Onderzoek naar de opinies en percepties van de Nederlandse bevolking met betrekking tot de benutting van wild, in de vorm van jacht, beheer en schadebestrijding 17-4-2015
In opdracht van: Koninklijke Jagersvereniging, maart 2015
1
1. Onderzoeksopzet
17-4-2015
2 2
1.1 Aanleiding
De Koninklijke Jagersvereniging (hierna Jagersvereniging te noemen) voert sinds 2005 periodiek onderzoek uit naar het maatschappelijk draagvlak voor de benutting van wild, in de vorm van jacht, beheer en schadebestrijding. Dit onderzoek werd uitgevoerd door onderzoeksbureau Motivaction en omvat zeven gesloten vragen. Jacht wordt in de vraagstelling gerelateerd aan het eten van wild. In 2012 is dit onderzoek voor het laatst uitgevoerd. Een beeld van het maatschappelijk draagvlak voor de benutting van wild is belangrijk voor de positie-, beleidsen strategiebepaling van de Jagersvereniging. Om deze reden heeft de Jagersvereniging besloten een uitgebreid en representatief onderzoek uit te laten voeren onder de Nederlandse bevolking door Zest Marketing om te toetsen wat de werkelijke opinies en percepties van de Nederlandse bevolking zijn. Kortom: de Jagersvereniging wil weten hoe er gedacht wordt over jacht in Nederland.
17-4-2015
3 3
1.2 Doelstelling
Het uitvoeren van een representatief onderzoek onder de Nederlandse bevolking met als doel het inzichtelijk maken:
Van de mate waarin de Nederlandse bevolking bekend is met de plichten, taken en verantwoordelijkheden van jagers
Hoe de Nederlandse bevolking de benutting van wild, in de vorm van jacht, beheer en schadebestrijding percipieert
Hoe de Nederlandse bevolking denkt over benutting van wild, in de vorm van jacht, beheer en schadebestrijding
17-4-2015
4
4
1.3 Vraagstelling
De vragen die beantwoord moeten worden om de onderzoeksdoelstelling te realiseren, zijn de volgende:
In welke mate is de Nederlandse bevolking bekend met de diverse activiteiten van jagers?
In welke mate is de Nederlandse bevolking bekend met de plichten, taken en verantwoordelijkheden van de jager?
Hoe percipieert de Nederlandse bevolking benutting van wild, in de vorm van jacht, beheer en schadebestrijding in Nederland?
17-4-2015
5
5
2. Doelgroepen, benaderingswijze en representativiteit
Doelgroepen Voor het onderzoek wordt een doorsnee van de Nederlandse bevolking benaderd met een juiste balans ten aanzien van leeftijd, opleiding, de plaats waar men woont (Nielsen gebieden) en geslacht. Uitnodigingen worden representatief verzonden.
Benaderingswijze De meting vindt kwantitatief plaats onder een doorsnee van de Nederlandse bevolking. Via een uitnodiging wordt men geattendeerd op het onderzoek. Er worden zoveel uitnodigingen verstuurd tot er een respons van ± 3.000 volledig ingevulde vragenformulieren is gerealiseerd. De ervaring leert dat onderzoeken als deze bij een respons van 3.000 volledig ingevulde vragenformulieren een meer dan representatief beeld geven.
Representativiteit Gaandeweg de responsverzameling wordt gemonitoord of de respons representatief is. Tijdens het onderzoek zijn procedures gehanteerd om inconsistent invulgedrag van respondenten op te sporen. Hier kan worden gedacht aan respondenten die de vragenlijst zo snel invullen dat niet kan worden aangenomen dat de vragen ook gelezen zijn of respondenten die overal de eerste invulmogelijkheid bij een vraag invullen. 17-4-2015
6
6
3. Verantwoording
Totaal aantal respondenten Respondenten, maar non-starts Respondent die gestart zijn met het invullen van de vragenlijst Respondenten die ergens zijn gestopt met het invullen van de vragenlijst of vragenlijsten die zijn verwijderd door de survey validator* Respondenten die de vragenlijst volledig hebben ingevuld (completes) Average completion time
Aantallen (#)
In procenten (%)
3.440
100 %
80
2%
3.360
98%
239
7%
3.121
91 % 8 minuten en 58 seconden
* Indien bij het invullen van de vragenlijst afwijkend invulgedrag wordt geconstateerd (bijvoorbeeld een respondent vult overal de eerste invoermogelijkheid in of de respondent vult de vragenlijst in bijvoorbeeld 1 minuut in), dan worden dergelijke vragenlijsten verwijderd uit het onderzoeksbestand en derhalve niet gebruikt voor de analyses en rapportages.
17-4-2015
7 7
4. De taken en verantwoordelijkheden van de jager Met welke taken / activiteiten van de jager bent u bekend?
17-4-2015
8 8
De taken en verantwoordelijkheden van de jager Met welke taken / activiteiten van de jager bent u bekend? De jager zorgt ervoor dat populaties van bepaalde diersoorten, zoals zwijnen, ganzen en vossen worden beheerd
51%
De jager draagt bij aan het vergroten van de vliegveiligheid rondom luchthavens
39%
De jager draagt bij aan het verbeteren van het leefmilieu van dier- en plantensoorten in zijn jachtveld (biotoopverbetering)
32%
De jager kan, indien er voldoende dieren zijn, een deel van de wildstand in zijn jachtveld oogsten en benutten voor consumptie
31%
De jager zorgt door het plaatsen van wildspiegels dat aanrijdingen met wilde dieren op wegen worden voorkomen
17-4-2015
26%
42%
26%
35%
34%
29%
15%
0%
22%
40%
19%
De jager voorkomt in de zomer dat jonge hazen en reeën slachtoffer worden van het maaien van weilanden
52%
25%
20%
Wel eens iets over gehoord
10%
39%
34%
De jager voorkomt en bestrijdt schade door dieren aan land-, bos- en tuinbouwgewassen
Hier ben ik bekend mee
39%
60%
40%
60%
80%
100%
Hier ben ik onbekend mee
9 9
5. De taken en verantwoordelijkheden van de jager Geef aan of u voorstander, neutraal of tegenstander bent aangaande de volgende uitspraken
17-4-2015
10 10
De taken en verantwoordelijkheden van de jager Geef aan of u voorstander, neutraal of tegenstander bent aangaande de volgende uitspraken? De jager zorgt door het plaatsen van wildspiegels dat aanrijdingen met wilde dieren op wegen worden voorkomen
69%
28%
3%
De jager draagt bij aan het vergroten van de vliegveiligheid rondom luchthavens
69%
27%
4%
De jager zorgt ervoor dat populaties van bepaalde diersoorten, zoals zwijnen, ganzen en vossen worden beheerd
64%
De jager voorkomt in de zomer dat jonge hazen en reeën slachtoffer worden van het maaien van weilanden
61%
De jager draagt bij aan het verbeteren van het leefmilieu van dier- en plantensoorten in zijn jachtveld (biotoopverbetering)
17-4-2015
39%
36%
0% Neutraal
20%
6%
37%
52%
De jager kan, indien er voldoende dieren zijn, een deel van de wildstand in zijn jachtveld oogsten en benutten voor consumptie
6%
33%
58%
De jager voorkomt en bestrijdt schade door dieren aan land-, bos- en tuinbouwgewassen
Voorstander
30%
9%
45%
40%
60%
5%
19%
80%
100%
Tegenstander
11 11
6. De plichten van de jager Wist u dat de jager ...
17-4-2015
12 12
De plichten van de jager Wist u dat de jager ... Zich moet houden aan de gedragsregels van de jagersvereniging
42%
Thuis wapens bewaart in een kluis, die regelmatig door de politie wordt gecontroleerd
34%
Samenwerkt met o.a. Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, De Landschappen en de provincies om te komen tot beheerplannen
33%
Een wettelijke opleiding heeft genoten
28%
Wettelijk verplicht is om te zorgen voor een goede wildstand in zijn jachtveld
26%
De dieren in zijn veld regelmatig telt en daar zijn beheer op afstemt
38% 31%
26%
27%
45%
35%
39%
37%
20%
40%
31%
49%
Zijn handelingen registreert in een landelijk registratiesysteem
16%
27%
57%
Nieuwe natuur aanlegt en bestaande natuur beschermt
15%
29%
56%
Bij de jaarlijkse verlenging van zijn jachtakte aan een psychologische test wordt onderworpen
12%
21%
Zijn tijd (gemiddeld 350 uur per jaar per jager) en energie als vrijwilliger investeert in het Nederlandse landschap
11%
25%
0% Hier ben ik bekend mee
17-4-2015
35%
41%
23%
Opdracht krijgt van boeren om schade door wilde dieren te bestrijden en verplicht is hier uitvoering aan te geven
20%
20%
Wel eens iets over gehoord
67% 64% 40%
60%
80%
100%
Hier ben ik onbekend mee
13 13
7. Het schieten van wilde dieren
17-4-2015
14 14
Wanneer is het schieten van wilde dieren volgens u toegestaan? Wanneer is het schieten van wilde dieren volgens u toegestaan? Als dieren ziek zijn en daardoor andere dieren bedreigen in hun gezondheid
77%
Als dieren ernstig lijden, bijvoorbeeld door voedselgebrek
19%
63%
4%
28%
9%
Als jagers zich houden aan gedragsregels van de jagersvereniging
60%
32%
8%
Als de veiligheid van de mens in het geding komt
59%
32%
9%
Als dieren een gevaar voor het verkeer zijn
48%
Als roofdieren, zoals de vos, kwetsbare diersoorten bedreigen in het voortbestaan, zoals fazanten, patrijzen, grutto’s, hazen, etc.
38%
40%
14%
47%
13%
Als dieren schade veroorzaken aan landbouwgewassen
36%
46%
18%
Als er voldoende dieren zijn en deze worden geconsumeerd
36%
44%
20%
Als geschoten dieren achterblijven in de natuur, als voedsel voor andere dieren
34%
Als dieren zeldzame planten beschadigen
19% 0%
Voorstander
17-4-2015
44%
Neutraal
22%
56% 20%
40%
25% 60%
80%
100%
Tegenstander
15 15
8. Jagen en duurzaam voedsel
17-4-2015
16 16
Jagen en duurzaam voedsel Hoe belangrijk vindt u het dat u weet waar uw voedsel vandaan komt en wat er in het productieproces mee is gebeurd? 45% 39%
40%
35% 31% 30%
25%
23%
20%
15%
10% 5% 5% 2% 0% Zeer belangrijk
17-4-2015
Zeker belangrijk
Er tussenin
Niet zo belangrijk
Helemaal niet belangrijk
17 17
Jagen en duurzaam voedsel Hoe belangrijk vindt u het om voedsel te kopen dat uit uw eigen omgeving afkomstig is? 45% 41% 40%
35%
30% 25% 25% 20% 20%
15%
10%
9%
5%
5%
0% Zeer belangrijk
17-4-2015
Zeker belangrijk
Er tussenin
Niet zo belangrijk
Helemaal niet belangrijk
18 18
Jagen en duurzaam voedsel Duurzame benutting van de natuur voor consumptie vindt plaats bij honing, kastanjes, fruit, groenten, paddenstoelen en vis. Vindt u dat wild ook duurzaam mag worden benut? 45%
43%
40%
38%
35% 30%
25%
20% 15% 13% 10% 4%
5%
2% 0% Zeer zeker
17-4-2015
Zeker
Er tussenin
Zeker niet
Zeer zeker niet
19 19
Jagen en duurzaam voedsel Vindt u het belangrijk dat geschoten wild voor consumptie beschikbaar komt? 50% 45%
45%
44%
40% 35% 30% 25% 20% 15% 11% 10% 5% 0% Ja
17-4-2015
Er tussenin
Nee
20 20
Jagen en duurzaam voedsel Als er in uw woonomgeving wild te koop zou zijn, dat in uw regio geschoten is, zou u dit wild dan willen kopen? 50% 47% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15%
17%
18%
Zeker niet
Zeer zeker niet
13%
10% 5%
5%
0% Zeer zeker
17-4-2015
Zeker
Er tussenin, afhankelijk van de prijs
21 21
9. Jagen en veiligheid
17-4-2015
22 22
Jagen en veiligheid In Nederland worden ieder jaar ongeveer 10.000 reeën aangereden door auto’s. Dit zorgt voor veel dierenleed, schade en menselijk trauma. Vindt u het aanvaardbaar dat de reeënpopulatie door afschot wordt beheerd om aanrijdingen te voorkomen? 45% 42%
42%
40% 35% 30% 25% 20% 16% 15% 10% 5% 0% Ja
17-4-2015
Er tussenin
Nee
23 23
Jagen en veiligheid Om het aantal botsingen tussen vliegtuigen en ganzen te verminderen, hebben jagers toestemming om het aantal ganzen in bepaalde gebieden rond vliegvelden te verkleinen. Vindt u dit toelaatbaar? 70% 65% 60%
50%
40%
30%
27%
20%
7%
10%
0% Ja
17-4-2015
Er tussenin
Nee
24 24
10. Jagen, landbouw en natuurbeheer
17-4-2015
25 25
Jagen, landbouw en natuurbeheer Rondom veel Nederlandse natuurgebieden staan hekken. Deze hekken moeten voorkomen dat dieren omliggende wegen, dorpen en landbouwgronden betreden. Binnen deze hekken krijgen de dieren niet de kans om bij voedselgebrek naar andere gebieden te trekken. Hoe vindt u dat we hiermee om moeten gaan? 60% 53% 50%
40%
30%
27%
20% 16% 10% 4% 0% Niets doen en dieren bij Hongerdood beperken, lijdende voedselgebrek een hongerdood dieren afschieten laten sterven
17-4-2015
Dieren in geval van voedselgebrek bijvoeren
Lange termijn plannen maken, dieren beheren en geschoten wild beschikbaar stellen voor consumptie
26 26
Jagen, landbouw en natuurbeheer Ganzen zorgen voor problemen in natuurgebieden, plaatselijk verdwijnen bijzondere plantenen diersoorten door de grote hoeveelheden ganzenmest. Wat vindt u aanvaardbaar? 60% 52% 50%
40%
29%
30%
20% 14% 10% 5% 0% De mens moet hier niet ingrijpen Boswachters moeten ganzen verjagen uit hun gebieden
17-4-2015
Ganzen moeten worden gevangen en vergast
Het aantal ganzen in bepaalde gebieden moet worden verkleind door bejaging
27 27
Jagen, landbouw en natuurbeheer Het groeiende aantal ganzen wordt als een probleem ervaren door de schade die ganzen kunnen aanrichten aan bijvoorbeeld weilanden van boeren. Wat is uw mening? 60% 55% 50%
40%
28%
30%
20% 12% 10% 5% 0% De schade komt voor rekening van de boer
17-4-2015
De boer moet een redelijke schadevergoeding krijgen
Ganzen moeten worden gevangen en vergast
Het aantal ganzen in bepaalde gebieden moet worden verkleind door bejaging
28 28
Jagen, landbouw en natuurbeheer Vossen bedreigen in bepaalde gebieden kwetsbare diersoorten in hun voortbestaan, zoals grutto’s, patrijzen, hazen, kieviten, lepelaars en fazanten. Vindt u het aanvaardbaar dat het aantal vossen wordt verkleind door afschot om te voorkomen dat andere dieren in hun voortbestaan worden bedreigd? 60% 55% 50%
40% 33% 30%
20%
12% 10%
0% Ja
17-4-2015
Er tussenin
Nee
29 29
Jagen, landbouw en natuurbeheer Jagers pachten grond van bijvoorbeeld boeren voor een periode van 6 tot 12 jaar. Dit geeft de jager de mogelijkheid om gedurende een lange periode te investeren in een gebied. Zo kunnen zij zorgen voor een goede wildstand en een rijke natuur, zonder schade, hinder of overlast door wilde dieren. Vindt u deze constructie waardevol? 50% 45% 45% 40% 35%
33%
30% 25% 20% 17% 15% 10% 5%
3%
2%
Zeker niet
Zeer zeker niet
0% Zeer zeker
17-4-2015
Zeker
Er tussenin
30 30
11. Jagen en de politiek
17-4-2015
31 31
Jagen en politiek Van welke politieke partij bent u een aanhanger? PVV
19%
SP
15%
VVD
14%
PvdA
12%
D66
10%
CDA
8% 6%
50Plus Partij voor de Dieren
5%
GroenLinks
4%
ChristenUnie
4% 3%
SGP 0%
17-4-2015
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
20%
Gemeten op 5 maart 2015 32 32
Jagen en politiek Mag de politiek het eten van wild in Nederland verbieden? 80%
70%
67%
60%
50%
40%
30% 25% 20%
10%
8%
0% Ja
17-4-2015
Er tussenin
Nee
33 33
Jagen en politiek Mag de politiek het jagen op wild in Nederland verbieden? 60%
51% 50%
40% 34% 30%
20% 15%
10%
0% Ja
17-4-2015
Er tussenin
Nee
34 34
Jagen en politiek Mag de politiek het jagen op wild, om verkeersincidenten te voorkomen, verbieden? 60%
50%
48%
40% 37%
30%
20% 15%
10%
0% Ja
17-4-2015
Er tussenin
Nee
35 35
Jagen en politiek Mag de politiek het jagen op wild, om schade aan landbouwgewassen te voorkomen, verbieden? 50% 46% 45% 40% 40% 35% 30% 25% 20% 15%
14%
10% 5% 0% Ja
17-4-2015
Er tussenin
Nee
36 36
12. Socio-demografische gegevens Hoe verhouden de onderzoeksresultaten zich ten opzichte van de Nederlandse bevolking ten aanzien van een aantal belangrijke demografische kenmerken, zoals geslacht, leeftijd, inkomen, de regio waar men woont, gezinssamenstelling, maar ook zaken als van welke politieke partij is men op dit moment een aanhanger
17-4-2015
37 37
Wat is uw geslacht? Geslacht respondenten 80%
70%
60% 51,6% 50%
50%
50%
48,4%
40%
30%
20%
10%
0% Vrouw Geslachtsverdeling respondenten Onderzoek van de Jagersvereniging
17-4-2015
Man Geslachtsverdeling landelijk
38 38
Respondenten per Nielsen district / totaal aantal inwoners per Nielsen district Nielsen gebieden 35% 29%
29%
30% 24%
25% 22%
24%
21%
20% 16% 15%
13% 11%
10%
10%
5% 1%
0,0%
0% Nielsen I: 3 grote steden plus randgemeenten
Nielsen II: Noord- Nielsen III: Groningen, Nielsen IV: Overijssel, Nielsen V: Zeeland, Holland, Zuid-Holland Friesland en Drenthe Gelderland en Noord-Brabant en en Utrecht (exclusief Flevoland Limburg de Nielsen I gemeentes)
Respondenten onderzoek Jagersvereniging in een Nielsen districten
17-4-2015
Onbekend
Verdeling Nederlanse bevolking over de Nielsen districten
39 39
Beschrijving Nielsen districten
Nielsen I (2.606.070 inwoners) oftewel de 3 grote steden plus randgemeenten: o Amsterdam (plus Diemen, Ouder-Amstel, Landsmeer, Amstelveen) o Rotterdam (plus Schiedam, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel, Nederlek, Ridderkerk, Barendrecht, Albrandswaard) o 's-Gravenhage (plus Leidschendam, Voorburg, Rijswijk, Wassenaar, Wateringen)
Nielsen II (4.927.459 inwoners): o Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht (exclusief de Nielsen I gemeentes)
Nielsen III (1.718.485 inwoners): o Groningen, Friesland en Drenthe
Nielsen IV (3.553.582 inwoners): o Overijssel, Gelderland en Flevoland
Nielsen V (3.973.979 inwoners): o Zeeland, Noord-Brabant en Limburg
17-4-2015
40 40
Wat is de samenstelling van uw huishouden? Wat is de samenstelling van uw huishouden?
23% Eenpersoonshuishouden
21%
6% Alleenstaand met thuiswonende kinderen
6%
39% Gehuwd / samenwonend zonder (thuiswonende) kinderen
37%
31% Gehuwd / samenwonend met thuiswonende kinderen
29%
0%
5%
10%
Samenstelling huishoudens respondenten onderzoek Jagersvereniging
17-4-2015
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Samenstelling van de huishoudens Nederlandse bevolking
41 41
Wat is uw leeftijd? Leeftijdsverdeling 100% 90% 80% 70% 60% 50% 42% 38%
40% 30% 30%
32% 29%
29%
20% 10% 0% 0 - 35 jaar
36 - 55 jaar
Gemiddelde leeftijd respondenten onderzoek van de Jagersvereniging
17-4-2015
55 jaar en ouder Gemiddelde leeftijd Nederlandse bevolking
42 42
Hoogst behaald onderwijsniveau
29% Hbo, wo bachelor, wo master, doctor 29%
45% Havo, vwo, mbo 41%
23% Vmbo, mbo 1,avo onderbouw 21%
3% Basisonderwijs 10%
0%
5%
10%
15%
Hoogst behaald onderwijsniveau respondenten onderzoek KJV
17-4-2015
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Hoogst behaald onderwijsniveau landelijke beroepsbevolking
43 43
Wat is het bruto jaarinkomen van uw huishouden? Bruto gezinsinkomen per jaar 60%
49%
50% 46%
39%
40%
31% 30%
21% 20% 12% 10%
0% 0 - 30.000 euro
30.000 - 40.000 euro
Bruto gezinsinkomen respondenten onderzoek Jagersvereniging
17-4-2015
40.000 euro of meer Bruto jaarinkomen Nederlandse bevolking
44 44
Van welke politieke partij bent u een aanhanger? Van welke politieke partij bent u een aanhanger? 17%
PVV
19% 11%
Beantwoording uitgesplitst naar politieke achterban
SP
15% 14% 14%
VVD 10%
PvdA
12% 15%
D66
10% 15%
CDA
8% 2%
50Plus
6% 3%
Partij voor de Dieren
5% 5%
GroenLinks
4% 4% 4%
ChristenUnie 3% 3%
SGP 0%
2%
4%
6%
8%
Peiling Maurice de Hond van 8 maart 2015
17-4-2015
10%
12%
14%
16%
18%
20%
Onderzoek van de Jagersvereniging van 5 maart 2015
45 45
13. Tot slot
17-4-2015
46 46
Tot slot •
De bekendheid van de respondenten met de taken / activiteiten van jagers is niet al te groot te noemen. Dat de jager ervoor zorgt dat populaties van bepaalde diersoorten, zoals zwijnen, ganzen en vossen goed worden beheerd is de bekendste taak / activiteit. Dat de jager er voor zorgt dat slachtoffers onder jonge hazen en reeën als gevolg van het maaien van graslanden voorkomen worden is de minst bekende taak / activiteit van de jagers
•
52% of meer van de respondenten is een voorstander van deze alle taken / activiteiten van de Nederlandse jager. Eén aspect blijft hierbij achter, namelijk ‘de jager kan, indien er voldoende dieren zijn, een deel van de wildstand in zijn jachtveld oogsten en benutten voor consumptie’. 36% van de respondenten is hier voorstander van. 19% is geen voorstander van deze taak / activiteit. 46% van de respondenten is neutraal
•
De bekendheid van de respondenten met de manier van werken van jagers en de regelgeving rondom jagers is niet groot te noemen. De bekendheid is gemiddeld lager dan de bekendheid met de taken / activiteiten van de Nederlandse jagers
•
Het toestaan van afschot van wilde dieren kent over het algemeen over meerdere vragen meer voorstanders dan tegenstanders. Alleen de optie ‘als dieren zeldzame planten beschadigen', blijft hierbij achter. Slechts 19% van de respondenten is hier een voorstander van. De optie 'als dieren ziek zijn en andere dieren bedreigen in hun gezondheid' kent het grootste aantal voorstanders (77%)
•
Op de vraag ‘Duurzame benutting van de natuur voor consumptie vindt plaats bij honing, kastanjes, fruit, groenten, paddenstoelen en vis. Vindt u dat wild ook duurzaam mag worden benut?’ geeft 56% van de respondenten aan dat wild ook duurzaam mag worden benut
•
Op de vraag ‘mag de politiek het jagen op wild in Nederland verbieden’ antwoordt 51% van de respondenten met nee, 34% is neutraal en 15% van de respondenten geeft aan dat de politiek het jagen op wild mag verbieden
17-4-2015
47 47
Tot slot •
Het onderzoek geeft een goed beeld hoe de Nederlandse bevolking denkt over jacht in Nederland. De variabelen geslacht, samenstelling van de huishouding, opleidingsniveau en de verdeling van de respondenten over de vijf Nielsen districten laten een representatief beeld zien
•
De politieke partij die men aanhangt laat een iets minder representatief beeld zien. Hier moet worden opgemerkt dat de aanhang van D66 en het CDA onder de respondenten afwijkt van het landelijk beeld (peiling Maurice de Hond van 8 maart 2015). Ook in de inkomensgroepen valt een afwijking te constateren. Onder de respondenten is een grotere groep mensen met een modaal inkomen
17-4-2015
48 48
Zest Marketing Midden-Nederland Herensingel 19 1382 VM WEESP
Noord-Nederland Schoolstraat 19 9251 EA BURGUM
Postadres: Postbus 218 1380 AE WEESP Telefoon: 0294 - 490070 Website: www.zest.nl Zest Marketing is onder andere gespecialiseerd in het in kaart brengen van verwachtingen, opinies en percepties. Met de bekende Wat Wilt U?© methode worden verwachtingen, opinies en percepties gemeten van burgers, leden en donateurs. Dit leidt tot nieuwe inzichten. Inzichten die direct vertaald kunnen worden naar nieuwe strategieën, beleid, programma’s, producten en diensten en campagnes.
Oftewel: vragen, maken en delen! 17-4-2015
49 49