld door Marcel van Galen, founder Qiy Foundation Lunch en gelegenheid tot bezoek beursvloer

13.45 – 14.15 uur

De basisregistraties op orde? Adres- en identiteitsfraude door Siebe Sietsma, onderzoeksjournalist en verslaggever RTL Nederland

14.15 – 14.45 uur

Algemene Ledenvergadering NVVB (deel 1) • Opening en mededelingen • Vaststelling van het verslag van de ALV van 12 december 2013 • Controleverklaring van de onafhankelijke accountant • Jaarverslag 2013 en vaststelling rekening 2013 • Voorstel tot wijziging van de statuten en het huishoudelijk reglement • Ambitie: excellent lokaal overheidsmanagement; ondertekening door Vereniging van Gemeentesecretarissen / Vereniging Overheidsmanagement & NVVB • Ondertekening kennis partnership door IDentity.Next & NVVB • Verkiezing bestuursleden

14.45 – 15.00 uur

De identiteit van Nederland door Jörgen Raymann

15.00 – 16.00 uur

Workshops (ronde 1)

16.00 – 16.30 uur


16.30 – 17.30 uur

Workshops (ronde 2)

17.30 – 18.00 uur

Aperitief & snack

18.00 – 19.00 uur

Inchecken kamers

19.00 – 24.00 uur

Feest en uitreiking jaarprijs in NH conference Centre Leeuwenhorst met spetterende optredens van: • VanVelzen • Faisal • Vangrail

25

Programma donderdag 15 mei 2014 Donderdag 15 mei 2014 09.00 – 10.00 uur

Aankomst deelnemers en gelegenheid tot bezoek beursvloer

10.00 – 10.05 uur

Welkom! door Humberto Tan, dagvoorzitter

13.20 – 13.50 uur

13.50 – 14.20 uur 10.05 – 10.20 uur

10.20 – 10.50 uur

10.50 – 11.20 uur

11.20 – 11.50 uur

11.50 – 12.20 uur

12.20 – 13.20 uur

Opening EVS congres door Paride Gullini, voorzitter EVS

Estonian eID journey: how the small chip changed the life of millions door Hannes Astok, eGovernment expert, Estonian eGovernance Academy

14.20 – 14.50 uur

14.50 – 15.10 uur


Mobile digital ID for Barcelona citizens door Cristina Blancafort, Direccció d’eAdministració, Ajuntament de Barcelona en Roger Olivet, idBCN Smart Cities and the power of local governments door Mark Cleverley, director Public Safety Solutions, Global Government Industry, IBM (USA) From analog tot digital: Danish eGovernment Success Factors Morten Meyerhoff Nielsen, head of section at the Danish Agency for Digitisation Algemene Ledenvergadering NVVB (deel 2) • Presentatie Raad van Advies • Benoeming ereleden • Presentatie nieuwe logo

Swedish eID: the evolution of a national eID system door Nils Fjelkegård, legal expert, Swedish eIdentification board

15.10 – 15.30 uur


15.30 – 16.30 uur

Workshops (ronde 1)

The new European data protection package door Hielke Hijmans, head of policy and consultations of the European Data Protection Supervisor (EDPS)

16.30 – 17.00 uur


Lunch en gelegenheid tot bezoek beursvloer

Het internationale programma van het NVVB jubileum & EVS congres wordt mede mogelijk gemaakt door:

17.00 – 18.00 uur

Workshops (ronde 2)

18.00 – 18.30 uur

Aperitief & snack

18.45 uur

Vertrek per bus naar feestlocatie

19.00 – 24.00 uur

Feest in Beachclub O met topentertainment van Crazy Piano’s

Actuele tafel Welkom, burgemeesters! donderdag 15 mei 2014 Burgemeestersprogramma

Donderdag 15 mei 2014

De ICT-ontwikkelingen veranderen de samenleving op fundamentele wijze. Dat geldt ook voor de relatie tussen de burgers en de overheid. Het lokaal bestuur staat de komende jaren voor de opgave om dé betekenisvolle overheid voor de inwoners van de gemeente te worden.

12.30 – 13.15 uur

Op vele wijzen zal de gemeente daarbij voor haar inwoners digitaal bereikbaar en toegankelijkheid moeten zijn. Dat is niet alleen een technische operatie, maar ook een bestuurlijke uitdaging. Daarom is er voor burgemeesters een speciaal programma, waarin zij kennis en ervaringen uitwisselen rond een aantal van de vraagstukken die overheden tegenkomen in de digitale relatie burger-bestuur. Naast een deel van het plenaire programma is er een workshop, waarin ingezoomd wordt op nieuwe dienstverleningsconcepten. Dirk van der Borg, burgemeester van Molenwaard, vertelt over de wijze waarop de vorig jaar gestarte gemeente Molenwaard dat doet. Daarnaast is er aandacht voor de gevaren die de digitalisering met zich meebrengt. Siebe Sietsma, onderzoeksjournalist en verslaggever RTL Nederland, vertelt over de impact die identiteitsfraude kan hebben.

Burgemeesters die willen deelnemen aan het Burgemeestersprogramma kunnen zich inschrijven via http://www.burgemeesters.nl/15mei2014

Welkom met een lunch

Deelname aan het plenaire congresprogramma:

13.20 – 13.50 uur

Mobile digital ID for Barcelona citizens door Cristina Blancafort, Direccció d’eAdministració, Ajuntament de Barcelona en Roger Olivet, idBCN

13.50 – 14.20 uur

Smart Cities and the power of local governments door Mark Cleverley, director Public Safety Solutions, Global Government Industry, IBM (USA)

14.20 – 14.50 uur

From analog tot digital: Danish eGovernment Success Factors Morten Meyerhoff Nielsen, head of section at the Danish Agency for Digitisation

Workshop specifiek voor de burgemeesters:

15.00 – 16.30 uur

Workshop 1. Innovatieve dienstverlening door Dirk van der Borg, burgemeester van de gemeente Molenwaard

Deze actuele tafel wordt u aangeboden door:

2. Identiteitsfraude door Siebe Sietsma, onderzoeksjournalist en verslaggever RTL Nederland

16.30 uur

Einde programma

In samenwerking met:

Alle presentaties op donderdag 15 mei worden in het Engels gegeven. De NVVB draagt zorg voor vertalingen in meerdere talen, dus ook van het Engels naar het Nederlands. 26

27

Advertorial

Programma vrijdag 16 mei 2014 Vrijdag 16 mei 2014 08.00 – 09.00 uur

Aankomst deelnemers en gelegenheid tot bezoek beursvloer Opening door Andreas Heuser, Chief Inspector at Police Wiesbaden / Hessen. Keep your identity yours

10.00 – 11.00 uur

Workshops (ronde 1)

11.00 – 11.30 uur


11.30 – 12.30 uur

Workshops (ronde 2)

12.30 – 12.45 uur

Afsluiting door vorstand EVS en tonen congresfilm 2015

12.45 – 13.45 uur

Agenda van de Algemene Ledenvergadering van de NVVB op 14 mei 2014, 14.15 uur en 15 mei, 14.50 uur te Noordwijkerhout 1e deel Algemene Ledenvergadering 14 mei 2014

09.00 – 10.00 uur

Agenda

Lunch en gelegenheid tot bezoek beursvloer

14.00 uur

Vertrek bussen naar Amsterdam

14.45 – 17.15 uur

Excursie in Amsterdam (Rijksmuseum of stadswandeling)

17.15 – 17.45 uur

Verzamelen bij Rijksmuseum voor vertrek bussen naar Koepelkerk

17.45 – 21.15 uur

Rondvaart Amsterdam en diner

21.30 uur

Vertrek bussen naar Noordwijkerhout

1. Opening en mededelingen 2. Vaststelling verslag Algemene Ledenvergadering d.d. 12 december 2013 Het verslag van de Algemene Ledenvergadering van 12 december 2013 is gepubliceerd op de website van de NVVB onder www.nvvb.nl/organisatie/algemene-ledenvergadering Voorgesteld wordt het verslag vast te stellen. 3. Controleverklaring van de onafhankelijke accountant De accountantsverklaring is gepubliceerd op de website van de NVVB onder www.nvvb.nl/organisatie/algemeneledenvergadering Voorgesteld wordt de accountantsverklaring voor kennisgeving aan te nemen. 4. Jaarverslag 2013 en vaststelling rekening 2013 Het jaarverslag 2013 is gepubliceerd op de website van de NVVB onder www.nvvb.nl/organisatie/algemene-ledenvergadering Zie bijlage 1 voor de jaarrekening 2013 en de balans per 31 december 2013. Het positieve resultaat over 2013 bedraagt 74.912,- euro. Door het bestuur wordt voorgesteld het resultaat 2013 (74.912,euro) de volgende bestemming te geven: Voorstel resultaatbestemming Toevoeging aan de reserve innovatie Resultaat 2013 Vrijval eerder gedane reserveringen: Reserve innovatie Reserve doorbraak dienstverlening Reserve communicatiebeleid Toevoeging aan overig vrij besteedbaar vermogen

in euro`s 75.000 74.912 -88 53.537 2.000 505 56.042 55.954

De toevoeging aan de bestemmingsreserves en vrijval van de bestemmingsreserves zijn verwerkt in de balans. Voorgesteld wordt: - het jaarverslag 2013 voor kennisgeving aan te nemen; - de jaarrekening 2013 vast te stellen; - de penningmeester en de controller van het bureau onder dankzegging voor hun werkzaamheden voor het jaar 2013 te dechargeren.

28

5. Voorstel tot wijziging van de statuten en het huishoudelijk reglement De statuten en het huishoudelijk reglement moeten op enkele punten gewijzigd worden. Aanleidingen hiervoor zijn: - De afgelopen jaren zijn de missie en doelstellingen van de NVVB op enkele punten gewijzigd en verbreed. - De Algemene Ledenvergadering heeft op 12 december 2013 besloten een Raad van Advies in te stellen. - Verduidelijking rollen, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en procedures. Het voorstel is eerder in regiovergaderingen van de afdelingen voorgelegd, toegelicht en besproken. Voorgesteld wordt in te stemmen met het voorstel tot wijziging van de statuten en het huishoudelijk reglement. Dit voorstel wordt tijdig gepubliceerd op de website van de NVVB. 6. Ambitie: excellent lokaal overheidsmanagement; ondertekening door Vereniging van Gemeentesecretarissen/ Vereniging Overheidsmanagement & NVVB 7. Ondertekening kennis partnership door IDentity.Next & NVVB 8. Verkiezing bestuursleden De secretaris van de NVVB, de heer B. Wilpshof, treedt af wegens gewijzigde werkzaamheden bij zijn werkgever. Om in de vacature van de heer Wilpshof te voorzien wordt een voorstel gedaan tot benoeming van een nieuw lid van het Dagelijks Bestuur. Dit voorstel wordt tijdig gepubliceerd op de website van de NVVB.

2e deel Algemene Ledenvergadering 15 mei 2014 9. Presentatie Raad van Advies De Raad van Advies (RvA) is een orgaan dat gevraagd en ongevraagd advies kan geven aan het bestuur. Het doel van de RvA is om een ondersteunend orgaan te zijn voor de strategische beslissingen die het bestuur neemt om de continuïteit van NVVB te waarborgen. De RvA bestaat uit bestuurders, gemeentesecretarissen en wetenschappers die allen een relatie hebben met minimaal één van de NVVB thema’s. 10. Benoeming ereleden Het bestuur van de NVVB kan tijdens de ALV leden voordragen die bijzondere diensten hebben verricht voor de NVVB en benoemen tot erelid. 11. Rondvraag en sluiting

29

Jaarrekening en Balans aarrekening en Balans Column

Bijlage 1

Staat van 2013 baten(afgerond en lastenen 2013 (afgerond Staat van baten en lasten x 1000 euro) en xx 1000 euro) Lasten

werkelijk 2013 Bureau NVVB B 568 Overige bureau- en bestuurskosten eau- en bestuurskosten 404 Partnerships s 27 Maandblad B&R B&R 95 sen WPB Werkprocessen WPB 23 Diverse projecten ecten 98 Congressen 111 Exameninstituut ituut 152 verrekenbare BTW & diversen nbare BTWNiet & diversen 32 Resultaat 75 Saldo 1.585

Baten begroot begrootwerkelijk 2013 2013 2013 568 569 569 Contributies 404 389 389 27 0 0 Partnerships 95 103 103 Maandblad B&R 23 30 30 Werkprocessen WPB 98 projecten1 1 Diverse 111 133 133 Congressen 152 139 139 Exameninstituut 32 & diversen 26 26 Rente 75 Resultaat 1.390 1.390 1.585 Saldo

Baten

Contributies

werkelijk 2013 653

Partnerships Maandblad B&R Werkprocessen WPB Diverse projecten Congressen Exameninstituut Rente & diversen Resultaat Saldo

66 52 158 119 207 300 30 1.585

Begrootwerkelijk 2013 2013 653 640

Begroot 2013 640

66 52 158 119 207 300 30

0 103 160 9 170 208 25 75 1.390

0 103 160 9 170 208 25 75 1.390

1.585

Balans per 31 december Balans per 31 december 2013 (in euro’s) 2013 (in euro’s) ACTIVA

VASTE ACTIVA IVA aste activa Materiele vaste activa

48.122

E ACTIVAVLOTTENDE ACTIVA Voorraden Debiteuren

22.006 84.960

Overige vorderingen deringen en overlopende activaen overlopende activa 115.093 Liquide middelen delen 1.099.404 Totaal

1.369.585

PASSIVA PASSIVA EIGEN VERMOGEN (VRIJ BESTEEDBAAR VERMOGEN) EIGEN VERMOGEN (VRIJ BESTEEDBAAR VERMOGEN) 48.122 Bestemmingsreserves Bestemmingsreserves 224.423 Voorstel resultaat bestemming verslagjaar55.954 Voorstel resultaat bestemming verslagjaar Overig vrij besteedbaar vermogen Overig vrij besteedbaar vermogen 839.287 KORTLOPENDE SCHULDEN KORTLOPENDE SCHULDEN voorziening vakantiedagen voorziening22.006 vakantiedagen 16.408 voorziening vakantietoeslag voorziening84.960 vakantietoeslag 26.060 Crediteuren Crediteuren 131.714 115.093 Nog te betalen kostenNog te betalen kosten 26.669 1.099.404 Belastingen en premies sociale verzekeringen Belastingen en premies sociale verzekeringen 49.070 Overlopende passiva Overlopende passiva 0 Totaal Totaal 1.369.585 1.369.585

Robert Garskamp, 224.423 55.954 839.287

16.408 26.060 131.714 26.669 49.070 0 1.369.585

Identity Next

Digitale sleutelbos alsmaar voller Terwijl ik op mijn beurt moest wachten tijdens mijn laatste bezoek aan het stads deelkantoor (voor het verlengen van mijn paspoort), dwaalden mijn gedachten af naar een actueel onderwerp. Een onderwerp dat de gemoederen vooral bezig houdt binnen de (semi-)overheid en ook het bedrijfsleven. Het betreft de ontwikkeling van het zogeheten eID-stelsel (elektronische identitei ten) binnen Nederland. Zoals bekend: Nederland wil medio 2017 – in navolging van andere Europese landen (onder andere Estland, België, Oostenrijk) – ook een stelsel inclusief DigiD-kaart gaan introduceren. De huidige minister Plasterk heeft zich hiervoor verantwoordelijk gesteld. En als de minister ergens voor staat, dan houdt hij zich eraan. Als we de politiek mogen ‘geloven’, dan beschikt elke Nederlander – ouder dan 14 jaar, vanaf 2017 in een gefaseerde periode – over een DigiD-kaart. Wat betekent dit nu precies, bedacht ik me – in dit geval voor de gemeentes? Wat zijn de kaders van deze DigiD-kaart die aan deze instanties worden geboden? Het wordt er in ieder geval niet gemakkelijker op. De digitale sleutelbos voor de burger en bedrijfsleven raakt alsmaar voller. Vooral omdat de DigiD-kaart naar alle waarschijnlijkheid geen wettelijk identiteitsdocument zal worden en dan zijn bestaansrecht zal moeten opbouwen naast wel al bestaande en wettelijke identiteitsdocumenten binnen Nederland. Dan heb ik het nog niet eens over gebruik binnen het steeds meer globaliserende Europa. Daarnaast neemt de druk op de gemeenten ook alleen maar zienderogen toe. De geforceerde digitalisering vanuit de overheid – met krimpende budgetten – naar

Als we de politiek mogen ‘geloven’, dan beschikt elke Nederlander – vanaf 2017 in een gefaseerde periode – over een DigiD-kaart de burgers, geeft de gemeentes vooral kopzorgen. Maar ook meer taken en ver antwoordelijkheden (zoals ook de Jeugdzorg die vanaf 2015 in zijn geheel bij de gemeenten komt te liggen) maken het er allemaal niet gemakkelijker op. Niet te vergeten: het echec van DigiNotar heeft de gemeenten de afgelopen jaren al de nodige hoofdbrekens en effort gekost. En met de nodige afslanking (naar een effectievere semi-overheid) met krimpende budgetten stijgt het water (spreekwoor delijk) tot aan de lippen van de gemeenten. De gemeenten zijn ook voelsprieten van de overheid. De burger heeft momenteel erg weinig vertrouwen in de overheid. En er ook geen vertrouwen in dat onze digitale identiteit kan worden beschermd en gewaarborgd. De gemeenten zullen alle hulp nodig hebben en moeten bieden om dit vertrouwen te kunnen herstellen. Waarbij… Voor ik het wist, werd ik wreed in mijn gedachten verstoord door de zoemer van het bord dat het nummer weergeeft. Ik was aan de beurt en loop naar het loket van de nietsvermoedende ambtenaar. Niet wetende dat er weer veel veranderingen op stapel staan voor hem en zijn collega’s.

30

31



the Director of National Intelligence) staat twee stappen verwijderd van Obama. Hij refereerde aan een recente speech van Obama (17 januari 2014) over de afluisterpraktijken van de NSA. Er wordt hoog ingezet om de Europeanen gerust te stellen. Obama belooft het vertrouwen tussen de staten te herstellen. Maar Caspar Bowden, onafhankelijk privacy-jurist, had daar een scherp weerwoord op: op grond van de FISAA-regelgeving (Foreign Intelligence Suveillance Amendments Act) in de Verenigde Staten mogen de nieuw geformuleerde zes rechtmatige grondslagen, om te mogen afluisteren (de belofte van Obama) genegeerd worden. Ondanks de beloften verandert er niks.

Privacy in de toekomst

Europees Privacy Congres 2014 In januari 2014 is voor de zevende maal in Brussel het congres Computers, Privacy & Data Protection (hierna CPDP) gehouden. Een internationaal non-profitplatform en onmisbaar voor iedereen die met personal data te maken heeft. Corrie Ebbers, privacy-jurist

H

et CPDP-congres is een jaarlijks terugkerend evenement waar academici, juristen, politici en computerwetenschappers debatteren over de recente ontwikkelingen op juridisch, beleidsmatig, academisch en technologisch gebied. Maar ook het bedrijfsleven is aanwezig, waaronder softwareleveranciers, Facebook en Google. Deze unieke multidisciplinaire formule heeft CPDP tot een van ’s werelds meest toonaangevende conferenties gemaakt op het vlak van informatietechnologie, privacyen gegevensbescherming.

32

Het driedaagse programma trok zo’n 800 bezoekers en omvatte meer dan 60 panels over alle actuele thema’s: de herziening van het Europees recht inzake gegevensbescherming, big data, open data, computercriminaliteit, beveiliging, outsourcing, cloudcomputing, biometrie, genetische privacy, privacy impact assessments, handhaving van wettelijke regels door profiling en nog veel meer. Een volledige dag is besteed aan de ethische problemen in verband met gegevensverzameling van minderheden en het gebruik van technologie om de status van de Roma te verbeteren.

De actualiteit speelt een grote rol. Denk aan de afluisterpraktijken van de NSA en de documenten van Snowden waaruit blijkt dat het fundamentele recht op zelfbeschikking van het individu en het fundamentele recht op autonomie van een staat ernstig zijn aangetast. Algemeen was men van mening dat de veiligheid van de privacy in het geding is. De politieke lading van diverse sessies was groot. Hoe gaat Europa reageren op de onthullingen van Snowden? Nog nooit eerder kwamen panelleden zo hoog uit de eigen organisatie: Alexander Joel (US Office of

Een onderwerp dat elk jaar terugkomt is de rol van technologie versus het recht op bescherming van het individu, met bijzonder veel aandacht voor het ‘data subject’: degene die onderwerp is van de dataprocessing. Deze dreigt het vertrouwen te verliezen in de overheid en het internet.

Big data Er zijn grote commerciële belangen gemoeid met data. Waarom zouden ‘gratis’ diensten als WhatsApp, Facebook en Twitter anders zo veel waard zijn op de beurs? Informatie wordt verkocht aan data brookers, handelaren in gegevens, die deze informatie verrijken en doorverkopen voor advertentiedoeleinden. Maar de consument verdient zelf niks aan informatie die hij zelf prijsgeeft door zijn internetgedrag. De zoekgeschiedenis op internet van een persoon, over een periode van vijf jaar, zegt precies wie die persoon is en wat zijn voorkeuren zijn. Privacy wordt steeds meer gepromoot als bedrijfsbelang: als men de klant wil behouden moet het vertrouwen bewaard blijven. Deze ontwikkeling gaat gepaard met nieuwe terminologie zoals oyod (own your own data). In dit model kan het individu zelf zijn data beheren en in onderhandeling gaan met aanbieders van diensten om zijn informatie te verkopen. In relatie hiermee is het vermeldenswaard dat op dit moment veel onderzoek gedaan wordt naar de privacybeleving,

het gedrag van burgers en de vraag of men bereid is te betalen voor meer privacybescherming (het antwoord daarop is ja). Momenteel lopen er op Europees niveau diverse onderzoeken, waaruit blijkt dat mensen best iets over hebben voor hun privacy. Zo wordt langzaam een trend zichtbaar waarbij privacy en dataprotectie te gelde worden gemaakt: privacyrechten worden een verhandelbaar goed. Door ENISA, het Europese agentschap voor netwerken informatiebeveiliging, wordt in diverse projecten getest of het businessmodel haalbaar is.

informatieverzameling. Door het toepassen van technologische beschermingsmechanismen nemen de techneuten het voortouw in de privacybescherming.

Open source intelligence Heel actueel is het gebruik van open internetbronnen voor wetshandhaving. In het PARIS-project werken deskundigen uit diverse vakgebieden samen om onderzoek te doen naar toezicht door middel van camera’s, bodyscans, RFID, identiteitskaarten en dergelijke rond de vraag hoe die technologie zich verhoudt tot de ethi-

Waarom zijn gratis diensten als Whatsapp anders zo veel waard op de beurs? Bijzonder interessant zijn daarom de lezingen over het ‘verdienmodel’ van privacy. Het idee dat privacy een dienst is die aangeboden kan worden, vat steeds meer post: privacy as a service. Het bedrijf reputation.com verwijdert op verzoek en tegen betaling informatie van het web zoals foto’s, informatie van sociale media en foute of negatieve informatie. Vooral bekende acteurs en politici doen aan reputatiemanagement en maken gebruik van deze dienst. Men spreekt dan van een privacy-dashboard waarbij het individu greep houdt op de informatie die er over hem verzameld is en waarbij hij zelf beslist wat verwijderd moet worden. Privacy als een dienst wordt ook aangeboden door de Nederlandse zoekmachine Ixquick, die encryptie toepast in het webportal, privacy by design, en allerlei waarborgen biedt tegen ongewenste

sche vragen rond bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Er wordt geëxperimenteerd met technologie die enerzijds optimaal te gebruiken is en anderzijds alle waarborgen kent die de wet stelt. Bijvoorbeeld cameratoezicht in bussen waarbij de beelden zijn geblurd en versleuteld, waarbij pas bij een calamiteit gezichtsherkenning wordt toegepast. Dit heet trust surveillance: het vertrouwen dat de vrijheid van het individu wordt beschermd. Het niveau van vertrouwen wordt bepaald door de maatregelen die genomen worden (zie http://paris-project.org). Het CPDP-congres is een must voor iedereen die betrokken is bij privacy en gegevensbescherming en wil weten waar het de komende jaren naartoe gaat. Het scherpt het denken over data en technologie.

Meer informatie Op de website van de NVVB is achtergrondinformatie en een verwijzing naar websites opgenomen: https://www.nvvb.nl/publiciteit/nieuws/aanvulling-artikeleuropees-privacy-congres-2014

33

Algemeen

Opinie


Nederlands naamrecht in strijd met het EG-recht?

Toelichting invoering wet duomoeders en gelijkstelling geregistreerd partnerschap

Ambtenaren van de burgerlijke stand van Nederlandse gemeenten

In de eerste editie van B&R van dit jaar was te lezen wat de juridische gevolgen zijn van de

blijven doorlopend geconfronteerd met de vraag welk naamrecht ze

wetswijzigingen per 1 april. Maar hoe zit het eigenlijk met de praktische gevolgen?

moeten toepassen bij meervoudige nationaliteit.

Eric Gubbels, adviesbureau NVVB

Willie Liebers, gemeente Nijmegen

Het Nederlandse naamrecht is in strijd met het EG-recht. Naar aanleiding van de Garcia Avello-zaak heeft de Nederlandse wetgever het Besluit geslachtsnaamswijziging aangepast, maar dit gaat niet ver genoeg. Deze alternatieve procedure is onnodig kostbaar en het is niet duidelijk waarop deze kosten zijn gebaseerd. Pas wanneer ouders in staat zijn hun kind bij de geboorte aan te geven met een dubbele achternaam, voldoet Nederland aan de eisen van non-discriminatie en het vrije verkeer van personen, zoals neergelegd in de artikelen 12 en 17 van het EG-verdrag. De artikelen 12 EG en 17 EG moeten worden uitgelegd dat zij zich verzetten tegen de weigering van de overheid van een lidstaat om gevolg te geven aan een verzoek tot naamsverandering wat betreft minderjarige kinderen die in die Staat verblijven en een dubbele nationaliteit hebben – die van deze Staat en die van een tweede lidstaat – waarbij dat verzoek tot doel heeft de kinderen de naam te verschaffen die zij zouden dragen op grond van het recht en de gebruiken van de tweede lidstaat. Onderdanen van een lidstaat die legaal

hun afstamming wordt vergemakkelijkt, is dat beginsel niet zo onmisbaar dat er geen ruimte bestaat voor een praktijk waarbij kinderen die onderdaan zijn van een eerste lidstaat en tevens de nationaliteit van een tweede lidstaat bezitten, een naam kunnen dragen die bestaat uit andere elementen dan die waarin wordt voorzien door het recht van de eerste lidstaat, en die trouwens is ingeschreven in een officieel register van de tweede lidstaat.

op het grondgebied van een andere lidstaat verblijven, kunnen zich beroepen op het in artikel 12 EG neergelegde recht om met betrekking tot de regels die hun naam vastleggen, niet te worden gediscrimineerd op grond van nationaliteit.

Identiteitsverwarring vermijden Ofschoon het beginsel van de vastheid van de naam als middel om het risico van verwarring omtrent de identiteit of de afstamming van personen te vermijden, er stellig toe bijdraagt dat de identiteitsvaststelling van personen en

Toepassing van artikel 10:20 BW sluit niet meer aan bij de ontwikkelingen van het naamrecht binnen de Europese jurisprudentie. Toepassing leidt namelijk altijd tot Nederlands naamrecht, ook als er sprake is van twee of meer nationaliteiten. Als gevolg van toegenomen migratie en het vervagen van grenzen leven we met steeds meer nationaliteiten samen. Het moet mogelijk zijn een keuze te maken tussen naamrecht van verschillende nationaliteiten. Het Nederlandse naamrecht is verouderd en zou mijn inziens aangepast dienen te worden aan de toenemende internationalisering en modernere opvattingen.

U treft het! Het is juist 1 april als een gelukkige moeder aangifte komt doen van de geboorte van haar kind. Niet zij, maar haar vrouw is bevallen. Door de invoering van de wetswijziging per 1 april kan moederschap ontstaan door erkenning of geboorte binnen het huwelijk of partnerschap, kan vaderschap ontstaan van rechtswege binnen partnerschap en kan een gehuwde man vanaf 1 april gewoon erkennen, zonder rechterlijke toets.

Versnelde invoering De staatssecretaris van Veiligheid en Justitie had grote haast met de invoering van deze wet. Damesparen die samen een kind hebben wachten soms al jaren op een goede regeling, om zonder inzet van een advocaat de adoptie te kunnen regelen. Daarom is door de minister afgeweken van de gebruikelijke invoeringsmomenten 1 juli of 1 januari. De wet wordt nu al per 1 april ingevoerd. Dat is lastig voor ons medewerkers burgerzaken. De nieuwe wetgeving kan namelijk nog niet volledig in de burgerzakensystemen worden verwerkt. De staatssecretaris vond echter dat invoering niet kon wachten op de aanpassing van systemen.

Technische problemen De BRP is ontworpen aan de hand van een systeembeschrijving, het ‘Logisch Ontwerp’. Aanpassing van het LO is alleen mogelijk na overleg, beschrijving en uitgebreide controles. Waarschijnlijk zal een nieuw LO, waarin de BRP is aangepast aan de nieuwe wetgeving, in oktober van dit jaar in werking treden. Tot die tijd zullen wij moeten werken met workarounds, die per leverancier verschillen.

Waarom kan de BS-module niet worden bijgewerkt? Burgerlijke-standsmodules kunnen door de leveranciers wel worden bijgewerkt, maar het probleem wordt gevormd door de koppeling aan de BRP. De BRP staat niet toe dat een geboortebericht gegevens bevat over twee moeders, om maar een voorbeeld te geven. Ook de erkenning door een vrouw kan niet zomaar in de BRP worden verwerkt: de systeembeschrijving gaat uit van moederschap dat ontstaat door geboorte uit de moeder zelf, of door adoptie. De leveranciers kunnen de

34

koppeling aan de BRP pas realiseren nadat het LO van de BRP is aangepast aan de nieuwe wetgeving.

Workarounds De komende maanden zult u het dus moeten stellen met workarounds: alternatieve verwerking van de gegevens in de BRP die niet door de systemen kunnen worden verwerkt. Deze verschillen per leverancier. U moet er zelf voor zorgen dat gegevens in de BRP worden verwerkt in diverse processen waarin twee moeders zijn betrokken: erkenning, geboorteaangifte, de aangifte van een doodgeboren kind en wellicht ook naamskeuze door ouders van gelijk geslacht. Woont het kind in een andere gemeente, dan informeert u de betreffende gemeente zelf over het rechtsfeit. Er wordt (nog) geen automatisch bericht gemaakt. De leverancier van uw BRPsysteem kan u verder informeren over de workarounds die voor u gelden.

35

Foto: Berbera van den Hoek


Programma Identiteit op Orde bracht de experts bij elkaar. NVVB in gesprek met programmamanager Anja Lelieveld en projectleider Wouter Fellendans

Identiteit vaststellen is een vak Identiteitsfraude is een oprukkende vorm van criminaliteit. Het controleren van de identiteit is niet iets wat alleen bij de afdeling Burgerzaken gebeurt. Vele instanties zijn ermee bezig en om een betrouwbaar, helder en efficiënt identiteitsstelsel te krijgen, startte het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het programma Identiteit op Orde. Elske Koopman, journalist

Programmamanager Anja Lelieveld en projectleider Wouter Fellendans BZK: ‘Samenwerkening is het devies’

I

n het voorjaar van 2012 begon het programma met als doel om verschillende stelsels tot één geheel te smeden voor Nederlanders en vreemdelingen. ‘Het kwam voort uit een simpele constatering van de bestuursraad, toen het directoraat-generaal Vreemdelingenzaken nog bij BZK zat: op één plek werken we aan paspoort en NIK en aan de GBA; op een andere plek werken we aan de Basisvoorziening Vreemdelingen en het Verblijfsdocument. Dat gaat allebei over het vaststellen, registreren en verifiëren van identiteit. Dat moet efficiënter kunnen’, zegt programmamanager Anja Lelieveld. Een gezamenlijk systeem bereik je niet alleen door een paar wetten te veranderen en slimme ICT-oplossingen te bedenken. ‘De rode draad van Identiteit op Orde was het samenbrengen van deskundigen van wetenschap, gemeenten, Rijk en

36

andere betrokkenen. We hebben anderhalf jaar lang ideeën en ervaringen uitgewisseld over identiteitsmanagement. Er is stevig gediscussieerd over knelpunten rond identiteitsmanagement. De uitkomsten van deze discussie leverden informatie op voor de toekomstvisie Identiteit en voor de kabinetsvisie op de aanpak van identiteitsfraude. We hoorden van mensen bij Burgerzaken dat sommige knelpunten al twintig jaar in het systeem zitten. Daar moeten we wat aan doen’, zegt Lelieveld.

CheckID en StopID Concrete voorzieningen uit het programma zijn CheckID en StopID (nog in ontwikkeling). Mensen kunnen daarmee straks zelf de geldigheid van identiteitsdocumenten controleren en bij verlies of diefstal hun eigen identiteitsdocument blokke-

ren. Daarnaast produceerde het team van Lelieveld ‘Identiteit in Cijfers’ (zie kader) en legde het contact tussen beleid en wetenschap om te profiteren van elkaars kennis. Een onderzoek naar de mogelijkheden van eenmalige vaststelling van de identiteit van vreemdelingen loopt nog. ‘Allemaal producten van een geïnspireerde samenwerking. We hebben zo veel kennis en passie gezien, maar ook zo veel gedeelde frustratie waar het niet goed gaat. Daar is de komende jaren nog heel veel uit te halen’, zegt Lelieveld vastberaden. Sinds 1 januari is ze programmamanager Digitaal 2017 en houdt ze zich bezig met verregaande digitalisering van de dienstverlening van de overheid. Het sluit aan bij haar vorige functie, want zonder betrouwbare identiteit geen goede digitale dienstverlening.

Geen poortwachters Het systeem rond identiteitsmanagement is gebouwd op vertrouwen. Misbruik kan hele vervelende gevolgen hebben. Wouter Fellendans, projectleider Aanpak Identiteitsfraude: ‘Er kan enorme schade ontstaan als boeven aan de haal gaan met een gestolen of valse identiteit. Dat kunnen we voorkomen door identiteitsgegevens op orde te hebben. Alleen dankzij betrouwbare controles kunnen we het systeem van vertrouwen in stand houden.’ Dat roept de vraag op wie er verantwoordelijk is voor de controles. ‘We noemen ambtenaren Burgerzaken wel eens de “poortwachters” van de Nederlandse identiteit. Dat is gevaarlijk: het roept het beeld op dat mensen voorbij die poort nooit meer een controle krijgen. Fraudeurs hebben dan vrij spel. Dat is niet het geval: een identiteit kun je alleen met zekerheid

vaststellen door over een langere periode en op onverwachte momenten controles uit te voeren. Daar zijn bijvoorbeeld ook de politie en de Belastingdienst bij betrokken. Wat zij hierover terugmelden aan de gemeenten leidt tot verbeteringen in de Basisregistratie Personen (BRP). Dat is kostbare informatie voor de hele overheid’, stelt Fellendans. ‘Ambtenaren Burgerzaken zijn geen poortwachters, wel sleutelfiguren in het identiteitsmanagement. Zij verzorgen de eerste registratie in de BRP – het moment dat een identiteit ontstaat voor de overheid’, zegt Lelieveld, en vervolgt: ‘Daarom is het programma “Naar betrouwbare persoonsgegevens” van de NVVB belangrijk. Daarnaast is de manier waarop we omgaan met de kennis van bijvoorbeeld de IND, de Vreemdelingenpolitie en de

verschillende expertisecentra cruciaal. De meest actuele en betrouwbare kennis zou leidend moeten zijn bij het vaststellen van een identiteit.’

Eenmalig vastleggen, meervoudig gebruiken Het uitgangspunt voor identiteitsmanagement in de publieke sector is: eenmalig vastleggen, meervoudig gebruiken. ‘Het drong pas tot me door hoe goed we het allemaal hebben geregeld toen ik zelf de geboorte van mijn dochter had aangegeven’, zegt Fellendans. ‘Even langs de gemeente. Een aardige mevrouw die wat moederlijke adviezen geeft. Kort daarna bericht van het consultatiebureau en van de Sociale Verzekeringsbank. Het is een deken van dienstverlening om het pasgeboren kindje. Er zijn vast landen waar dat minder gaat.’

37

Foto: Berbera van den Hoek

op dit voorstel. Daarnaast zien we ook dat bijvoorbeeld de politie, Koninklijke Marechaussee en de IND ver over hun traditionele grenzen kijken. Simpelweg omdat zij grote winst voor de eigen organisatie kunnen boeken als het op andere plekken in de ketens beter gaat.’

‘Identiteit vaststellen is een vak’, aldus Fellendans

In projectvorm krijgt alleen de aanpak van identiteitsfraude een vervolg. De aanpak van fraude staat hoog op de agenda van het kabinet. Een ministeriële commissie fraude is dit jaar elf projecten gestart. De aanpak van identiteitsfraude is er één van.

We hoorden van mensen bij Burgerzaken dat sommige knelpunten in het systeem er al twintig jaar zitten. Daar moeten we wat aan doen. Deze opzet legt een zware verantwoordelijkheid bij de mensen die een identiteit vaststellen of verifiëren. Bijvoorbeeld als het om immigranten gaat. Fellendans: ‘Mensen zoeken een beter leven, hebben dan soms belang bij een administratief aangepaste achtergrond. Aan die gegevens worden rechten en plichten en heel de dienstverlening van de overheid verbonden. Het moet voor de collega’s bij de gemeenten, de IND en de Vreemdelingenpolitie een gigantische opgave zijn om een identiteit vast te stellen: er zijn zo veel verschillende soorten bron documenten uit zo veel landen, er zijn zo veel verschillende talen en verhalen. Wie kan er met honderd procent zekerheid bepalen wat echt is, wie er de waarheid spreekt? Identiteit vaststellen is een vak.’

Van bolwerken naar netwerken Het programma Identiteit op Orde liep tot 1 januari 2014. Hoe nu verder? ‘Samenwerking is het devies’, zegt Anja Lelieveld.

38

‘We zien het bij diverse gemeenten die elkaar opzoeken. Ik denk aan een brief van de burgemeesters van Enschede, Zwolle en Apeldoorn aan de gemeenten van Oost-Nederland. Zij stelden voor om samen te werken bij de eerste inschrijving in de BRP. Zo bewaken zij de kwaliteit en kunnen ze bezuinigen. De meeste gemeenten hebben positief gereageerd

Column

‘Ook hier komen net als in de regio’s partijen van diverse achtergronden samen: UWV, SVB, Kamer van Koophandel, Belastingdienst, politie, OM, gemeenten, noem maar op. Die samenwerking is op alle niveaus nodig. Bolwerken maken niets tegen identiteitsfraude, we zullen het als netwerk moeten klaren’, besluit Fellendans.

Melle Bakker, secretaris-directeur Kiesraad

Wat kosten verkiezingen eigenlijk? Een niet al te ingewikkelde vraag, zou je misschien op het eerste gezicht denken. Nou, het antwoord blijkt toch nog niet zo eenvoudig te zijn. Verkiezingen kwamen in de jaren tachtig voor het eerst op mijn pad en ik kan mij uit die tijd niet herin neren dat deze vraag ooit aan de Kiesraad of aan het Ministerie van BZK is gesteld. Vreemd? Ach, misschien kun je hieruit concluderen dat geld lange tijd niet zo’n issue was bij verkiezingen. Democratie mag ‘wat’ kosten, maar dat ‘wat’ bleef lang onduidelijk. Een aantal jaar geleden sprak ik hierover met mijn goede vriend Rob van der Velde van de gemeente Den Haag. Rob had geen idee, maar hij meende wel met zekerheid te kunnen stellen dat verkiezingen Den Haag veel meer geld kosten dan de gemeente daarvoor daadwerkelijk uit het Gemeentefonds ontvangt. En volgens hem zou dat weleens voor alle gemeenten in ons land kunnen gelden! Recent heeft de commissie-Van Beek naar de kosten van Tweede Kamerverkiezin gen gekeken. Dit vooral ook om een vergelijking te kunnen maken met de kosten van een mogelijke invoering van elektronisch stemmen en tellen in ons land (waar over meer in mijn volgende column). De totale kosten voor de gemeenten bij de Tweede Kamerverkiezing van 2012 wer den door deze commissie geraamd op €42.250.138. Opvallend is dat in de onder zochte gemeenten de kosten van verkiezingen uiteenliepen van €1,59 tot €7,53 per kiesgerechtigde inwoner. De laagste kosten in gemeenten met een inwoneraantal tussen de 50.000 en 100.000 (gemiddeld €2,47) en de hoogste kosten in de G4 (gemiddeld €5,01). Ruim twee keer zoveel dus in de vier grootste gemeenten van ons land! Als we ervan uitgaan dat de berekeningen van de commissie-Van Beek kloppen, komen de totale directe kosten van Tweede Kamerverkiezingen daarmee flink uit boven het door het tv-programma ‘De Rekenkamer’ van de KRO op 6 sep tember 2012 nog geschatte bedrag van vijftig miljoen euro.

Democratie mag ‘wat’ kosten, maar dat ‘wat’ bleef lang onduidelijk

Identiteit in cijfers  Het programma Identiteit op Orde heeft een meting laten uitvoeren om een beter beeld te krijgen van identiteit en identiteitsfraude.  De overheid geeft ruim 25 miljoen geldige identiteitsbewijzen uit. De pri vate sector komt hoger uit, aangezien er al 27,7 miljoen bankpassen en 5,6 miljoen creditcards in omloop zijn. Persoonlijke ov-chipkaarten, zorgpassen, bibliotheekkaarten, klantenkaarten en dergelijke bevatten ook identiteitsge gevens, maar de onderzoekers hebben deze passen niet geteld.  In 2012 waren ongeveer 612.000 mensen slachtoffer van identiteitsfraude. In 2007 waren dat er 75.000. Naar schatting 16,3 procent van de Nederlandse bevolking is ooit slachtoffer geweest van identiteitsfraude. In 2012 is door burgers voor 355 miljoen euro schade geleden door deze vorm van fraude.

Het kostenaspect bij verkiezingen speelt op dit moment ook nog in ander verband, namelijk met betrekking tot de vraag naar de meerkosten voor gemeenten van gecombineerde verkiezingen voor waterschapsbesturen en voor Provinciale Staten. Inmiddels is het betreffende wetsvoorstel door het parlement aanvaard en kan een concrete kostenberekening – of beter: verrekening – worden opgemaakt door de VNG en de Unie van Waterschappen. Het vorenstaande maakt duidelijk dat de kosten van verkiezingen in ons land mis schien lange tijd niet of nauwelijks een issue waren, maar die tijd ligt inmiddels wel héél ver achter ons!

39

Advertorial de aanbevelingen en zijn puur kwaliteitsbevorderend bedoeld voor gemeenten. Als je voldoet aan alle wettelijke eisen haal je een voldoende, maar als je ook nog voldoet aan de aanbevelingen scoor je maximaal op de BRP-vragenlijst. Net als in de vragenlijst Reisdocumenten kun je bij iedere vraag een toelichting aanklikken. Ook is de Baseline Informatiebeveiliging Nederlandse Gemeenten (BIG) betrokken bij het opstellen van de vragenlijsten BRP en Reisdocumenten.’ Bestandscontroles op de kwaliteit van de PL’ en vormt een onderdeel van de zelfevaluatie BRP. De meeste controles zijn nu uitgedraaid. Wat kunnen gemeenten verwachten? Diana van den Brink: ‘Vorig jaar zijn we begonnen de resultaten van controles gefaseerd toe te voegen aan de Kwaliteitsmonitor. Dat kon niet in één keer, omdat we niet zeker wisten hoeveel vragen en opmerkingen van gemeenten dit zou opleveren. Naar aanleiding van opmerkingen van gemeenten gaan we dit jaar de controles verfijnen. Het blijkt namelijk dat bij sommige controles onterechte meldingen komen. Die zijn we nu aan het onderzoeken en zo mogelijk wordt de controle aangescherpt. De eerste gewijzigde controles zijn inmiddels beschikbaar via de Kwaliteitsmonitor. Als het niet mogelijk is een controle nog verder aan te

scherpen op uitzonderingsgevallen gaan we in eerste instantie zichtbaar maken welke bevindingen onterecht of onherstelbaar zijn, bijvoorbeeld door ze rood te markeren. Ook in bestanden die de gemeente kan downloaden maken we dit zichtbaar. In tweede instantie gaan we in ieder geval de onterechte bevindingen uit de resultaten filteren. Daartoe moeten we het proces anders inrichten en dat kost meer tijd. Vanaf 17 april worden dit jaar geen nieuwe controles meer toegevoegd. Gemeenten hebben dan de tijd om de reeds gemelde bevindingen op te lossen vóór de run van september. Daar zijn ze ook hard mee bezig. Tot februari van dit jaar bijvoorbeeld, zijn er in totaal al ruim 78.000 bevindingen hersteld. ‘

Hoe verhouden de controles in de zelfevaluatie zich tot de controles in baseline 1 en 2? Paul Hoogzaad: ‘De zelfevaluatie van de BRP met betrekking tot de inhoud van de PL’en is iets anders dan de gepresenteerde resultaten in de baseline 1 en 2. Die waren bestemd voor de modernisering GBA. In de huidige controles kun je wel al filteren op baseline 1 en 2, maar controles over PL’en heen - baseline 2 - worden pas na 1 oktober 2014 uitgerold.’ Meer informatie op www.bprbzk.nl.

2014

Mijlpalen zelfevaluatie Reisdocumenten en BRP (onder voorbehoud)

1 april

Vragenlijsten BRP en Reisdocumenten beschikbaar.

16 april

Bestandscontrole met laatste toegevoegde controles.

14 mei

Workshop op het NVVB-burgerzakencongres met onder meer best practices van gemeenten.

1 september

Mogelijkheid om de vragenlijst reisdocumenten definitief te maken in de Kwaliteitsmonitor en een managementrapportage te genereren.

13 september

Bestandscontrole over GBA-V. Het resultaat van deze bestandscontrole wordt meegenomen in de managementrapportage BRP.

18 september

Resultaten van bestandscontrole van 13 september beschikbaar in Kwaliteitsmonitor Mogelijkheid om de vragenlijst BRP definitief te maken in de Kwaliteitsmonitor en een managementrapportage te genereren.

Agentschap Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR) van het ministerie van Binnenlandse Zaken en

1 oktober

Vragenlijsten BRP en Reisdocumenten definitief.

Koninkrijksrelaties (BZK)? Zes medewerkers geven uitleg.

15 oktober

Bestandscontrole met nieuw toegevoegde controles.

1 november

Gemeentelijke rapportage met resultaten vragenlijst Reisdocumenten, ondertekend door de burgemeester, wordt ingediend bij de minister van BZK. Gemeentelijke rapportage met resultaten vragenlijst BRP en bestandscontrole van 13 september, ondertekend door college BenW, wordt ingediend bij het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) en het ministerie van BZK.

1 december

Validatie resultaten zelfevaluaties Reisdocumenten -en BRP (door middel van steekproef bij minimaal 35 gemeenten).

December

Totaalbeoordeling resultaten zelfevaluaties Reisdocumenten -en BRP.

De Kwaliteitsmonitor in 2014

vlnr Enry Brouwer, Mandy van Tol, Lida ten Veen, Paul Hoogzaad, Floortje Jorna en Diana van den Brink

De Kwaliteitsmonitor wordt steeds meer ingezet als een kwaliteitsinstrument. Door gemeenten zijn de afgelopen maanden veel fouten verbeterd in de PL’en. Bovendien laten managementrapportages zien dat veel gemeenten een plan van aanpak maken om knelpunten op te lossen. Positieve ontwikkelingen dus. Wat kunnen gemeenten in 2014 verwachten van het

De GBA-audit is vervangen door de zelfevaluatie BRP. Wat betekent dat voor gemeenten? Mandy van Tol: ‘2014 wordt een spannend jaar, zowel voor gemeenten als voor BPR. De jaarlijkse zelfevaluaties BRP en Reisdocumenten gaan naast elkaar lopen. Dat betekent bij gemeenten een verdubbeling van de lasten in een bepaalde periode van het jaar. BPR wil gemeenten adviseren hiermee ook in de organisatie en planning van de zelfevaluaties rekening te houden. Bijvoorbeeld door tijdig met de evaluatie te starten en in een vroeg stadium een afspraak in de agenda’s van de verantwoordelijke bestuurders te plannen, voor ondertekening of bespreking van de rapportages. BPR heeft zoals in het artikel verder is te lezen ook te maken met het nodige voorwerk. ‘

Gemeenten hebben vorig jaar de zelfevaluatie toegepast op de reisdocumentenprocessen. Welke verbeteringen kunnen ze in 2014 verwachten? Lida ten Veen: ‘Op basis van de resultaten van de zelfevaluatie reisdocumenten 2013 zijn we een verbeterplan aan het opstellen. We willen gemeenten faciliteren om een optimaal resultaat te kunnen behalen. Ook zijn we momenteel bezig om

het instrument te verbeteren op basis van ervaringen in 2013. De managementrapportage was vrij algemeen en niet actiegericht. We werken aan een rapportage die aangeeft wat de gemeenten moeten doen om verbeteringen te realiseren. Daarmee heb je een kwaliteitsbevorderend- in plaats van controlerend instrument. Daarnaast zijn er veel gemeenten die hebben gereageerd op de zelfevaluatie. Die reacties nemen we waar mogelijk mee in de vragenlijsten van 2014. Een ander verbeterpunt is dat bij iedere vraag een uitgebreide toelichting komt, die je kunt aanklikken. En vragen die als onduidelijk zijn aangemerkt worden tekstueel aangepast. In de vragenlijst van 2014 zijn de fouten met betrekking tot de zogenaamde conditionele vragen ook opgelost’ .

Op dit moment bevat de Kwaliteitsmonitor een GBA-vragenlijst. Waar verschilt deze van de BRP-vragenlijst? Enry de Brouwer: ‘De zelfevaluatie BRP heeft dezelfde insteek als de zelfevaluatie reisdocumenten. In de GBA-audit werd onderscheid gemaakt tussen het proces- en privacydeel. Dit loopt nu door elkaar heen. Er is verschil gemaakt in normen en aanbevelingen en als toevoeging hebben we vragen over met name buitenlandse - brondocumenten. Deze vallen onder

Colofon Agentschap Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR) Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Postbus 10451 | 2501 hl Den Haag [email protected] | www.bprbzk.nl T (088) 900 10 00

Algemeen

De moeilijke vaststelling van staatloosheid In de basisregistratie (BRP) van Utrecht staan twee kinderen van

Jurisprudentie

Chinese afkomst opgenomen met onbekende nationaliteit. X, hun vader stelt dat zij staatloos zijn en verzoekt dit te corrigeren. De collega’s van de BRP wijzen dit af omdat niet vaststaat dat de kinderen staatloos zijn, nu zij vermoedelijk de Chinese nationaliteit hebben. In bezwaar wordt dit gehandhaafd. X gaat in beroep. Hans Tomson, adviesbureau NVVB

De rechtbank1 X stelt dat het algemeen bekend is dat de Volksrepubliek China kinderen die niet in China zijn geboren niet als onderdaan erkent. X kan niet aantonen dat hij, zijn echtgenote of de kinderen de Chinese of een andere nationaliteit hebben. De Chinese ambassade wil hierover niets verklaren. De rechtbank verwijst naar artikel 43 Wet GBA in samenhang met de artikelen 69-71 van deze wet. Op grond hiervan is het aan de burger om bewijs te leveren van de staatloosheid. Als dat niet lukt, dan ‘is dit een omstandigheid die voor zijn rekening en risico komt’. Ook al is er bewijsnood voor de burger, dan is het niet de verplichting van de gemeente om nader onderzoek te verrichten. De rechtbank verwijst verder naar de vaste rechtspraak van de Raad van State2: In het licht van de hoge eisen van betrouwbaarheid waarin in de basisadministratie opgenomen gegevens moet voldoen kunnen de gegevens van een ingeschreven persoon slechts onder omstandigheden – na overtuigend bewijs – worden gewijzigd en uitsluitend indien daartoe een door de wet aangewezen geschikt document wordt overgelegd. X beroept zich ook op diverse verdragen waarmee in strijd is gehandeld. De rechtbank verwerp dit, samengevat, op de volgende gronden: è Het Verdrag tot beperking van Staatloosheid uit 1961. Dit verdrag heeft rechtstreekse werking en geeft een definitie van het begrip ‘staatloze’, maar het geeft geen regels over de vraag hoe staatloosheid moet worden vastgesteld. Dat

moeten de aangesloten staten zelf bepalen. In Nederland is dat in de artikelen 43, 69-71 Wet GBA gedaan. Het beroep hierop had de rechtbank al verworpen. è Het Internationaal Verdrag inzake de rechten van het kind. Artikel 3 bepaalt dat in het bestuursrecht de belangen van het kind een eerste overweging vormen. Op grond van artikel 7 heeft een kind bij geboorte recht op een naam en nationaliteit. De rechtbank legt dit zo uit: artikel 7 bevat geen norm die zonder nadere uitwerking in weten regelgeving direct toepasbaar is voor de rechter. Wel moet de rechter toetsen of het bestuursorgaan, hier dus het college van burgemeester en wethouders van Utrecht, zich voldoende rekenschap heeft gegeven van de belangen van het kind. De rechter vond van wel, maar het belang van het kind, om met onbekende nationaliteit in de GBA te staan, weegt niet zwaarder dat een correcte uitvoering van de Wet GBA.

geldt als voorwaarde dat de vreemdeling rechtmatig verblijf heeft. Zonder dat wordt hij sowieso niet in de BRP opgenomen en komt de staatloosheid niet aan de orde. Verder doet de commissie de aanbeveling om een verblijfsrecht toe te kennen nadat de staatloosheid is vastgesteld, net als bij erkende vluchtelingen. Ook moet de eis van een geboorteakte bij naturalisatie vervallen en zouden kinderen van staatlozen een optierecht op het Nederlanderschap moeten krijgen, ook als hun verblijf niet rechtmatig is.  Intussen is bekend dat er hoger beroep is ingesteld. Binnenkort dus het vervolg.

Advertentie

Toelichting  Sinds 6 januari 2014 geldt de Wet BRP als opvolger van de Wet GBA. Deze nieuwe wet kent geen nieuw overgangsrecht.3 Dan geldt het beginsel van de onmiddellijke werking. Dus ook in zaken die nog voor 6 januari 2014 zijn beoordeeld onder het oude recht moet daarna, in bezwaar, beroep of hoger beroep of bij correctieverzoeken, het nieuwe recht worden toegepast. Voor de inhoud maakt dit in dit geval geen verschil. De meeste artikelen uit de oude wet zijn precies gelijk gebleven, alleen het nummer is gewijzigd.

1 Rechtbank Midden-Nederland, 19 februari 2013, zaaknummer SBR 12/3509 (niet gepubliceerd) 2 Uitspraak van 19 mei 2004, LJN: AO9690 3 Wel is het ‘oude’ overgangsrecht van artikel 144 van de Wet GBA, de overgang van de PK naar de PL, weer opgenomen, nu artikel 4.4 e.v. 4 Geen land te bekennen, een advies over de verdragsrechtelijke bescherming van staatlozen in Nederland, december 2013, www.azvc.org

42

 Toch zijn er wel enkele inhoudelijke wijzigingen. Bij de eerste inschrijving in de BRP van een vreemdeling wordt de nationaliteit ontleend aan de vaststelling door de IND met het oog op zijn verblijfsrecht, in het geval er geen brondocumenten zijn (artikel 2:17 Wet BRP). Dat kan dus ook ‘staatloos’ zijn. Dit geldt dus alleen bij de eerste inschrijving in de BRP, niet als de IND in een later stadium vaststelt dat de vreemdeling staatloos is, bijvoorbeeld indien een vreemdeling bij een naturalisatieverzoek geen nationaal paspoort kan overleggen. De IND kan dan oordelen dat betrokkene dit niet hoeft omdat hij staatloos is. Wat moet de gemeente dan doen? Formeel houdt de gemeente de eigen bevoegdheid om dit gegeven niet in de BRP over te nemen. Maar het zou raar zijn als de overheid op dit punt met twee monden spreekt. Als het besluit van de IND is gebaseerd op zorgvuldig onderzoek is er geen probleem. Maar ik hoor ook wel eens van collega’s dat dit niet altijd het geval is. Soms is zo’n besluit ongemotiveerd. Voor collega’s die proberen serieus te onderzoeken of er sprake is van staatloosheid kan dit frustrerend zijn.  Over staatloosheid heeft de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken recent een rapport uitgebracht aan de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie.4 De commissie heeft onderzocht hoe de Nederlandse regels en praktijk op het gebied van de bescherming van staatlozen en het voorkomen van staatloosheid zich verhouden tot de internationale verplichtingen die Nederland heeft op grond van verdragen. De conclusies zijn niet positief. In Nederland is geen deugdelijke procedure om vast te stellen of een vreemdeling als staatloos moet worden aangemerkt. Anders dan in sommige andere landen wordt dit niet op landelijk niveau vastgesteld, maar is het aan de gemeenten om dit op te nemen in de GBA/BRP. Gemeenten doen dit alleen als de staatloosheid al vaststaat. Zij onderzoeken niet zelf actief of er sprake is van staatloosheid. De bewijslast rust op de vreemdeling. De uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland bevestigt dit ook. Daarnaast

43

Innovatie

De baas moet het goede voorbeeld geven

Nieuw leiderschap is de toekomst Nieuw leiderschap is een veelvoorkomende term deze dagen. Maar wat is ‘nieuw leiderschap’ eigenlijk en wat zijn de belangrijkste elementen van de ‘nieuwe leider’? Alexander de Vries, Hostmanship Group

H

et zal niemand zijn ontgaan dat er wat aan het veranderen is binnen de katholieke kerk, paus Franciscus werd door het Amerikaanse weekblad Time zelfs uitgeroepen tot persoon van het jaar. De reactie van de paus hierop: ‘ik ben maar een gewoon persoon hoor’. Wel een persoon die zaken in beweging zet. De kracht van paus Franciscus is dat hij niet uitlegt hoe het zit, maar vooral laat zien hoe het moet. Zijn nachtelijke excursies waarin hij anoniem aalmoezen uitdeelt is daar een prachtig voorbeeld van. Wanneer leidinggevenden van een organisatie voorbeeldgedrag tonen, toegankelijk zijn, oprechte interesse tonen en zich echt onder de mensen begeven, blijken zij een bijzonder positief effect te hebben op de inzet en bevlogenheid van de medewerkers. Zie maar eens wat het effect is dat de paus sorteert.

Behoefte Er is misschien wel meer behoefte aan leiderschap dan ooit, maar waar moet de leider van deze tijd eigenlijk aan voldoen? Om hier een goed antwoord op te geven is het verstandig om allereerst een aantal

44

belangrijke ontwikkelingen, die impact hebben op de behoefte aan leiderschap, op een rijtje te zetten:  De samenleving kantelt langzaam maar zeker van een centraal geleide top-down gestuurde naar een decentrale, bottom-up-samenleving. Hierdoor ontstaat van onderop een nieuwe orde, bestaande uit horizontale verbanden van lokale gemeenschappen, coöperaties en netwerken.  De nieuwe generaties willen werken in organisaties die zingeving hoog in het vaandel hebben en een bedrijfscultuur waar erkenning, aandacht en respect, veiligheid en plezier centraal staan.  Gedreven door technologie wordt dienstverlening transparanter, toegankelijker en de klant steeds kritischer. Belangrijkste element van het gewenste leiderschap is de focus op de mens. Waar in het verleden de nadruk lag op ‘harde zaken’ zien we een toenemende behoefte aan focus op menselijkheid, zingeving en relaties. Nieuwe leiders, want laten we ze

zo maar noemen, realiseren zich als geen ander dat het niet langer wenselijk is dat de medewerker in dienst staat van de structuren en systemen, maar dat deze juist ten dienste moeten komen te staan van de medewerker. Verder realiseert een nieuwe leider zich, zeker in tijden van grote veranderingen, hoe belangrijk het is een veilige werkomgeving te creëren waar medewerkers zich welkom voelen en worden uitgenodigd hun talenten en kennis in dienst te stellen voor de klant.

Gedrag Een nieuwe leider weet dat van alle aspecten die van invloed zijn of mensen met plezier naar hun werk gaan, zijn gedrag veruit de meeste impact heeft. Zeker direct leidinggevenden zijn bij uitstek in de gelegenheid om via frequente feedback hun directe respons te geven op het dagelijkse werk. Zowel om hun persoonlijke waardering te laten blijken wanneer er goed gepresteerd wordt, als om mensen te begeleiden in hun ontwikkeling. Elementen die essentieel zijn voor plezier in je werk. Een nieuwe leider heeft dus niet alleen zijn deur ‘altijd open staan’, maar vooral zijn hart.

Een nieuwe leider is goed in relaties. Door vertrouwen te geven en gevoel van veiligheid te creëren weet hij mensen aan elkaar en aan de organisatie te verbinden. En wanneer mensen open en eerlijk met elkaar omgaan, is er ruimte voor creativiteit en innovatie. Mensen raken dan geïnspireerd om na te denken over hoe de diensten die ze leveren nog beter en bij voorkeur tegen lagere kosten bij de behoeften van hun klanten kunnen aansluiten. Kortom, nieuw leiderschap stimuleert de inzet van het talent en potentieel van medewerkers om tot betere en innovatieve dienstverlening te komen. Onderzoek toont zelfs aan dat de rol van de manager hierin meer impact heeft dan de technologische mogelijkheden. Nieuwe leiders weten als geen ander dat een tekort aan hostmanship altijd een tekort aan leiderschap is. Goede dienstverlening is altijd het gevolg van betrokken, competente medewerkers die verantwoordelijkheid durven en mogen nemen. Hoe meer een medewerker zich welkom voelt in een organisatie, des te groter de kans dat de medewerker dat gevoel doorgeeft aan de klant.

Zingeving Nieuwe leiders geven mensen daarom het gevoel dat ze een bijdrage leveren aan het grote geheel en verbinden het hogere doel, het waarom van de organisatie, met de passie en drijfveren van hun medewerkers. Nieuwe leiders stellen zich de vraag: hoe kan ik mijn mensen faciliteren zodat zij hun werk zo goed mogelijk kunnen doen? Het meisje aan de kassa is gebaat bij voldoende wisselgeld, een medewerker in een fabriek bij een goed geoliede machine en medewerkers in een KCC bij voldoende kennis en informatie over de klant. Nieuwe leiders zorgen ervoor dat hun mensen lekker kunnen werken, en stimuleren hen daarmee verantwoordelijkheid te nemen. Nieuwe leiders kijken

naar welke factoren motiverend werken en welke factoren demotiverend werken. Nieuwe leiders laten mensen groeien, kennen de talenten van hun medewerkers en zetten hen zodanig in dat ze optimaal tot hun recht komen. Te veel mensen zitten op verkeerde plekken in organisaties waardoor ze geen commitment willen maken. Een nieuwe leider heeft de sensitiviteit om te zien op welke plekken mensen tot hun recht komen. Samenvattend zou je kunnen zeggen dat het de rol van de ‘nieuwe leider’ is om anderen uit te nodigen hun bijdrage te verwelkomen en daarop te bouwen. Alsof je de gastheer op een groot feest bent.

Hostmanship Group De Hostmanship Group gaat graag met u in gesprek over nieuw leiderschap tijdens de workshop op het NVVB Jubileumcongres op 14 en 15 mei in Noord wijkerhout.

45

Algemeen

Colofon Redactiesecretariaat Merlin Niesten (eindredacteur) telefoon: 079 – 361 77 47 / 06 30 95 76 81 e-mail: [email protected] website: www.nvvb.nl

Aan deze editie werkten mee: Melle Bakker, Klara Blom, Arthur Dallau, Frank Demmendaal, Corrie Ebbers, Robert Garskamp, Eric Gubbels, Erik Hartjes, Berbera van den Hoek, Michiel Hofman, Jan Hulzebosch, Wiebe Kiestra, Elske Koopman, Ingrid Koulen, Heidi Letter, Willie Liebers, Dennis Martinus, Daniëlle Moelker (Beeldbalie), Sonja Moioli, Merlin Niesten, Vera Nugteren, Joke Otten, Bram Petraeus, Cynthia Prick, Katja Schade, Otto Thors, Hans Tomson, Pieter Verbeek, Alexander de Vries, Ronald Zijlstra, Arre Zuurmond

Uitgever, vormgeving, opmaak, druk en verzending

Bijeenkomsten 2014 15 april Voorjaarsvergadering afdeling Noord-Holland in gemeente Purmerend 14, 15 en 16 mei NVVB Jubileumcongres Burgerzaken en EVS congres – Noordwijkerhout 26 juni NVVB Masterclass ‘Omgaan met beveiligingsincidenten’ in gemeente Purmerend 1 oktober Regiocongres afdelingen Noord-Brabant en Limburg 6 november Regiocongres afdelingen Noord-Oost, Friesland en Overijssel 11 november Regiocongres afdelingen Zuid-Holland, Zeeland en Utrecht

NVVB Jubileumcongres Burgerzaken 14, 15 & 16 mei 2014 NH Leeuwenhorst Noordwijkerhout HOOFDSPONSOR

Burgerzaken & Recht is een vakblad van de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) en verschijnt zes keer per jaar.

& ES CONGR

Koninklijke van Gorcum B.V., Assen

Correctie Taalanatomisch bureau De Twee Hanen, Kimswerd

Overige data en locaties zullen op een later moment bekend worden gemaakt.

Abonnementen Burgerzaken & Recht abonnement is gratis voor leden van de NVVB. Niet-leden kunnen zich abonneren voor een bedrag van € 115,- per jaar. Abonnementen kunnen schriftelijk tot uiterlijk 1 november voorafgaande aan het jaar van gewenste beëindiging worden opgezegd.

Advertenties Bureau NVVB t.a.v. Vera Nugteren e-mail: [email protected] telefoon: 079 – 361 77 47

Auteursrechten voorbehouden Behoudens de door de wet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt worden zonder schriftelijke toestemming van de NVVB, die daartoe door de auteur(s) met uitsluiting van ieder ander onherroepelijk gemachtigd is. Foto’s zonder bronvermelding zijn stockfoto’s.

Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en volg ons op Abonneer u op onze wekelijkse nieuwsbrief via www.nvvb.nl

Advertentie

TogaMakerij Utrecht

Don’t stop ... thinking about tomorrow!

TMU

Verantwoording De inhoud van artikelen en de meningen die daarin worden verkondigd, vertolken niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de redactie of van het bestuur van de NVVB. ISSN 0929-9262

Planning, kopij & advertenties volgende nummers De volgende editie van B&R verschijnt op 25 april 2014. Voor het inleveren van kopij, advertenties en nadere infor matie over de planning van B&R kunt u contact opnemen met de NVVB via 079 – 361 77 47.

46

... is een ambachtelijk bedrijf dat zorgt voor kwaliteit, service en een vlotte afwerking van uw opdrachten. Wij bieden u een uitgebreide collectie hoogwaardige lichtgewichtstoffen, een grote variatie aan modellen en hand geborduurde gemeentewapens. De toga’s zijn gemaakt voor langdurig en intensief gebruik en behoeven weinig onderhoud.

Aanmeten in heel Nederland Kantoor: Weerribben 21 8244 EA Lelystad-Haven tel. 0320-261548 Utrecht tel. 030- 8894566 e-mail : [email protected]

Schrijft u zich in op www.nvvb.nl/jubileumcongres

AL UW BURGERZAKEN GOED VOOR ELKAAR

Wat als u álle burgerzaken in uw gemeente kon uitvoeren met één complete oplossing? In minder handelingen? Met Key2Burgerzaken kan het. Van het thuisbezorgen van reisdocumenten en koppelen met het klantverwijssysteem tot het digitaliseren van documenten, met Key2Burgerzaken hebt u de juiste tools in handen voor dienstverlening die past bij deze tijd. De applicatie maakt deel uit van onze totaaloplossing voor de dienstverlening van de lokale overheid. Stap nu over en begin Operatie BRP met een voorsprong. Geïnteresseerd? Bekijk voor meer uitleg de film op www.centric.eu/burgerzaken

SOFTWARE SOLUTIONS | IT OUTSOURCING | BPO | STAFFING SERVICES

www.centric.eu

2014 nr. 2. Informatiebeveiliging heeft een cruciale rol binnen de gemeentelijke informatiehuishouding

Recommend Documents