’s-Her togenbosch NL Gent B Her ne D 14/18 november
2007
LOCATIES SM’s Magistratenlaan 100 www.sm-s.nl
PRIJZEN Artis Boschveldweg 471 www.artisdenbosch.nl
W2 Concertzaal Boschdijkstraat 100 www.w2.nl
Verkadefabriek Boschdijkstraat 45 www.verkadefabriek.nl
Openbare Bibliotheek Hinthamerstraat 72 www.bibliotheekdenbosch.nl
Festivalpas € 45 (toegang tot alle concerten inclusief musea). U kunt tot 10 november een festivalpas bestellen door € 45 over te maken op 95.49.60.904
Jheronimus Bosch Art Center Jeroen Boschplein 2 (voorheen Hinthamerstraat 175) www.jheronimusbosch-artcenter.nl
t.n.v. Stichting November Music, Postbus 11039, 5200 EA s-Hertogenbosch Overige prijzen: zie programmatoelichtingen
CD Een cd met opnames van de vorige editie is verkrijgbaar tijdens het festival. STATION
INFORMATIE November Music, Postbus 11039
MARKT
5200 EA ’s-Hertogenbosch PARADE
T 073 612 20 00 F 073 613 82 97
[email protected] www.novembermusic.net
November Music Productie
Achter de Kan Vughterstraat 222 www.achterdekan.com
Muziekcentrum De Toonzaal Prins Bernhardstraat 4-6 www.detoonzaal.nl
Sint-Janskathedraal hoek Parade / Torenstraat www.sint-jan.nl
Theater aan de Parade Parade 23 www.theateraandeparade.nl
November Music Compositieopdracht
Voor alle betaalde concerten betreffende locaties: Verkadefabriek www.verkadefabriek.nl T 073 681 81 60 W2 www.w2.nl Muziekcentrum de Toonzaal www.detoonzaal.nl
In 1995 schreef de Vlaamse muziekgrootheid Gerard Mortier (onder andere ex intendant Salzbuger Festspiele en Ruhr Triennale) een boeiend artikel over de evolutie van het muziekleven in de laatste periode van de twintigste eeuw. In het artikel houdt hij een pleidooi voor meer aandacht voor hedendaagse muziek en stelt hij vraagtekens bij de klassieke muziekpraktijk met haar symfonie orkesten, operahuizen en standaard concertzalen. Tevens stelt hij zich de vraag of er een mogelijkheid is om de kloof tussen het hedendaagse publiek en de muziek van vandaag te overbruggen. Zijn antwoord is gelegen in de kernbegrippen kwaliteit, professionaliteit en ethiek. Voor November Music is veel van wat Mortier schrijft inmiddels gemeengoed maar jammer genoeg geldt dit nog niet voor de muziekpraktijk in het algemeen. Het lukt ons steeds beter componisten, musici en bezoekers met elkaar te verbinden. De waardering voor het festival is groot en het is tijd om te oogsten na vijftien jaar pionieren. Betekent dit dat we op de oude voet doorgaan? Ja en nee.
T 073 612 21 23 Theater aan de Parade www.theateraandeparade.nl Bosch Ticket T 0900 33 72 72 33 Jheronimus Bosch Art Center www.jheronimusbosch-artcenter.nl T 073 612 68 90 Voor de concerten ‘op inschrijving kunt u reserveren via www.novembermusic.net Voor de overige gratis concerten kunt u niet reserveren.
Natuurlijk kiezen we ook dit jaar weer voor gevestigde en jonge componisten en makers met maar liefst meer dan 30 verschillende producties in vijf dagen. Naast de twee festivalcomponisten Guus Janssen en Luc Brewaeys weer veel jong talent waaronder Giel Vleggaar, de winnaar van de Henriëtte Bosmans prijs 2007. En wat te denken van het rijtje Renske Vrolijk, Astrid Kruisselbrink, Cilia Erens en Anne Parlevliet. Allemaal dames die we alleen op basis van kwaliteit en eigenheid hebben gekozen. Daarnaast natuurlijk alweer de derde versie van de KunstmuziekRoute op de zondagmiddag waarin de gehele Bossche binnenstad gonst van schitterende muziek. Maar vraagt u zich wellicht af, wat doet Het Brabants Orkest in een festival dat zich juist richt op de nieuwste ontwikkelingen? Wij willen de komende jaren ook het rijke hedendaagse symfonische repertoire van de afgelopen en komende decennia laten horen. En gelukkig werkt Het Brabants Orkest graag mee aan deze missie. November Music gaat ook het discours niet uit de weg. We organiseren een expertmeeting met als prikkelende titel ‘de kunstmuziek en haar concertpraktijk hebben hun langste tijd gehad’. En dan zal blijken of Mortier zijn uitspraken anno 2007 nog steeds actueel zijn. Veel luisterplezier toegewenst. Bert Palinckx Theo van Dooremalen
Esther Bruls
RESERVEREN kunt u reserveren bij de
GUUS JANSSEN / LUC BREWAEYS (B) PORTRET VAN EEN COMPONIST November Music wil de komende jaren telkens een Vlaams en een Nederlands componist eens iets scherper belichten dan gewoonlijk. Mensen die in eigen land met hun muziek status hebben verworven, maar in een naburig land nog lang geen sant zijn. Luc Brewaeys en Guus Janssen zijn er zo twee. Luc voorstellen behoeft een orkest, dus hebben we dat ook maar meteen naar binnen gehaald. Guus kan niet behoorlijk worden ingeschat zonder zijn werk als improvisator mee op het podium te brengen. Hij zit in onze jaarlijks herproduceerde improvisatiepool vervat. Daarnaast worden van beide heren doorheen het festival verschillende composities gebracht. Componisten voorstellen op een wat veelzijdige dan gewoonlijke wijze, behelst ook de manier waarop ze letterlijk geportretteerd worden, niet slechts via hun muziek en obligate biografie, ook door foto’s in deze folder, bijvoorbeeld. En welke methode kon ons boeiender lijken dan hiervoor een componist te vragen
foto’s Geert Logghe die de afgelopen jaren in alle stilte aan een bijzondere wending in zijn scheppende leven heeft gewerkt door zich op de kunst van het fotografische te werpen? Wij vroegen Geert Logghe om van Luc en Guus een portret te maken. Een doordachte, karaktervolle en persoonlijke afdruk. Gecomponeerde foto’s van componisten door een muzikant. Ziehier het resultaat: hoe een collega kijkt naar de mens in de componist en zoekt naar wat treft in het gezicht. Met aandacht voor de donkerte zoals voor stilte in muziek, voor lijnen en lichtpunten in de verhoudingen tussen voor- en achtergrond, voor aspecten die zowel herkenbaarheid als verrassing bevatten, in bijna abstract zwart-wit, en met het doorgaans als vanzelfsprekend bekekene deze keer even goed half verborgen om andere details een kans te geven. Deze foto’s zijn een deel van onze festival programmatie zoals de keuze van hun werken dat is. Beide facetten verpersoonlijken het beeld dat u kan vormen van hen die we aan u speciaal willen voorstellen.
Gang Verkadefabriek / 18.00-22.00 / gratis
WOENSDAG 14 NOVEMBER T/M ZONDAG 18 NOVEMBER
WOENSDAG 14 NOVEMBER
BOUKJE SCHWEIGMAN / LOUIS LANZING ‘SLAGSCHADUW’ (6+)
L. Courchense
JORGE ISAAC / RODERIK DE MAN / ARNOUD NOORDEGRAAF ‘ARE YOU HERE?’ ’
Verkadefabriek Kleine Zaal / 15.00-15.45 / € 7,50 / € 6 VF’ Pas / kind
Als er één voorstelling is tijdens November Music 2007 die het van intimiteit moet hebben, dan is het ‘Are you here?’. Componist Jorge Isaac heeft een baanbrekend, zintuigenbestormend klanktheater gecreëerd voor één persoon. Een theaterinstallatie waarin geuren, geluiden, filmbeelden en temperatuurschommelingen voor een totaalervaring zorgen. De toeschouwer stapt binnen in een halve bol waarin hij helemaal door geluid en beeld omgeven wordt. Voor acht minuten is de toeschouwer ondergedompeld in een compleet nieuwe wereld. Temperatuur, geluid, de beeldenstroom en geuren worden van buitenaf geregeld, en reageren ook op de gemoedstoestand van de bezoeker. De virtuele werkelijkheid van ‘Are you here?’ wordt geschapen door elektronicaspecialist en bedenker Jorge Isaac en componist Roderik de Man. Beelden zijn van videokunstenaar Arnoud Noordegraaf en Vincent van Roon zorgt voor de techniek. Wie durft de confrontatie aan met ‘Are you here?’
Theatermaakster en mimespeelster Boukje Schweigman en componist Louis Lanzing presenteren ‘Slagschaduw’, een sprookje over geheime avonturen tussen droom en werkelijkheid. Een schimmenspel met acteurs en musici, waarin trompet en klarinet een dialoog met elkaar aan gaan, de vleugel lijkt te vliegen en een paar voeten de contrabas bespelen. Magisch muziektheater waar zowel jong als oud zich in zal herkennen. Boukje Schweigman maakte eerder al furore tijdens Theaterfestival Boulevard, onder meer met de locatievoorstelling ‘Ruim’. Schweigman maakt ervaringstheater: voorstellingen waarin ze zoekt naar intimiteit en geborgenheid en waar de gedeelde ervaring tussen spelers en publiek centraal staat. Componist Louis Lanzing is als trompettist onder meer verbonden aan Orkest De Volharding.
Muziekcentrum De Toonzaal / 12.30-13.30 / gratis
Muziekcentrum De Toonzaal / 12.30-13.30 / gratis
WOENSDAG 14 NOVEMBER
DONDERDAG 15 NOVEMBER
Marco Borggreve
F.C. JONGBLOED O.L.V. ARNOLD MARINISSEN HAWAR TAWFIQ / TOON BIERMAN + ‘MET VALLEN EN OPSTAAN’ +
Hawar Tawfiq: viool Toon Bierman: piano Programma: Hawar Tawfiq: sonate Alexandre Hrisanide: sonate (Hommage a Georg Enescu) Witold Lutoslawski (PL): partita (1985) Geen after dinner dip bij November Music. Lunchen, even uitpuffen maar vooral muzikaal ook nog iets opsteken. Traditiegetrouw presenteert November Music prikkelende en voedzame lunchconcerten met louter moderne en eigentijdse muziek. Een uitgelezen gelegenheid om aanstormend, muziektalent uit Brabant te serveren. Een dubbeltalent kun je hem gerust noemen. Hawar Tawfiq (1982) komt oorspronkelijk uit Irak maar woont al enige tijd in Nederland. Hij is niet alleen een begenadigd violist maar componeert ook uiterst virtuoze werken. Momenteel studeert Tawfiq aan het Fontys Conservatorium. Samen met pianist Toon Bierman geeft hij tijdens dit lunchconcert een recital waarbij werk van Witold Lutoslawski en Alexandre Hrisanide op het programma staan. Vanzelfsprekend speelt Tawfiq ook eigen werk.
Programma: Fred Momotenko: Viginti Unus (2007) Eric Sutherland: nieuw werk (2007) Anthony Fiumara: 92 Falls # VI (2007) Guus Janssen: De Meesterfout (2005) Luc Brewaeys (B): Nobody is Perfect ! (Jonathan Harvey Sixty) (1999) Wolfgang Rihm (D): Stück (1989) Mauricio Kagel (D): 10 Märsche um den Sieg zu verfehlen (1978/79) Tom Johnson (USA): Failing, a very difficult piece for solo string bass (1975)
Vorig jaar maakte f.c. Jongbloed zijn bliksemdebuut op November Music 2006 en een vervolg kon niet uitblijven. Een ensemble van de meest getalenteerde studenten van het Fontys Conservatorium brengt hedendaagse muziek, onder de inspirerende leiding van Arnold Marinissen. Op het menu een hapjesschotel vol smakelijke amuses met natuurlijk aandacht voor de twee festivalcomponisten Guus Janssen en Luc Brewaeys. Acht hondsmoeilijke werkjes maar f.c. Jongbloed durft het aan om erover te struikelen. Muzikale slapstick in optima forma.
Artis / 19.30-20.00 / gratis op inschrijving
Verkadefabriek Grote Zaal / 20.30-21.15 / € 13 / € 11 VF’Pas (ook geldig voor de I.I.P.)
DONDERDAG 15 NOVEMBER
DONDERDAG 15 NOVEMBER
Ensemble Conservatorium Gent / The International Clarinets onder leiding van Filip Rathé (B) Festivalcomponist Luc Brewaeys (1959) zorgt voor een imposante opening. In ‘Talisker’ (1993) leeft whiskyliefhebber Brewaeys zijn voorliefde voor weidse gebaren, ongewone bezettingen en luide climaxen helemaal uit. Een klarinetkoor wordt omgeven door een explosief percussie-ensemble. Een werk vol dynamische contrasten, boventoongezang en extatische uitbarstingen. Hij schreef ‘Talisker’ voor de opening van Antwerpen Culturele Hoofdstad van Europa 1993. Locatie was destijds het station Antwerpen Centraal. Nu wordt het werk heropgevoerd in de voormalige fabrieksruimte van kunstinitiatief Artis. Het Ensemble Conservatorium Gent waagt zich aan Brewaeys’ klankritueel onder de bezielende leiding van Filip Rathé, artistiek leider van het Vlaamse Spectra Ensemble.
Filip Naudts
I SOLISTI DEL VENTO (B) / NIEUW ENSEMBLE O.L.V. LUCAS VIS + Paul De Smet
LUC BREWAEYS (B) ‘TALISKER’ +
Programma: Stefan van Puymbroeck (B): Fremde Erscheinungen (2007) Luc Brewaeys (B): OBAN (1996) Toru Takemitsu (JPN): Rain Spell (1982) Jonathan Harvey (ENG): Serenade in Homage to Mozart (1991) I Solisti del Vento, het belangrijkste blazersensemble van Vlaanderen, bestaat twintig jaar. Tijd voor een feestje. Tijdens deze editie van November Music dan ook een exclusief optreden met het Nieuw Ensemble uit Nederland. Op het programma staat onder meer OBAN van Luc Brewaeys, een compositie voor negen lage instrumenten, waarin zowel statische als snelle ritmische passages om aandacht vragen. De Japanse componist Toru Takemitsu blinkt in ‘Rain Spell’ uit in klankvolle natuurimpressies. Jonathan Harvey brengt op zijn beurt een hommage aan de ‘Die Zauberflöte’ van Mozart. Zijn ‘Serenade in Homage to Mozart’ is volgens de componist op te vatten als een soort voorspel op Mozarts beroemde opera. Het programma wordt bekroond met een opdrachtcompositie van de jonge Belgische componist Stefan van Puymbroeck. Hij componeerde een nieuw werk voor blazersensemble, een kolfje naar de hand voor I Solisti del Vento dat sinds 1987 klassiek en hedendaags gebroederlijk op haar programma’s presenteert. Lucas Vis is als hartstochtelijk pleitbezorger van de nieuwe muziek de ideale dirigent voor dit samenwerkingsproject. Ook te horen: 17 november Gent (B)
Verkadefabriek Grote Zaal / 21.45-22.30 / € 13 / € 11 VF’Pas (ook geldig voor I Solisti del Vento)
DONDERDAG 15 NOVEMBER
Ger Koelemij
INTERNATIONAL IMPROVISATION POOL (USA, NL, B) +
Guus Janssen: piano Jeroen Doomernik: trompet Andrew d’Angelo (USA): altsaxofoon, basklarinet Mark Helias (USA): bas Teun Verbruggen (B): drums, percussie Thema’s uitzetten, variëren, elkaar seintjes geven, grinniken om andermans invallen en uiteindelijk samen naar een grootse muzikale roes toewerken. De traditionele International Improvisation Pool is ieder jaar een hoogtepunt tijdens November Music. Musici uit de nationale en internationale improvisatiescène treffen elkaar voor het eerst. Zowel voor de door de wol geverfde musici als het jazzminnend publiek een absolute uitdaging. Ditmaal gaan vijf musici kopje onder in de Pool. Rasimprovisator Guus Janssen zal op zijn onnavolgbare wijze de zaak proberen te (ont)regelen. De Bossche trompettist Jeroen Doomernik is van alle markten thuis. Zeer bedreven en uiterst veelzijdig kiest hij altijd voor de uitdaging. De Belgische percussionist Teun
Verbruggen is een volbloed drumbeest en hij voelt zich zowel thuis in rock, free jazz en radicale improvisatie. De Improvisation Pool wordt vervolledigd met twee Amerikaanse improkanonnen. Bassist Mark Helias speelde met onder meer Anthony Braxton en Don Cherry. Rijzende ster Andrew d’Angelo is een grote belofte op altsaxofoon en basklarinet. Kind aan huis in de New Yorkse jazzscène, heeft d’Angelo al meerdere malen samengespeeld met bekende namen als Bobby Previte en Dave Douglas.
Ook te horen: 16 november Gent (B)
Muziekcentrum De Toonzaal / 12.30-13.30 / € 7,50 / € 5 Toonzaalpas
VRIJDAG 16 NOVEMBER
PAUL VAN KEMENADE ‘STRINGS GET WINGS’ PAUL VAN KEMENADE / MICHIEL BRAAM
Paul van Kemenade: altsaxofoon Niko Langenhuijsen: contrabas Pierre Blanchard (FR): viool Herman van Haren: viool
Verkadefabriek Filmzaal 2 / 16.00-18.00 / gratis op inschrijving
VRIJDAG 16 NOVEMBER
EXPERTMEETING ‘DE KUNSTMUZIEK EN HAAR CONCERTPRAKTIJK HEBBEN HUN LANGSTE TIJD GEHAD’ +
Annie Tangberg (NO): cello Benjamin von Gutzeit (D): altviool Pieter Bast: caion Michiel Braam: piano
November Music zet deze middag een van Nederlands belangrijkste jazzmusici en altsaxofonisten in het zonnetje. Tilburger Paul van Kemenade is een bezige bij en heeft onnoemelijk veel betekend voor het Brabantse jazzlandschap. Dit jaar viert hij zijn jubileum als musicus, 30 jaar puur jazzmeesterschap. Hoog tijd om hem eens een keer naar November Music te halen, en wel met twee kersverse projecten. De bezetting van zijn ‘Strings Get Wings’ band is er één om van te smullen. In gezelschap van medecomponist/arrangeur en meesterbassist Niko Langenhuijsen heeft Van Kemenade een sterrenstrijkkwartet samengesteld. Zij spelen gloednieuw werk voor strijkkwartet, altsaxofoon, bas en percussie. Met pianist Michiel Braam zorgt Van Kemenade voor een rustgevende, maar zeker niet minder enerverende noot. Een duoconcert van twee door de wol geverfde jazzmusici: eclectisch, maf en uitzonderlijk muzikaal. Ze delen hun voorliefde voor wereldmuziek, modern klassiek en radicaal geïmproviseerd.
November Music en de Brabantse steuninstelling BraM hebben vijf mensen uit de kunstmuziekwereld gevraagd hun licht te laten schijnen op de toekomst van de kunstmuziek en haar concertpraktijk, namelijk Erwin Roebroeks (musicoloog), Joy Arpots (Vredenburg Utrecht), Pieter Prick (Rotterdams Philharmonisch Orkest), Mayke Nas (componiste) en Paul Craenen (musicoloog / componist). Een dergelijk bont gezelschap geeft vast veel stof tot discussie. Naast de auteurs worden mensen uit de kunstwereld uitgenodigd te reageren en reflecteren. Vanzelfsprekend krijgt ook het publiek de kans haar zegje te doen.
Ook te horen: 16 november: Tilburg, 17 november: Utrecht
i.s.m. BraM
Verkadefabriek Grote Zaal / 20.30-21.45 / € 13 / € 11 VF’Pas
VRIJDAG 16 NOVEMBER
RENSKE VROLIJK ‘CHARLIE CHARLIE’ A DOCUMENTARY IN MUSIC
Renske Vrolijk: concept, compositie Lex Bohlmeijer: libretto, dramaturgie Bart Visser: regie, video, vormgeving Barbara Kozelj: mezzosopraan Fabio Trümpy: tenor Job Hubatka: bariton
Calefax Rietkwintet Oliver Boekhoorn: hobo Ivar Berix: klarinet Raaf Hekkema: saxofoon Jelte Althuis: basklarinet Alban Wesly: fagot
Ze behoren tot de indrukwekkendste filmbeelden ooit: het tragische ongeluk en het uiteindelijke neerstorten van het Duitse luchtschip Hindenburg in 1937. Het begeleidende wanhopige commentaar uit die tijd snijdt nog immer dwars door je ziel. De Nederlandse componiste Renske Vrolijk (1965) werd gepakt door de zwart/wit filmbeelden en de rol van de media. Ze besloot er een documentaire videocantate aan te wijden. De titel ‘Charlie Charlie’ verwijst naar de hartenkreet van de toenmalige radioverslaggever tegen zijn technicus Charlie om maar vooral niets te missen van de op handen zijnde ramp. In ‘Charlie Charlie’ duikt voortdurend authentiek archiefmateriaal op, zowel in het libretto als in de begeleidende videoprojectie. Van schreeuwende
Heleen Hulst: viool Lisanne Soeterbroek: viool Veronika Lenártová: altviool Clotilde Lacroix: cello Anton Sie: harp Sepp Grotenhuis: piano Marcel Andriessen: slagwerk krantenkoppen tot de bekende, legendarische filmbeelden van de ramp. Op het podium en in het decor komt de doorgedraaide, technocratische wereld helemaal tot leven. Voor Renske Vrolijk is ‘Charlie Charlie’ een droomproject. Een lange, intensieve periode heeft ze eraan gewerkt. Tijdens November Music 2007 beleeft de cantate haar wereldpremière. Voor ‘Charlie Charlie’ heeft Vrolijk een topensemble weten aan te trekken. Ook te horen: 17 november: Groningen, 24 november: Utrecht, 27/28 november: Amsterdam
Verkadefabriek Filmzaal 1 / 19.30-20.00 / 22.00-22.30 / € 7,50 (ook geldig voor Re: Created)
VRIJDAG 16 NOVEMBER
Keren Cytter
THOMAS MYRMEL / WILBERT BULSINK / KEREN CYTTER (ISR) ‘THE EXPECTED’
Murw gebeukt door de rituelen van het dagelijkse leven, de sleur van de herhaling? Met de multimediavoorstelling ‘The Expected’ bieden componisten Thomas Myrmel en Wilbert Bulsink een ontsnappingsroute. Een voorstelling waarin de korte film ‘The Victim’ van de filmmaakster en kunstenares Keren Cytter centraal staat. Het verhaal van ‘The Victim’ is even simpel als ingenieus. Het satirische verhaal over een zelfmoord aan de eettafel herhaalt zich continu en verwijst uiteindelijk alleen naar zichzelf. Maar ‘The Expected’ is geen doodnormaal filmconcert. Alle grenzen van het theater worden namelijk met veel flair overschreden. De film en de muziek gaan onverwachte verbindingen met elkaar aan en acteurs in de film blijken ineens de vijf live zangers op het podium
te zijn. En als dat nog niet genoeg is, worden de zangers live begeleid door een twaalfkoppig kamermuziekensemble. ‘The Expected’ speelt zo op ongekende wijze met de verwachtingen die het publiek heeft. Is het film, is het teksttheater, is het een klassiek concert? De twee jonge componisten Thomas Myrmel en Wilbert Bulsink vermengen puur instrumentale muziek met ruimtelijk weergegeven elektronische klanken. Daarbij maken ze listig gebruik van een quadrafonische opstelling. Keren Cytter (1977) is een internationaal zeer gevierd kunstenares, met haar eigen vorm van videokunst waarin taal een belangrijke rol speelt. Ze baarde in 2006 opzien met haar expositie in Artis.
W2 / Artis / 20.30-1.00 / € 7,50 (ook geldig voor ‘The Expected’)
VRIJDAG 16 NOVEMBER
RE:CREATED (DK, D, FR, NL)
Programma: Melody Re:Created: Machinefabriek / Simon Nabatov (D) Rhythm Re:Created: Electric Kettle (FR) / Morten Nottelman (DK) Vision Re:Created: Staplerfahrer ‘Treetops for the new Millenium’ ‘Re:Created’ is een nieuwe kijk op melodie, ritme en beeld. Een totaalavond waarbij de hele zaal van de W2 en Artis worden gebruikt. Machinefabriek uit Nederland gaat een confrontatie aan met de wereldberoemde Keulse improviserend pianist Simon Nabatov. Meesters in de melodie zullen elkaar in hoog tempo met duizelingwekkende deuntjes en speelse improvisaties bestoken. De uit Arnhem afkomstige laptoptovenaar Rutger Zuydervelt alias Machinefabriek vermengt analoog met elektronisch, impro met postrock. Kleine juweeltjes, al op meer dan dertig albums verschenen, en waarmee hij ook internationaal de aandacht trekt. Pianist Simon Nabatov is niet meer weg te denken uit de Europese improvisatiemuziek. Een ideale sparringpartner die zowel vuur als tederheid in zijn pianospel kan leggen.
De Deense elektronicaspecialist en percussionist Morten Nottelmann gaat een ritmisch duel uitvechten met Electric Kettle. Nottelmann is een ware muzikale kameleon. Zijn repertoire laveert tussen vlammende elektronische improvisatie en jazzy, delicate oprispingen. Steffan de Turck alias Staplerfahrer uit Tilburg neemt het beeld voor zijn rekening. Hij creëert speciaal voor deze avond de interactieve, audiovisuele installatie ‘Treetops for the new Millenium’. Een ruimteomvattend videowerk dat Staplerfahrer live van een soundtrack voorziet. Het werk is te zien in Kunstinitiatief Artis. Staplerfahrer heeft in korte tijd een cultreputatie in Nederland opgebouwd als geluidskunstenaar die de pittigste soundscapes te voorschijn haalt uit krakende en gebroken geluiden, geprepareerd, elektronisch speelgoed en elektromagnetische golven. Kortom: een grenzeloze avond met grensgangers. i.s.m. Nest
Verkadefabriek Productiehuis / 14.30-15.30 / gratis
Verkadefabriek Kleine Zaal / 16.00-17.00 / gratis
ZATERDAG 17 NOVEMBER
ZATERDAG 17 NOVEMBER
ENSEMBLE INTÉGRALES (NL, D) / AUGSBURGER TAFELCONFECT (D) ‘BERLIN, DIE SINFONIE DER GROßSTADT Kurt Horbst
KARL-HEINZ BLOMANN (D) ‘DER DRITTE HAMMERSCHLAG’
Karl-Heinz Blomann (D): compositie, elektronica Georg Gräwe (D): piano Michael Wilhelmi (D): piano Fascinatie voor de Zesde Symfonie van Gustav Mahler. De Duitse geluidskunstenaar en componist Karl-Heinz Blomann (1955) uit Essen baseert er zijn nieuwste ‘Radio-Art’ stuk op. ‘Der dritte Hammerschlag’ beleeft tijdens November Music 2007 een bijzondere live uitvoering met twee coryfeeën uit de Duitse improvisatiemuziek, pianisten Georg Gräwe en Michael Wilhelmi. Mahler verklankt het noodlot in zijn Zesde Symfonie door drie intense hamerslagen. De laatste is de genadeslag – de dood triomfeert. Later zou Mahler deze verwijderen, uit vrees voor het noodlot. In zijn hoorspel onderzoekt Blomann het onafwendbare noodlot van Mahlers leven. Hij maakt gebruik van teksten en uitlatingen van kenners, tijdgenoten en navolgers. Ze schetsen een magisch beeld van Mahler, met daarin pathos, bijgeloof en gezouten kritiek. Tegelijkertijd interpreteren pianisten Gräwe en Wilhelmi Mahler’s eigen pianotranscriptie. ‘De Zesde’ zoals u hem nog nooit gehoord heeft. VPRO radiomaker Armeno Albers interviewt Blomann na afloop over dit werk en ‘Radio-Art’ in het algemeen. Ook te horen: 18 november: Herne (D)
Een metropool ontwaakt. Het verkeer raast, mensen maken zich op voor een nieuwe dag. Het straatbeeld is continu in beweging: van mens tot machine, van dagjeslui tot noeste arbeiders. Een dag uit het grotestadsleven van Berlijn in 1927. Geheel geluidloze, zwart/wit filmbeelden die nog altijd een grote indruk maken. Dat had de Duitse experimentele cineast Walter Ruttmann (1887-1941) niet kunnen bevroeden toen hij zijn film ‘Berlin, Die Sinfonie der Großstadt’ draaide. Maar de schoonheid van zijn stadspanorama staat nog altijd overeind. Het audiovisuele avant-garde improvisatiegezelschap Augsburger Tafelconfect en het moderne kamermuziekensemble Intégrales slaan de handen ineen voor een opmerkelijk project. Samen brengen beide Duitse ensembles deze grootstadsymfonie tot leven en tot klinken: van woest voortploeterende, mechanische ritmes tot meditatieve, pastorale vergezichten. Muziek die geheel geïmproviseerd tot stand komt, ingegeven door het moment en naar aanleiding van Ruttmann’s live vertoonde filmbeelden. Ensemble Intégrales is sinds 1993 gespecialiseerd in hedendaagse kamermuziek met een theatraal concept. Het klankcollectief Augsburger Tafelconfect uit Hamburg maakt gebruik van onder meer laptops en geprepareerde gitaren.
Ook te horen: 5 juni: Hamburg (D), 7 juni: Berlijn (D)
SM’s / 14.00 / 15.00 / 16.00 / gratis
Artis / 14.00-18.00 / gratis
ZATERDAG 17 NOVEMBER / ZONDAG 18 NOVEMBER
ZATERDAG 17 / ZONDAG 18 NOVEMBER
JEROEN STRIJBOS / ROB VAN RIJSWIJK ‘SOUNDSPOTS’
Muziek en klanken die doelgericht als een douchestraal of lichtbundel op je neerdalen. Het lijkt een utopie maar de jonge componisten en elektronische ‘whiz kids’ Jeroen Strijbos en Rob van Rijswijk hebben het onmogelijke mogelijk gemaakt. ‘SoundSpots’ heet hun vinding en November Music heeft de primeur. Een SoundSpot kan binnen enkele vierkante meters en compleet afgebakend van de andere SoundSpots plaatselijk muziek ten gehore brengen. De toehoorder staat als het ware onder een warme ‘douche’ van geluid. Strijbos en Van Rijswijk maken daarbij gebruik van zogenaamde paraboolspeakers. Met verschillende SoundSpots binnen één installatie is het mogelijk om het publiek langs een parcours van totaal verschillende klanken te voeren zonder dat de naast elkaar gelegen klankbronnen elkaar hinderen. In het SM’s presenteren Strijbos en Van Rijswijk een installatie van acht SoundSpots naast acht traditionele speakers. Strijbos en Van Rijswijk creëren speciaal voor November Music 2007 een aan deze ruimte gerelateerde compositie. In deze opdrachtcompositie werkt het tweetal met spraakklanken en teksten, die worden ingebed in een kleurrijke stroom van door elektronica gemanipuleerde geluiden en stemklanken. Ook te horen: 3 november: Breda
LOKAAL 01 ‘GELUIDPOST 1’ +
Het Bredase kunstenaarscentrum Lokaal 01 kent al jaren een ‘Geluidpost’ waarvoor componisten en musici uit de elektronische muziekscène speciale stukken schrijven. November Music doet een greep uit dit rijke archief en presenteert de meeste speciale werken in een intieme setting.
Theater aan de Parade / 20.00-21.30 / € 23 / € 18
ZATERDAG 17 NOVEMBER
Ramon Mangold
HET BRABANTS ORKEST O.L.V. ARTURO TAMAYO (SP)
Larissa Groeneveld: cello Ernst Reijseger: cello Programma: Guus Janssen: Belvedère (2007) Luc Brewaeys (B): Symfonie nr. 7 (2002) Luc Brewaeys (B) / Claude Debussy (FR): Preludes (delen) (2004/2005)
Hedendaags orkestrepertoire klinkt nog veel te weinig in de concertzalen. November Music en Het Brabants Orkest brengen daar verandering in. Een hedendaags concertprogramma is niet compleet zonder een spectaculaire wereldpremière. Reikhalzend wordt uitgezien naar de eerste uitvoering van Guus Janssen’s nieuwe ‘Belvedère’, een concert voor orkest en twee celli, uitgevoerd met twee Nederlandse cellisten van formaat, namelijk Ernst Reijseger en Larissa Groeneveld. De componist over zijn nieuwste werk: “Belvedère” componeerde ik op verzoek van de cellisten Larissa Groeneveld en Ernst Reijseger. Zij vormen al jaren een trio met de pianist Frank van Laar. In de stukken die zij spelen zijn veel vrije passages. Het idee was dat ik de pianist zou vervangen door een orkest. Dat heeft geleid tot ‘Belvedère’. Ook in dit stuk wordt
geïmproviseerd. Het orkest zelf zal daaraan enige steentjes bijdragen. Of het uitzicht iedereen zal bevallen moeten we afwachten. In Hilversum staat een huis met de fraaie naam “Heidezicht”. Het uitzicht is een drukke weg naast een nog drukkere spoorbaan. De Belgische componist Luc Brewaeys schrijft uitzonderlijk veel muziek voor orkesten. Zijn Zevende Symfonie wordt nu in reprise genomen door Het Brabants Orkest. Het is een orkestwerk uit 2001-2002 dat de componist dit jaar heeft gereviseerd. Daarnaast enkele delen uit zijn magistrale bewerkingen van de preludes van Claude Debussy. Dirigent is Arturo Tamayo, Brewaeys-specialist en hartstochtelijke promotor van eigentijdse muziek. Ook te horen: 16 november: Gent (B)
SM’s Magistratenlaan 100 www.sm-s.nl Jeroen Strijbos / Rob van Rijswijk
Artis Boschveldweg 471 www.artisdenbosch.nl Anne Parlevliet Staplerfahrer Geluidpost 1
Verkadefabriek Boschdijkstraat 45 www.verkadefabriek.nl Nieuw Ensemble / I Solisti del Vento (B) Giel Vleggaar Astrid Kruisselbrink Nederlands Vocaal Laboratorium Tom Dissevelt Anna Lange / Louis Andriessen Marko Ciciliani
Openbare Bibliotheek Hinthamerstraat 72 www.bibliotheekdenbosch.nl Annelies Verbeke / Hans Timmermans
Zuid-Willemsvaart Cilia Erens
STATION
MARKT
PARADE
Achter de Kan Vughterstraat 222 www.achterdekan.com Composers Club
Muziekcentrum De Toonzaal Prins Bernhardstraat 4-6 www.detoonzaal.nl Harmen Fraanje / Fredrik Ljungkvist (ZWE) / Brice Soniano (FR) / Toma Gouband (FR)
Sint-Janskathedraal hoek Parade / Torenstraat www.sint-jan.nl Guus Janssen / Thomas Heberer (D)
Theater aan de Parade Parade 23 www.theateraandeparade.nl November Music Kids
met dank aan het FPPM
Zuid-Willemsvaart / 14.00 /15.30 / gratis op inschrijving
ZONDAG 18 NOVEMBER opstapplaats wordt nader bekend gemaakt
CILIA ERENS ‘GEDROOMD KANAAL’
De Zuid-Willemsvaart is een soort levensader dwars door het stadshart van Den Bosch. Nu de plannen voor de grootscheepse omlegging van het kanaal rondom Den Bosch definitief zijn, staat de toekomst van het kanaalgedeelte in de stad nog helemaal open. Wilde ideeën over de nieuwe invulling van de Zuid-Willemsvaart zijn er genoeg, maar voorlopig blijft het gissen. Voor de Nederlandse geluidskunstenares Cilia Erens is het kanaal dé gedroomde plek voor één van haar befaamde geluidstochten. De Zuid-Willemsvaart als een ‘rivier des levens’ waar voor een moment alle verlangens, gedachten en toekomstplannen van de omwonenden samenkomen. Voor November Music 2007 heeft ze een speciale geluidsreis over het Bossche kanaal bedacht. Een tocht waarbij de bootgasten in de werkelijkheid varen en tegelijkertijd als in een droom via koptelefoons te horen krijgen hoe groots de nieuwe toekomst van het
Zuid-Willemsvaart al in de oren kan klinken. Waterklanken, droomflarden en de schoonheid van de natuur, elementen die allemaal terugkeren in Erens’ soundscape. Sinds 1987 geldt Cilia Erens als de pionier op het gebied van geluidswandelingen in Nederland. Ze gebruikt alledaagse, voornamelijk ongemengde geluiden voor haar soundscapes. Luisteraars die een geluidswandeling van Erens ondergaan, treden binnen in een nieuwe, virtuele werkelijkheid. De geluidskunstenares zette eerder al succesvolle geluidswandelingenen tochten op onder meer in Amsterdam, Berlijn en Stockholm.
i.s.m. de gemeente ’s-Hertogenbosch, afdeling stadsontwikkeling
Muziekcentrum De Toonzaal / 12.00 / 14.00 / 16.00 / gratis
Sint-Janskathedraal / 14.00-14.30 / 14.45-15.15 / gratis
ZONDAG 18 NOVEMBER
GUUS JANSSEN / THOMAS HEBERER (D)
Genevieve Ruocco
HARMEN FRAANJE
Claudio Casanova
ZONDAG 18 NOVEMBER
Harmen Fraanje: piano Fredrik Ljungkvist (ZWE): saxofoon, klarinet
Brice Soniano (FR): contrabas Toma Gouband (FR): drums, percussie
De jonge Tilburgse pianist en improvisator Harmen Fraanje krijgt niet zonder reden carte blanche van November Music. Fraanje is begin dertig maar heeft al een respectabele carrière. Hij is een veel gevraagd pianist, speelt samen met musici als Eric Vloeimans, Kenny Wheeler en Philip Catherine. Na zijn studies in Tilburg en Utrecht heeft Fraanje resoluut zijn eigen weg gekozen. Een pianostijl gekenmerkt door een verfijnde melodische aanpak en een stevige, doortastende ritmiek. Van Bach en György Ligeti tot de polyritmiek van pygmeeënmuziek, muzikale invloeden stromen van alle kanten binnen. Voor zijn carte blanche heeft hij twee Franse vrienden uitgenodigd: bassist Brice Soniano en drummer Toma Gouband. Het trio wordt bijgestaan door saxofonist en klarinettist Fredrik Ljungkvist. De Zweed is een rijzende ster binnen de rijke Scandinavische jazz- en improvisatiemuziek. Ljungkvist speelt in de band Atomic en samen met Bobo Stenson maakt hij deel uit van Parish. Ook te horen: 17 november: Antwerpen (B)
Guus Janssen: kerkorgel Thomas Heberer (D): trompet
Toetsenist en componist Guus Janssen en de Duitse trompettist Thomas Heberer zorgen zondagmiddag nog voor een hemels toetje. Deze ervaren rotten binnen de improvisatiemuziek zoeken voor eenmaal hogere sferen op in de Sint-Janskathedraal. Guus Janssen kruipt achter het imposante orgel wat hij als een enorme eer ervaart als geboren katholiek in het Noord-Hollandse Heiloo. Naast piano en klavecimbel speelde Janssen ook geregeld orgel in het verleden. Een mooi weerzien voor Janssen met een van de meest indrukwekkende toetsinstrumenten. De Duitse trompettist Thomas Heberer – onder meer bekend van het ICP orkest – gaat met Janssen een ongetwijfeld verwoed en vrijzinnig improvisatieduel aan. De goden knijpen voor een keertje de ogen dicht.
Verkadefabriek Grote Zaal / 13.00-13.45 / gratis
Verkadefabriek Filmzaal 1 / 15.00-15.20 / 16.00-16.20 / gratis
ZONDAG 18 NOVEMBER
ZONDAG 18 NOVEMBER
Francesca Patella
ANNA LANGE / LOUIS ANDRIESSEN ‘XENIA’
Marco Borggreve
Kadir van Lohuizen
NIEUW ENSEMBLE / I SOLISTI DEL VENTO (B) O.L.V. LUCAS VIS
Programma: Rasheed Al-Bougaily: Deewan (2007) Mayke Nas: La belle Chocolatière (2003)
Petra Vermote (B): Amanecia (2003) Guus Janssen: Weer Om Stuit (2000) Guus Janssen: Pogo IV (1989)
Monica Germino: viool, stem
Een neusje voor onbegrensd muzikaal talent. Het vederlichte, transparante klankbeeld van het ensemble is uniek, met speciale aandacht voor tokkelinstrumenten als mandoline, gitaar en harp. Tijdens de KunstmuziekRoute maakt het Nieuw Ensemble maar liefst drie keer haar opwachting. Naast de deelname aan componistenportretten rondom Giel Vleggaar en Astrid Kruisselbrink, toont het ensemble haar kunnen in een speciaal voor November Music 2007 samengesteld programma. Met nieuwe ensemblewerken van de in Koeweit geboren componist Rasheed Al-Bougaily en de Belgische Petra Vermote. Festivalcomponist Guus Janssen sluit af met twee bijdragen, waaronder een nieuw deel in zijn voortgaande reeks ‘Pogo’. In ‘Pogo IV’ wordt een hoofdrol opgeëist door de Tilburgse gitarist Jacq Palinckx. Van Mayke Nas klinkt haar juweeltje ‘La belle chocolatière’, met onder meer de kwarttoonfluit, kwarttoonhobo en kwarttoonmandoline.
‘Xenia’ is een muziek- en filmproject van de Bossche kunstenaar Anna Lange. Speciaal voor het drieluik van Lange schreef componist Louis Andriessen een adembenemend mooie vioolsolo. Anna Lange is een kunstenaar die graag interdisciplinair werkt. Geluid en muziek spelen in veel van haar werken een belangrijke rol. Met Louis Andriessen werkt ze nauw samen voor haar grote project ‘Xenia’. De filmreeks ‘Xenia I, II, III’ zoals die tijdens November Music te zien is, is een onderdeel van dit project, waarin zij bij wijze van meesterproef haar intieme band met het landschap verbeeldt in verschillende media zoals film, fotografie, neon, ets en tekst. Het project ‘Xenia’ startte met een reeks fantasiekaarten van zowel denkbeeldige als werkelijk bestaande landschappen. Anna Lange vroeg Louis Andriessen daarin routes te tekenen, met de gedachte aan een compositie. De vioolsolo wordt live uitgevoerd door violiste Monica Germino.
Ook te horen: 17 november Gent (B)
Ook te horen: 15 november Gent (B)
Verkadefabriek Productiehuis / Filmzaal 2 / 14.00 / 15.30 / gratis
ZONDAG 18 NOVEMBER
TOM DISSEVELT
Programma: Het Brabants Jazz Orkest onder leiding van Jeroen Doomernik: 12-Tone Composition for The Skymasters (1960) Intersection (tape) Klassieke elektronica en vooruitziende twaalftoonsmuziek die swingen als een tierelier. De Nederlandse componist, jazzbassist en arrangeur Tom Dissevelt (1921-1989) is één van de pioniers van de hedendaagse elektronische muziek. Net als vorig jaar zet November Music een avant-gardist van het eerste uur in het zonnetje met een speciaal programma: films, elektronische muziek én een unieke live uitvoering van zijn ’12-Tone Composition for The Skymasters’. Al in de jaren vijftig en zestig schreef Dissevelt elektronische werken waarin hij popmuziek en jazz op soepele wijze vermengde. Samen met Dick Raaijmakers ging Dissevelt aan de slag in de Philips laboratoria (NatLab) om compleet nieuwe, elektronische muziek te scheppen. ‘Popular electronics’ kortweg. In 1963 schreef hij de nog altijd revolutionaire elektronische suite ‘Fantasy in Orbit’ (1963).
Henk Lamers / Jeanne de Bont (Loftmatic): documentaire Tom Dissevelt Henk Lamers / Jeanne de Bont / Kees Tazelaar: Fantasy in Orbit (animatie)
Tom Dissevelt was bovenal jazzarrangeur, onder meer bij het fameuze orkest The Skymasters. Voor hen schreef hij in 1960 het juweeltje ‘12-Tone Composition for The Skymasters’. Swing, jazz en de doorwrochte twaalftoonstechniek, het komt allemaal samen in deze wonderbaarlijke compositie. Het Brabants Jazz Orkest onder leiding van Jeroen Doomernik waagt zich speciaal voor November Music voor het eerst aan dit huzarenstuk. November Music vertoont ook enkele films rondom Tom Dissevelts baanbrekende werk. Filmmakers Henk Lamers en Jeanne de Bont (Loftmatic) maakten in samenwerking met componist, klankingenieur en Dissevelt-kenner Kees Tazelaar een nieuwe animatiefilm rond Dissevelts veertiendelige suite ‘Fantasy in Orbit’. De première van het eerste deel vindt plaats tijdens November Music 2007. Daarnaast toont Henk Lamers een compleet nieuwe documentaire over het leven en werk van Tom Dissevelt.
Verkadefabriek Grote Zaal / 14.30-15.15 / gratis
ZONDAG 18 NOVEMBER
Liesbeth Keder
GIEL VLEGGAAR
Programma: Frank Wingold (D): Aiming for Ecstasy (2005) Nederlands Vocaal Laboratorium o.l.v. Romain Bischoff: Drowning (2006) Nieuw Ensemble / Mark Haanstra: Atomic UFO Saves The Day (Again) (2007) Nikalas Catlow (ENG): video animatie Giel Vleggaar is de opvallendste ‘new kid on the block’ in Nederland Muziekland. Onlangs won hij de Henriëtte Bosmans prijs voor jonge componisten. Een componist die weet waar hij voor staat, en thuis is in de jazz, pop, bluegrass, rock, wereldmuziek en eigentijds gecomponeerd. Met bravoure en flair weet Amsterdammer Giel Vleggaar (1974) uiteenlopende muziekstijlen in zijn composities te verenigen, en met iets geheel nieuws te komen. Voor November Music 2007 heeft hij een speciaal programma samengesteld, waarbij een hoofdrol is weggelegd voor gitaren en een champagneglazen. Niet de minsten rukken uit om Vleggaars muziek tot klinken te brengen. Zo speelt de befaamde jazzgitarist Frank Wingold het lastige ‘Aiming for Ecstasy’ voor elektrische gitaar solo. Een broeierige cocktail van Prince-funk, renaissancemuziek en Louisiana-
twang. Het Nieuw Ensemble komt met een wereldpremière. Een ongewoon concerto voor elektrische basgitaar en kamerensemble, met de nog ongewonere titel ‘Atomic UFO Saves The Day (Again)’. Basgitarist Mark Haanstra neemt de buitenaardse solopartij voor zijn rekening. Het Nederlands Vocaal Laboratorium mag haar stemmen onderdompelen in Vleggaar’s andere wereldpremière ‘Drowning’ voor vijf vocalisten. Benodigde accessoires en onmisbaar tijdens de uitvoering: vijf champagneglazen en één gevulde champagnefles! Tijdens de uitvoering zorgen soundscapes en live videoanimaties van de Britse illustrator Nikalas Catlow voor een enerverende totaalervaring. Ook te horen: 17 november Gent (B) 25 november Huddersfield (ENG) (alleen NE)
Verkadefabriek Grote Zaal / 15.45-16.15 / gratis
ZONDAG 18 NOVEMBER
ASTRID KRUISSELBRINK
Programma: Anny Tseng: Goin’ Down (2006) Nederlands Vocaal Laboratorium o.l.v. Romain Bischoff: Speech (2005) Lyrisch, vol expressie en helemaal to the point. De muziek van de Nederlandse componiste Astrid Kruisselbrink (1972) leest als goede literatuur: spannende verwikkelingen, stormachtige ontboezemingen en een rake ontknoping. Helderheid en eenvoud bepalen de structuur van haar composities. Door haar liefde voor avant-garde popmuziek weet ze de luisteraar met pakkende, kristalheldere melodieën aan zich te kluisteren. Daarnaast is de componiste sterk beïnvloed door filosofie en literatuur. November Music presenteert nu in samenwerking met de Eindhovense stichting Axes een portret van Astrid Kruisselbrink waarin haar nieuwe creatieve esprit doorklinkt, met vanzelfsprekend veel recent werk. Voor dit bijzondere componistenportret is een keur aan musici en topensembles aangetrokken. Het Nederlands Vocaal Laboratorium werpt zich op ‘Speech’ voor zes stemmen, waarin spraak tot op het bot ontleed wordt. Een wereldpremière. Ook klinken er voor het eerst enkele delen uit haar spectaculaire duet ‘Septem Sapientes’ voor violiste Heleen Hulst en slagwerkster Peppie Wiersma. Een zoektocht
Nieuw Ensemble / I Solisti del Vento (B): Lees (2003) Heleen Hulst / Peppie Wiersma: delen uit Septem Sapientes (2006) naar een ‘staat van verlichting’, aldus de componiste. Het gerenommeerde Nieuw Ensemble neemt ‘Lees’ voor haar rekening, waarin de schoonheid van haiku’s wordt bezongen. De Bossche pianiste Anny Tseng rondt het parcours af met het bluesy ‘Goin’ Down’. Het Nederlands Vocaal Laboratorium verrast het publiek in de gangen van de Verkadefabriek met enkele korte sfeertekeningen over de herfst van de hand van de componisten Bruno Nelissen en Manfred Trojhan (D). Ook te horen: 3 november: Herne (D) (alleen Nederlands Vocaal Laboratorium), 17 november: Gent (B) (alleen Nieuw Ensemble), 9 december: Tilburg, 16 december: Venlo, 17 februari / 2 maart 2008: Eindhoven i.s.m. Axes Eindhoven
Verkadefabriek Kleine Zaal / 16.30-17.45 / gratis
ZONDAG 18 NOVEMBER
Artis / 14.00 / 15.00 / 16.00 / gratis
ZONDAG 18 NOVEMBER
MARKO CICILIANI / BAKIN ZUB ‘MY ULTRADEEP I’
ANNE PARLEVLIET ‘DE WEG NAAR DE SLAGERS’
Bakin Zub: Arnold Marinissen: slagwerk Michael Blank (D): elektrische gitaar
Anne Parlevliet: muziek en elektronica Arjen Duinker: tekst (uit de bundel ‘Misschien vier vergelijkingen’) Dorona Alberti: zang
Mark Haanstra: elektrische basgitaar Barbara Lüneburg (D): violen Marko Ciciliani: no-input mixer, live-electronics
‘Ik denk dus ik ben’ schreef filosoof Descartes al. Graven in de psyche van de mens. Wat is een individu en in hoeverre wordt je gevormd door invloeden van buitenaf? Met zijn multimediavoorstelling ‘My Ultradeep I’ ontleedt de Nederlandse componist Marko Ciciliani de menselijke conditie. Ultradiep graven dus, en multimedia muziektheater is het ultieme gereedschap. Ciciliani werpt een blik op de vijf zintuigen, de compositie culmineert in een zoektocht naar het vermeende zesde zintuig, een klankpelgrimage naar de ware ‘zelf’. Een grote rol spelen de lichtobjecten van Kyoko Inatome: nomadische, tentachtige bakens van licht verspreid door de ruimte. Kunstobjecten die ook als schermen voor live videoprojecties dienen. ‘My Ultradeep I’ is een compositie voor ensemble, elektronica en lichtobjecten. Een werk dat Marko Ciciliani speciaal geschreven heeft voor zijn nieuwe ensemble Bakin Zub. Bakin Zub staat voor een uitzonderlijk kleurrijke melange van muziekgenres. Van eigentijds gecomponeerd tot onbekommerde rock, en van vrijzinnig geïmproviseerd tot elektronisch gemanipuleerd. Marko Ciciliani (1970) is geboren in Kroatië maar sinds 1996 heeft hij zich gevestigd in Amsterdam. Hij was enkele jaren geleden al te gast bij November Music. Dit smaakte naar meer en dus lag een hernieuwde uitnodiging voor de hand.
Joop van den Ende maak je borst maar nat, want hier komt de eerste ‘Elektronische Musical’. De Tilburgse componiste Anne Parlevliet presenteert tijdens November Music 2007 een exclusieve try-out van haar eigenzinnige kijk op de o zo populaire musical. Hoe combineer je pakkende songs en vernieuwende elektronica? Anne Parlevliet voelt zich thuis in de wereld van de singer-songwriter en serieuze, elektronische muziek, en streeft ernaar om beide werelden samen te brengen. Ze krijgt assistentie van zangeres Dorona Alberti. Parlevliet is een klankontwerper, componiste en songwriter en in haar composities op zoek naar betekenis en eenvoud. Daarbij maakt ze gebruik van computers en creëert ze een geheel nieuwe klankwereld. Ieder geluid, instrument of voorwerp, kan het begin zijn van een compositie. i.s.m. Muzieklab Brabant (VERS)
Achter de Kan / 16.00-17.30 / gratis
ZONDAG 18 NOVEMBER
COMPOSERS CLUB
Programma Deel 1: Rasheed Al-Bougaily: Taif (2007) Thomas Smetryns (B): Wiggle Waggle Music (2007) Dieter Dolezel (D): wildes FLEISCH III (2007) Deel 2: Willem Jeths: Bella Figura (1995) Ig Henneman: Molot (2007)
Doris Hochscheid: cello Wim Konink: percussie Roderik de Man: gespreksleider
De Composers Club van November Music is ieder jaar een succesformule. Jonge componisten kruipen uit hun schulp, luisteren naar elkaars muziek en discussiëren over werkmethodes en inspiratiebronnen. Het nieuwsgierige publiek mag zich in de discussie mengen en een gespreksleider – dit jaar de Nederlandse componist Roderik de Man – leidt het debat in goede banen. Tijdens Composers Club 2007 stellen Rasheed Al-Bougaily (1971), de Vlaming Thomas Smetryns (1977) en de Duitser Dieter Dolezel (1977) zich aan het publiek voor met drie gloednieuwe composities. Al-Bougaily schreef een cellosolo voor Doris Hochscheid. In ‘Taif’ creëert hij een mysterieuze schaduwwereld waarin het onderbewustzijn regeert. Percussionist Wim Konink gaat op zijn beurt
aan de slag met ‘Wiggle Waggle Music’ van Thomas Smetryns. De naam van de compositie verwijst naar het instrumentarium dat de basis vormt voor dit stuk, waaronder marimba, hi hat, snare drum en triangel. De Duitser Dieter Dolezel is winnaar van de NOG jonge componistenprijs, uitgerijkt tijdens de Gaudeamus muziekweek 2007. Hij is bezig met een cyclus voor solo instrumenten. ‘Wildes FLEISCH III’ voor percussie is hieruit het derde deel. Hochscheid en Konink spelen in het tweede deel werk van Willem Jeths en Ig Henneman.
Ook te horen: 18 november Herne (D) (met Nicoline Soeter / Merijn Bisschops)
ZONDAG 18 NOVEMBER
Dolph Cantrijn
NOVEMBER MUSIC KIDS
Programma Mauricio Kagel (D): Dressur (1976/77) Frank van Pamelen / Piotr Groen: TansiT Kijkbuiskinderen: A Hitchhickers Guide to Music
Stadsbibliotheek / 14.00-15.00 / gratis
ZONDAG 18 NOVEMBER
ANNELIES VERBEKE (B) / HANS TIMMERMANS ‘HOORSPEL’ Liesbeth Kuipers Jos Krabbe
Theater aan de Parade / 15.00-17.00 / € 7,50 / € 5
Nieuwsgierig naar het ongehoorde? Voor kinderen is November Music Kids 2007 één groot schateiland aan ongerijmde avonturen en speelse ontdekkingen. Een route uitgestippeld in samenwerking met Oorproeven, de bedrijvige werkplaats voor jeugdmuziek in ’s-Hertogenbosch. Muziek uit kokosschalen, bamboehoutjes, ratels, houtblokken en marimba? Mauricio Kagel (D) maakt het allemaal mogelijk in zijn ‘Dressur’. Een klassieke slagwerkcompositie waarin drie slagwerkers op hilarische wijze van slag raken op allerlei ‘plantaardige’ percussie-instrumenten. Op het hoofdmenu staat verder een nieuw stuk van de Tilburgse stadsdichter Frank van Pamelen. Vorig jaar maakte Van Pamelen furore met versjes voor ‘Het Dierenfeest’ met tekeningen van de legendarische Fiep Westendorp. Nu gaat Van Pamelen speciaal voor November Music 2007 een nieuwe tekst schrijven. Fijnzinnig en lichtvoetig, zoals alleen hij dat kan. De jonge componist Piotr Groen schrijft de muziek bij deze voorstelling. TransiT is een muzikale treinreis vol poëtische perrons en ritmische ovestappen. Tenslotte neemt het video/muziekcollectief Kijkbuiskinderen je mee op een nieuwe reis door de muziekhistorie.
Tijdens November Music wordt ook in de boeken gedoken. De Vlaamse schrijfster Annelies Verbeke (1976) brak door met haar debuutroman ‘Slaap!’. Inmiddels zijn er meer dan 60.000 exemplaren van verkocht! Annelies Verbeke schreef een keur van ongewone verhalen over mensen die je buren zouden kunnen zijn, maar die er een ‘afwijkende’ levensstijl op na houden. De verhalen worden verbonden door het thema: winnen en verliezen. Haar verbeeldende en fantasievolle schrijfstijl leent zich zeer voor een muzikale toevoeging. Tijdens November Music wordt een van de verhalen uit haar nieuwe bundel tot hoorspel omgeturnd. Componist en geluidsmaker Hans Timmermans kennen we vooral van ‘Eefje Wentelteefje’ waar hij grotendeels verantwoordelijk is voor de muziek en liedjes. Annelies en Hans hebben de uitdaging aangenomen om tekst en muziek live samen uit te voeren. Spannend!
i.s.m. Oorproeven, werkplaats voor jeugdmuziek
i.s.m. Openbare Bibliotheek Den Bosch.
Jheronimus Bosch Art Center / 20.00-21.15 / € 7,50
ZONDAG 18 NOVEMBER
Albert Roosenburg
Marco Borggreve
DAAN MANNEKE ‘TRAJECTOIRE’
Helios Ensemble / Helios Kamerkoor onder leiding van Wolfgang Lange
Daan Manneke: compositie, samenstelling teksten Wim Arts: regie Willem Glaudemans: samenstelling teksten
Een mystieke slotavond helemaal in de geest van Jeroen Bosch. Op ceremoniële wijze treden musici de kerkruimte binnen en het klankritueel kan beginnen. Extatische muziek en meditatieve koorklanken dwarrelen door de ruimte en omhullen de luisteraar. Met zijn groots opgezette ‘Trajectoire’ stippelt de Bredase componist Daan Manneke (1939) een onbegrensd, muzikaal traject uit, zoals alleen hij dat kan. Een reis door tijd en ruimte voor uitvoerders en toehoorders. Een mooier slotakkoord kan November Music zich niet indenken. Daan Manneke’s ruim één uur durende compositie ‘Trajectoire’ beleeft zijn wereldpremière tijdens November Music 2007. Een ‘grand motet’ voor solisten, koor en instrumentaal ensemble (strijkkwartet, blaaskwintet, slagwerk, harp en
bandoneon), op filosofische teksten uit de gnostiek en van William Blake en Blaise Pascal. Een werk dat Manneke speciaal voor het Helios Ensemble en Kamerkoor heeft geschreven.Daan Manneke, woonachtig in Breda, geldt als een van de belangrijkste componisten van koor- en orgelmuziek in Nederland. In de beginjaren is hij nog beïnvloed door zijn leermeesters Olivier Messiaen en Ton de Leeuw, maar hij kiest al snel zijn eigen pad waarbij hij zich laat inspireren door barok en renaissancemuziek, en hedendaagse spatiale muziek. Ook te horen: 1 december: Amsterdam, 8 december: Delft, 16 december: Middelburg
Medewerkers Bert Palinckx Artistieke leiding Nederland Theo van Dooremalen Zakelijke leiding Nederland Luk Vaes Artistieke / zakelijke leiding Vlaanderen (B) Karl-Heinz Blomann Open-Systems Herne (D) Reinbert Evers KlangZeit Münster (D) Stephan Froleyks KlangZeit Münster (D) Erhard Hirt KlangZeit Münster (D) Heleen Moors (Theaterburo Movilé) Productieleiding Kees van de Wiel Productie Koen Graat Publiciteit Bernard Jussen Coördinatie techniek Mark van de Voort Teksten Erik Jens Webdesign Anke Schalk (toelgroep) Ontwerp Huub van der Pas (APS) Financiële administratie Bestuur Hans Hierck voorzitter Jean Philipse secretaris Wilbert van Herwijnen penningmeester Annelie de Man lid
November Music 2007 komt tot stand met ondersteuning van Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Provincie Noord-Brabant Gemeente ’s-Hertogenbosch Fonds voor de Scheppende Toonkunst Fonds voor Amateurkunst en Podiumkunsten (internationalisering) Fonds voor Podiumprogrammering en Marketing VSB Fonds BraM Actieplan Cultuurbereik Gemeente ’s-Hertogenbosch Partners November Music Vlaanderen (B) Open-Systems Herne (D) KlangZeit Münster (D) Theaterfestival Boulevard Concertzender Oorproeven en verder alle betrokken podia
PROGRAMMA NOVEMBER MUSIC 2007
wo 14 t/m zo 18 nov Jorge Isaac / Roderik de Man / Arnoud Noordegraaf ‘Are You Here?’ Gang Verkadefabriek wo 14 nov Hawar Tawfiq / Toon Bierman MC De Toonzaal Boukje Schweigman / Louis Lanzing ‘Slagschaduw’ (6+) VF Kleine Zaal do 15 nov f.c. Jongbloed ‘Met vallen en opstaan’ MC De Toonzaal Luc Brewaeys / Ensemble Conservatorium Gent o.l.v. Filip Rathé (B) ‘Talisker’ Artis I Solisti del Vento (B) / Nieuw Ensemble VF Grote Zaal International Improvisation Pool (USA, NL, B) VF Grote Zaal vrij 16 nov Paul van Kemenade ‘Strings get Wings’ / Michiel Braam MC De Toonzaal Expertmeeting ‘De kunstmuziek en haar concertpraktijk hebben hun langste tijd gehad’ VF Filmzaal 2 Thomas Myrmel / Wilbert Bulsink / Keren Cytter (ISR) ‘The Expected’ VF Filmzaal 1 Renske Vrolijk ‘Charlie Charlie’ VF Grote Zaal Re: Created W2 / Artis Melody re:created: Machinefabriek vs Simon Nabatov (D) Rhythm re:created: Electric Kettle (FR) vs Morten Nottelman (DK) Vision re:created: Staplerfahrer ‘Treetops for the new millenium’ za 17 nov Lokaal 01 ‘Geluidpost 1’ Artis Staplerfahrer ‘Treetops for the new millenium’ Artis Karl-Heinz Blomann (D) ‘Der Dritte Hammerschlag’ VF PH Jeroen Strijbos / Rob van Rijswijk ‘SoundSpots’ SM’s Ensemble Intégrales (NL, D) / Augsburger Tafelconfect (D) ‘Berlin, Die Sinfonie der Großstadt’ VF Kleine Zaal Het Brabants Orkest o.l.v. Arturo Tamayo (SP) Theater aan de Parade zo 18 nov KUNSTMUZIEKROUTE III verschillende locaties Harmen Fraanje / Fredrik Ljungkvist (ZWE) / Brice Soniano (FR) / Toma Gouband (FR) MC De Toonzaal Nieuw Ensemble / I Solisti del Vento (B) o.l.v. Lucas Vis VF Grote Zaal Tom Dissevelt VF Productiehuis / Filmzaal 2 Giel Vleggaar VF Grote Zaal Anna Lange / Louis Andriessen ‘Xenia’ VF Filmzaal 1 Astrid Kruisselbrink VF Grote Zaal Nederlands Vocaal Laboratorium VF gang Marko Ciciliani / Bakin Zub ‘My Ultradeep I’ VF Kleine Zaal Cilia Erens ‘Gedroomd Kanaal’ Zuid-Willemsvaart Jeroen Strijbos / Rob van Rijswijk ‘SoundSpots’ SM’s Lokaal 01 ‘Geluidpost 1’ Artis Staplerfahrer ‘Treetops for the new millenium’ Artis Anne Parlevliet ‘De weg naar de slagers’ Artis Guus Janssen / Thomas Heberer (D) Sint-Janskathedraal Annelies Verbeke (B) / Hans Timmermans ‘HoorSpel’ Openbare bibliotheek November Music Kids Theater aan de Parade Composers Club Achter de Kan Daan Manneke ‘Trajectoire’ Jheronimus Bosch Art Center Festivalpas € 45 (toegang tot alle concerten) VF = Verkadefabriek
18.00-22.00 12.30-13.30 15.00-15.45 12.30-13.30 19.30-20.00 20.30-21.15 21.45-22.30 12.30-13.30 16.00-18.00 19.30-20.30 / 22.00-22.30 20.30-21.45 20.30-1.00
14.00-18.00 14.00-18.00 14.30-15.30 14.00 / 15.00 / 16.00 16.00-17.00 20.00-21.30 12.00-18.00 12.00 / 14.00 / 16.00 13.00-13.45 14.00 / 15.30 14.30-15.15 15.00-15.20 / 16.00-16.20 15.45-16.15 tussen 14.00 en 15.45 16.30-17.45 14.00 / 15.30 14.00 / 15.00 / 16.00 14.00-18.00 14.00-18.00 14.00 / 15.00 / 16.00 14.00-14.30 / 14.45-15.15 14.00-15.00 15.00-17.00 16.00-17.30 20.00-21.15