1. Iedereen op zoek naar een dieper geluk 1. Focus Elke mens verlangt naar geluk. Hoe ontdek ik gaandeweg die levenswijze die mij echt gelukkig maakt? Waar vind ik de innerlijke rust om mijn diepste verlangen op het spoor te komen? 2. Achtergrond De jezuïeten zijn een religieuze orde binnen de Katholieke Kerk. De orde werd gesticht door Ignatius van Loyola in 1540. In 1491 wordt Iñigo geboren in het Spaanse Loyola. Zijn moeder sterft kort na zijn geboorte. Als hij op veertienjarige leeftijd ook zijn vader verliest, gaat hij als wees door het leven. Na enkele jaren als secretaris bij de minister van financiën van de Spaanse koning gewerkt te hebben, wordt hij op zijn 25e lid van de persoonlijke lijfwacht van de onderkoning van Navarra. Hij groeit op in een wereld van gewapende duels, heldendaden en vrouwen. Tijdens de verdediging van het fort Pamplona raakt hij echter zwaargewond. Zijn kniegewricht is verbrijzeld en Iñigo is gedwongen om maandenlang te revalideren. Aanvankelijk houdt hij zich vast aan zijn hoofse carrière, maar geleidelijk aan begint Iñigo zijn leven radicaal te veranderen. Zijn schoonzus laat hem levens van heiligen en een ‘Leven van Jezus’ lezen. Iñigo besluit om alles achter te laten en zijn leven verder te zetten als “soldaat van Christus”. Hij begint een fysieke en geestelijke reis om te vinden wat God met zijn leven wil doen. Deze tocht gaat gepaard met een innerlijke strijd tussen gegrepenheid door God en wanhoop aan zichzelf. Dit wordt de grondslag voor zijn spiritualiteit die hem innerlijke vrijheid zal geven. Iñigo zwerft rond in Europa om Christus’ boodschap te verkondigen. In Parijs sticht hij met een groep vrienden een nieuwe religieuze gemeenschap de “Sociëteit van Jezus”, de jezuïeten. Hij neemt de Latijnse naam Ignatius aan en wordt de leider van de nieuwe orde. In 1540 wordt de orde goedgekeurd door paus Paulus III. Sindsdien kent de sociëteit een enorme groei. Ook paus Franciscus, die in 2013 verkozen werd, trad in 1958 toe tot de orde der jezuïeten. Jezuïeten zijn gezonden om te dienen: ze willen inspelen op de noden van de maatschappij, van de Kerk en de samenleving. ‘God zoeken en vinden in alle dingen’ is de rode draad doorheen Ignatius’ spiritualiteit. Gebed en leven voeden elkaar daarbij. Religieuzen kiezen vaak bewust voor een leven in stilte en gebed.
1
Waarom kiezen mensen ervoor om hun leven in een klooster door te brengen? Wat zoeken ze daar? En vinden ze wat ze zoeken? Aanbevolen www.jezuieten.org 3. Impulsen: Op zoek naar God Situering
‘Op zoek naar God’ is een Nederlandse serie, die in februari 2013 op Nederland 3 te zien was. Vijf bekende Nederlanders gaan de uitdaging aan om een week lang in stilte door te brengen in een klooster, de St. Paulusabdij. Presentatrice en actrice Lieke van Lexmond, topmodel Kim Feenstra, socialite Christina Curry, actrice Sanne Vogel en punkrock zangeres Elle Bandita gaan op zoek naar God en delen hun ervaringen met het grote publiek. De vijf vrouwen leven 7 dagen lang volgens de spiritualiteit van Ignatius van Loyola. Ze lezen vier keer per dag in de Bijbel, werken in de tuin of zitten in de kerk. Een keer per dag gaan ze op gesprek bij hun geestelijke begeleider. Dat is het enige moment waarop ze mogen spreken, de overige momenten in het klooster brengen ze in stilte door. In hun kloosterkamer kunnen ze hun gevoelens en ervaringen wel kwijt aan een dagboekcamera. De meest uiteenlopende emoties komen aan bod: van frustraties tot rustmomenten, van weerstand tot liefde en warmte. Lieke, Kim en Sanne werden begeleid door Nikolas Sintobin, een 50-jarige Vlaamse jezuïet. Marianne Hoogervorst, 66 jaar, is een gepensioneerd pastoraal werkster die mensen wil begeleiden op hun weg naar God. Zij was de gesprekspartner van Christina en Elle Bandita (Ryanne). Aanbevolen www.nikolaassintobin.blogspot.be (blog van Nikolaas Sintobin “In alle dingen”) www.wijselijkonwetend.org A. Waarom meditatie en stilte? -
Vooraf kan een kort gesprek gevoerd worden over de zin en de betekenis van stilte en meditatie. Mogelijke vragen daarbij kunnen zijn: 2
o o -
Denk je dat stiltemomenten en meditatie zinvol kunnen zijn? Ben je bang voor stilte? Waarom?
Na het lezen van de bezinningstekst wordt met de groep verder overlegd over de zin van stilte en meditatie. o Wat is de meerwaarde van stilte en meditatie volgens de monnik? (Stilte helpt om jezelf beter te kennen en om de kern (God) te zien van alle dingen) Een verhaal over de zin van stilte...
Er was een eenzame monnik die op een dag bezoekers kreeg die hem vroegen wat voor zin het heeft in stilte te leven en te mediteren. De monnik die net een emmer water geput had uit een diepe bron zei: 'Kijk eens in de bron. Wat zien jullie?' Zijn gasten keken de diepe put in en zeiden: 'We zien helemaal niets dan alleen water dat beweegt.' Wat later zei de monnik: 'Kijk nog eens in de put: wat zien jullie nu?' Zij keken en zeiden: 'We zien onszelf weerspiegeld in de waterbron!' 'Dat is nu de kracht van de stilte,' legde de monnik uit. Als het water onrustig is, zie je niks. Nu het rustig is, kan je jezelf erin zien als in een spiegel. Stilte en meditatie helpen je jezelf beter te zien. Nog wat later zei de monnik weer: 'Kijk nu nog eens in de bron. Wat zie je nu?' Zijn gasten keken in de bron en riepen enthousiast uit: 'We zien de bodem van de bron door het water heen!'' Juist,' zei de monnik, 'als je maar lang genoeg wacht in stilte en meditatie, dan kun je de Grond en de kern zien van alle dingen.'
-
Jezuïet Nikolaas Sintobin legt in het volgende fragment uit wat de betekenis is van stilte. (Fragment ‘Waarom stilte?’) http://www.youtube.com/watch?v=0r4xnh-W7qQ&list=UUUaRsOilujLQG4zn1lR5uFQ Na het bekijken van het fragment kan dieper ingegaan worden op de inhoud van zijn woorden. o Waarom zijn sommige mensen bang voor de stilte? (ze associëren stilte met leegte of met een overdaad aan beelden en herinneringen die naar boven komen) o Waarvoor zijn stiltemomenten een voorwaarde? (om te luisteren naar het woord van God, om bij de Heer te komen) o Hoe spreekt God tot de mens? (door bewegingen in ons hart: we ervaren vreugde, pijn, hoop…) o Zou jij zeven dagen lang in stilte en meditatie kunnen doorbrengen? Waarom wel/niet?
B. The sound of silence (Fragment ‘Op zoek naar God’: http://www.eo.nl/tv/zoektgod/aflevering-detail/op-zoek-naar-god-1/)
3
In deze aflevering van Op zoek naar God zien we hoe de stilteretraite op zijn einde komt. De vrouwen delen hun ervaringen van de voorbije zeven dagen met elkaar in een emotionele slotspeech. -
Voor dit fragment is het aan te raden op voorhand toelichting te geven bij het initiatief opdat de leerlingen het fragment zouden begrijpen. Ze zullen de getuigenissen pas verstaan als ze weten dat aan de vrouwen gevraagd werd om de uitdaging aan te gaan en de vrouwen niet spontaan kozen om een week lang in stilte en mediatie door te brengen.
-
De verwerkingsvragen hoeven niet op voorhand doorgelezen te worden. De leerlingen kunnen tijdens het kijken wel notities nemen.
-
Mogelijke verwerkingsvragen: o Wat vond je interessant? Wat heeft je geraakt in de reportage? o Wat zijn de ervaringen van de vrouwen gedurende de retraite? Waartoe leiden de stiltemomenten en de meditaties? (confrontatie met zichzelf, ze komen terecht bij hun diepste ik, het gevoel dat Jezus een vriend is die er altijd is, het zoekend zijn, God vinden in de liefde, liefde voor zichzelf, rust… => het stille gebed kan een ontmoetingsplaats worden met God) o Herken je jezelf in één van de vrouwen? o Ryanne zegt op een bepaald moment dat je dingen moet achterlaten om ze opnieuw te kunnen waarderen. Besef jij ook pas dat niet alles evident is, als je het niet meer hebt of het er niet meer is? Ben je dankbaar voor hetgeen je bezit? o Waarom kiezen mensen ervoor om God in hun leven binnen te laten? (het is goed: het geeft een gevoel van innerlijke vrede en rust, durven vertrouwen, leren loslaten) o Kim Feenstra zegt in de reportage: “Voor wie aanklopt, zal een deur worden opengedaan. Maar je moet het ook zelf willen.” Sta jij open zodat God bij jou kan binnenkomen? o Kim heeft “God gevonden in de liefde en in de mens”. Ook Sanne geeft aan dat God liefde kan zijn. Lieke ervoer geen gevoel van eenzaamheid, maar voelde zich verbonden met Iemand: “ik ben de hele dag aan het kletsen met iets dat veel groter is dan mezelf, en dat iets dat is dan God.” Wie is God voor jou?
4. Levensgebed In het filmpje omschrijft Sanne bidden als een moment tussen God en de mens, waarbij God de mens liefheeft en de mens God. Het belangrijkste daarbij is dat God de mens liefheeft. Als je vooruitgang wil maken in het geestelijke leven, moet je oefenen. De “Geestelijke Oefeningen” van Ignatius van Loyola kunnen daarbij een richtlijn zijn. Het is een boekje dat Ignatius schreef op basis van zijn levenservaringen en dat voor anderen een inspiratiebron kan zijn. Bidden is niet altijd gemakkelijk. Ignatius van Loyola stelt voor om één maal per dag tijd te nemen om het levensgebed te bidden. Hij beschouwt het levensgebed als een 5e evangelie: het is het verhaal
4
van God in je eigen leven. Het is een moment om terug te blikken op de voorbije dag aan de hand van drie aandachtspunten: 1) Dank u Het is een moment om te danken voor de kleine dingen. Je wordt je bewust van die ervaringen, die personen, die gewoontes die je een gevoel van rust, vreugde en volheid gegeven hebben. Je zal er ook voor kunnen kiezen om die ervaringen een belangrijkere plaats te geven in je leven. 2) Sorry Daarna herinner je je de momenten die de voorbije dag niet goed verlopen zijn, waar je droefheid, leegte en onrust hebt nagelaten. Je vraagt om vergeving en toont berouw. Je verlangt er ook naar om je gedrag bij te sturen. 3) Alstublieft Na het danken en het vragen om vergeving kan je voornemens maken voor de komende tijd. Je vraagt steun aan de Heer om je werkpunten aan te pakken. -
Mogelijke verwerking: Probeer de komende week elke avond tijd vrij te maken om het levensgebed te bidden en schrijf je ervaringen kort neer in een dagboek. Na een week schrijf je een slotspeech, waarin je op een halve pagina je ervaringen weergeeft van de voorbije terugblikken. Volgende vragen kunnen je daarbij helpen: o Wat heb je geleerd over jezelf tijdens je terugblik? En over je levenskeuzes? o Vond je het moeilijk om tijd vrij te maken voor het levensgebed? o Vond je het gemakkelijker om te vragen dan om te danken? o Was het voor jou moeilijk om vergiffenis te vragen voor die momenten waarop je droefheid hebt nagelaten?
-
De leerlingen lezen hun speech voor in de klas. Nadien kunnen hun ervaringen verder uitgewisseld worden tijdens een groepsgesprek.
5
2. Een nutteloos leven? 1. Focus Ook vandaag weten mensen zich geroepen tot een religieus leven. Zijn ze ‘goed gek’ om dat te doen? Is zo’n levenswijze dwaas? Wat is het nut ervan? Heeft zo’n leven zin en betekenis in deze tijd? 2. Achtergrond
Annemie Struyf is getrouwd en moeder van vijf kinderen. Ze combineert het gezinsleven met een job als journaliste, schrijfster en tv-maker. Vanaf 2002 schreef ze meerdere bestsellers, zoals “Zij en ik” en “Ladies first & First ladies”. Ook in de tv-wereld toont ze haar talenten. Haar ophefmakende reportages worden door een breed publiek gesmaakt. In haar reportagereeks In Godsnaam (2009) bezoekt Annemie verschillende Vlamingen die de radicale levenskeuze maakten om hun leven door te brengen in kloosters, tempels en ashrams. Annemie krijgt onder andere de toestemming om te filmen in het slotklooster van de trappistinnen van Brecht. Twee afleveringen van In Godsnaam geven haar ervaringen weer van haar verblijf in dit contemplatieve klooster. 1,4 miljoen mensen volgden de afleveringen op tv.
Annemie bleef gefascineerd door de levenskeuze van de slotzusters en keerde drie jaar later terug naar de zusters trappistinnen. In een interview in het programma De Kruitfabriek uit Annemie haar bewondering voor de zusters: “Ik heb in het klooster wijze, uitgepuurde mensen ontmoet. Ik zie die nonnen echt graag. Ik ben niet gelovig en toch vinden we elkaar en dat vind ik fantastisch.” Ze schreef haar verhaal over het slotklooster in Brecht neer in het boek In Godsnaam (2012).
Drie jaar geleden werd ik uitzonderlijk toegelaten achter slot en grendel, in de contemplatieve wereld van de trappistinnen te Brecht. Nooit eerder kreeg een buitenstaander de toestemming om de stilte binnen het slotklooster te verbreken. Waar ik saaie en wereldvreemde wezens had verwacht, vond ik integere en milde vrouwen. Waar ik waanzin vermoedde, trof ik wijsheid aan. Toen de twee documentaires over het slotklooster op tv kwamen, bleek Vlaanderen al even gefascineerd.
6
Sinds mijn verblijf in het slotklooster hield ik contact met de zusters, omdat hun extreme levenskeuze mij blijft fascineren. Wie wil er nu vrijwillig achter slot en grendel leven? Wie wil er nog arm, kuis en gehoorzaam zijn? Nog altijd blijf ik het antwoord schuldig op die ene, grote vraag: waarom spraken en spreken die trappistinnen zo tot onze verbeelding? Drie jaar later keer ik terug naar Brecht. Om samen met de zusters een antwoord te zoeken op de vele vragen. Waarom prikkelt deze plek onze collectieve verbeelding? Is het een verlangen naar rust of heimwee naar een vervlogen tijd? Maar in de eerste plaats wil ik een betere kijk krijgen op hun bijzondere spiritualiteit. Als ik het verhaal van de trappistinnen wil afronden en voor mezelf eindelijk een antwoord wil vinden, is er maar één weg: terug naar het slot.” (Achterflap In Godsnaam) Het trappistinnenklooster is een contemplatieve orde. De zusters brengen het grootste deel van hun tijd door in stilte en gebed. Wat zet mensen aan om voor een dergelijk leven te kiezen? Welk nut heeft zo’n leven in onze tijd? Aanbevolen Struyf, Annemie (2012): In Godsnaam. Terug naar het slotklooster, Tielt: Lannoo. www.abdijnazareth.be 3. Impulsen Situering In 1236 werd het klooster O.L.V. van Nazareth in Lier gesticht. De abdij wordt aanvankelijk gekenmerkt door hoge bloei, maar kent nadien plundering en verdrijving. Tot aan de Franse revolutie vindt het cisterciënzerleven er plaats. In 1797 wordt de abdij verwoest en de gemeenschap opgeheven. Pogingen om de abdij opnieuw op te richten mislukken. De Cisterciënzerabdij O.L.V. van Nazareth wordt in 1945 opgericht in Brecht. Dertien zusters worden in 1950 vanuit de abdij Soleilmont naar Brecht gezonden en blazen zo de contemplatieve levenswijze nieuw leven in. Nu verblijven er nog een 30-tal zusters in de abdij. Het dagritme van de zusters is opgebouwd uit drie pijlers: gebed, lezing en arbeid. Het gebed, zowel in gemeenschap als persoonlijk stil gebed, komt op de eerste plaats. Zeven gebedstijden worden gespreid over de dag. De zusters beginnen hun dag om 4.30 uur met een nachtwake. De eucharistie vindt plaats in de voormiddag en staat centraal in hun 7
vieren met God. Dagelijks is er ook tijd voorzien om Gods woord te lezen (lectio divina). Een tekst wordt langzaam voorgelezen en de zusters staan stil bij bepaalde woorden. Arbeid is hun derde pijler. Hierbij gaat het in de eerste plaats over handenarbeid, omdat de geest dan vrij is om te bidden. Via hun dagelijkse arbeid voorzien de zusters in hun levensonderhoud. Meer informatie Abdij O. L. Vrouw van Nazareth, Abdijlaan 9, 2960 BRECHT www.abdijnazareth.be A. Het leven van de trappistinnen (Fragment ‘In Godsnaam’ DEEL 1) In het eerste deel van de documentaire krijgen we een beeld van het leven dat de zusters leiden in het slotklooster in Brecht. Hoewel normaal gezien niet gesproken wordt, krijgt Annemie de kans om tijdens het werk gesprekken te voeren met de zusters. De zusters hebben bij hun intrede afstand gedaan van al hun bezit en geven aan dat ze nog steeds gelukkig zijn met hun levenskeuze. -
Voor het bekijken van het fragment is het geven van achtergrondinformatie over het ontstaan van de reportage en de manier van leven in de gemeenschap aangeraden. De verwerkingsvragen worden best op voorhand doorgenomen, zodat de leerlingen de reportage met een gerichtere en diepgaandere aandacht bekijken. Volgende vragen kunnen voor het bekijken van de documentaire aan de leerlingen voorgelegd worden: o Lijkt het jou moeilijk om in een slotklooster te leven? o Waarom denk je dat vrouwen ervoor kiezen om hun leven in een slotklooster door te brengen?
-
Mogelijke verwerkingsvragen na het bekijken van de documentaire: o Wat heeft je geraakt in de documentaire? o Hoe ziet het dagschema van de zusters eruit? Wat vind je van de levenswijze van de zusters? o Zuster Katharina zegt in het begin van de documentaire tegen Annemie dat ze niet elke dag van kledij mag veranderen: “Iedereen die hier binnenkomt heeft gekozen voor een leven met God en voor God zijn wij allemaal gelijk.” Wat vind je van deze visie? Wat zijn de voordelen? o De zusters lopen niet in het midden van de gang, maar aan de kant. Wat betekent dat? (Nederigheid, niet wij maar God staat centraal in het leven.) o Zuster Katharina zegt in het tweede deel van de documentaire: “Zelfs als God niet zou bestaan, zal ik geen spijt hebben dat ik als kloosterzuster geleefd heb.” Wat zegt dit over gelukkig zijn? o Een van de zusters zegt tijdens een groepsgesprek met Annemie: “Wij zijn levenslange zoekers”. Zoek jij in je leven ook naar iets diepgaands? 8
o
De zusters brengen het grootste deel van hun tijd in stilte door. Wat is de zin van de stilte? Vind je momenten van stilte verrijkend? Opdracht: Breng deze week een half uur bewust in stilte door. Wat is jouw ervaring? Welke gevoelens roept het stiltemoment bij jou op? Vond je het zinvol?
B. Dagboek van Annemie Struyf In haar boek In Godsnaam publiceert Annemie dagboekfragmenten van haar twee verblijven in het slotklooster. In een van die fragmenten uit haar eerste verblijf citeert ze een dialoog met zuster Katharina over de zin van het gebed. Maandag 27 april 2009 Annemie: ‘Maar help je door te bidden de wereld wel vooruit?’ Zuster Katharina: ‘Ja, wij bidden vanuit de diepe overtuiging dat we daarmee iets goeds doen. Andere religieuzen werken concreter: in de missies, met daklozen of drugsverslaafden, in het onderwijs. Wij, contemplatieve zusters, werken anders. Wij bidden. Op die manier brengen wij alle zorgen en moeilijkheden bij God. Zodat Hij iets kan veranderen in de wereld.’ Annemie: ‘Dan moeten jullie wel héél zeker zijn dat bidden werkt.’ Zuster Katharina: ‘Ja, als je niet gelooft in de kracht van het gebed, lijkt ons leven zinloos. Maar wij geloven erin, net zoals in bloed geven. Ook dan weet je niet wie je met je bloed helpt. Wij bidden en weten dat het helpt. …’ -
Mogelijke verwerkingsvragen: o De zusters bidden zeven keer per dag in de gemeenschap. Het gebed, de tijd die ze doorbrengen met God, komt op de eerste plaats. Wat is voor hen het nut van het gebed? o Geloof jij dat bidden helpt? Richt je je soms tot God?
Ook tijdens haar tweede bezoek aan het slotklooster is zuster Katharina de gids en aanspreekpersoon van Annemie. Als leeftijds- en studiegenote stelt Annemie haar eigen levensweg in vraag. Maandag 21 mei 2012 Op een of andere manier zijn we op elkaar gesteld. Is het omdat we allebei Pedagogische Wetenschappen in Leuven hebben gestudeerd? We zijn ongeveer even oud, kregen dezelfde opleiding en liepen door dezelfde gangen naar dezelfde aula’s. Maar we kenden elkaar niet. Na die periode gingen onze levens een heel andere kant op. Zij legde de gelofte van het celibaat af, ik heb een man en vijf kinderen. Haar leven volgt een vaste structuur, het mijne is druk en chaotisch. Zij leeft in het verborgene, ik heb een bekend gezicht. Maar als we naar elkaar kijken, zien we hoe we hadden kunnen zijn als we totaal andere keuzes hadden gemaakt. …
9
-
Mogelijke verwerkingsvragen: o Annemie en zr. Katharina leiden twee totaal verschillende levens. Het is als een spiegel met twee verschillende kanten. Vind je dat zuster Katharina een radicale levenskeuze maakte? o Vind je het moeilijk om keuzes te maken in je leven? Laat je je daarbij leiden door bepaalde personen, waarden of geloof?
C. Getuigenis van zuster Sabine uit Brecht Zr. Sabine (48 jaar) is één van de jongere zusters in de abdij van Brecht. Lees per twee het getuigenis van zr. Sabine. Interview elkaar nadien aan de hand van onderstaande vragen. Draai na drie vragen de rollen om. “Blijf hier en waak met Mij” (zie Mt 26, 38) Toen ik in het secundair onderwijs zat, nam de leerkracht godsdienst ons af en toe mee naar het slotklooster in Brecht voor een bezinning. Zo werd mijn nieuwsgierigheid voor de trappistinnen gewekt. Ik kwam vaak terug om er mijn vrije dagen door te brengen, aanvankelijk niet met het idee om daar te blijven. Op Witte Donderdag zat ik er eens alleen in de kerk voor het Heilig Sacrament. De woorden uit het evangelie “blijf hier en waak met Mij” raakten mij toen diep. Pas later besefte ik dat God het heel letterlijk bedoelde: “Blijf hier, in Brecht”. Roeping werkt als een magneet: een iemand trekt en de andere wordt aangetrokken. In de abdij heb ik geleerd om te genieten van kleine dingen, omdat niets hier evident is. Ik kan verlangen en hoef niet alles direct te hebben. Een van de regels, die de heilige Benedictus ons voorhoudt, is dat we alles moeten beschouwen als heilig vaatwerk: alles wat op onze weg komt, kunnen we zien als een groeikans, als een geschenk. Daarom probeer ik bewust in het hier en nu te leven, verbonden met het Hogere. Het gebed is heel belangrijk voor mij en ik probeer het door te trekken in alles wat ik doe. Als ik afwas, bid ik voor de zusters die uit de borden gegeten hebben. Het gebed is mijn deel om bij te dragen aan de wereld. “Bidden verandert de wereld niet, maar bidden verandert mensen en mensen veranderen de wereld”, zoals Albert Einstein ooit zei. Om halfvijf ’s morgens is ons eerste gebed. We waken en bidden dan voor de wereld die op dat moment nog slaapt. ’s Nachts gebeuren er veel dingen die het daglicht niet mogen zien en toch hunkert de wereld naar klaarheid. Het opkomende licht is een mooie tijd om God te ontmoeten. Christen-zijn is ook gemeenschap beleven: ik ben hier een deel van het geheel. Door met mijn medezusters op weg te gaan, word ik geconfronteerd met mijn kleine kantjes. Maar ik mag falen en vallen, als ik maar de moed heb om telkens weer op te staan. Ik mag erop vertrouwen dat ik niets alleen hoef te doen en dat ik enkel kan vallen in de armen van God.
10
-
Mogelijke verwerkingsvragen: o Wat spreekt je aan in het getuigenis van zuster Sabine? o Wil jij altijd alles direct hebben of kan je verlangen en uitzien naar dingen? o “Bidden verandert de wereld niet, maar bidden verandert mensen en mensen veranderen de wereld.” Wat vind je van deze uitspraak? o Waarom is het eerste gebed van de zusters heel vroeg in de morgen (om 4.30 uur)? (Het is een mooie tijd om God te ontmoeten, omdat er op dat moment veel dingen gebeuren die het daglicht niet mogen zien.) o Word je in de klasgroep ook soms geconfronteerd met je kleine kantjes? Hoe ga je daarmee om? o Waaruit put jij kracht om na een tegenslag weer op te staan?
11
3. In vrijheid kiezen 1. Focus Welke richting wil ik uitgaan met mijn leven? Het antwoord op die vraag is niet eenvoudig. Er bieden zich zoveel mogelijkheden aan vandaag. Door wie of wat laat ik me leiden? Hoe word ik vrij om de goede keuzes te maken? 2. Achtergrond
“Voor veel van onze tijdgenoten laat het geloof in een almachtige en alomtegenwoordige God zich moeilijk verenigen met een werkelijke keuzevrijheid van de mens. Als God alles wat er gaat gebeuren weet en als Hij een doel heeft met zijn schepping, waarom zou je je dan nog het hoofd breken om te proberen authentieke keuzes te maken?” (Taizé 2006) Dat God een plan heeft met ons, wil zeggen dat Hij ons bestaan gewild heeft, dat het feit dat wij er zijn een bepaald doel heeft. God heeft de wereld en de mensen geschapen om zijn leven met ons te delen. God heeft de mens lief en één van de grootste gaven die Hij de mens geschonken heeft, is de vrijheid om keuzes te maken. Moest dat niet het geval zijn, als Hij ons zou dwingen om bepaalde keuzes te maken, dan zou er van liefde geen sprake zijn. Keuzevrijheid wil zeggen dat we zonder dwang van buitenaf keuzes kunnen maken. We moeten zelf stappen zetten om te kunnen groeien. De keuzes die we maken, kunnen ten dienste staan van iets. Enkel wanneer we onze identiteit ten volle laten ontplooien, kunnen we tot echte vrijheid komen. Als we in Gods voetsporen treden, geven we onze vrijheid niet op. We zijn net in staat om werkelijk onszelf te worden in relatie met Hem. Met zijn hulp kunnen we die keuzes maken die ons bij het echt geluk, bij onze ware identiteit brengen. Maar hoe weten we welke keuzemogelijkheden onze zelfontplooiing ten goede komen? Maken gelovige mensen andere keuzes dan niet-gelovigen? Hoe kan het geloof je keuzes mee bepalen?
Aanbevolen www.taize.fr
12
3. Impulsen Situering YouFra (Young Franciscans) is een jongerenbeweging die geïnspireerd is op het leven van de heilige Franciscus. Deze heilige plaatste Jezus Christus in het centrum van zijn leven. Franciscus van Assisi werd geboren in 1182 als zoon van een rijke lakenkoopman. Hij was een vrolijke talentvolle jongeman, die opgroeide in weelde en rijkdom en ervan droomde om ridder te worden. Toen hij na een periode van gevangenschap ernstig ziek werd, kwam hij in een crisis terecht. Zijn vrienden verlieten hem, en hij beseft dat hij beter kon vertrouwen op God dan op mensen. Franciscus hoorde stemmen die hem vroegen om de Kerk weer op te bouwen. Hij verkocht stoffen uit de kelder van zijn vader en knapte met het geld dat hij daarmee verdiende een vervallen kerkje in San Damiano op. Zijn vader was woedend en sleepte hem voor de rechter. Voor het oog van veel omstaanders klaagde vader zijn zoon aan bij de bisschop. Franciscus gooide zijn beurs naar zijn vader. Hij kleedde zich helemaal uit en wierp elk kledingstuk voor zijn vader neer. De bisschop sloeg zijn mantel om de schouders van Franciscus. Vanaf dit moment had Franciscus zich losgemaakt van zijn familie en hoorde hij bij de Kerk van Christus. Hij leidde het leven van een kluizenaar en gaf zich helemaal over aan Vrouwe Armoede: hij gaf al zijn bezittingen weg aan armen, bedelde zijn voedsel bij elkaar en vertelde de mensen over zijn liefde voor de Schepper, mens, plant en dier. Leden van YouFra leggen de franciscaanse spiritualiteit op hun dagelijkse leven. Het materiële speelt in hun leven een minder belangrijke rol en ze gaan anders kijken naar de dingen om hen heen. Ze streven naar goedheid en rechtvaardigheid en dit weerspiegelt zich in de relaties die ze met mensen aangaan. Werken zien ze als een middel om bij te dragen aan Gods schepping. Iemand die leeft volgens de franciscaanse spiritualiteit is een boodschapper van vrede en vreugde. Meer informatie www.kapucijnen-vlaanderen.be D. Thuiskomen met een smile (Fragment Thuiskomen met een smile: http://www.checkpointtv.be/v/thuiskomen-met-een-smile/)
13
In het fragment zien we Cedrick, Pieter en Matthias. Al enkele jaren zijn ze actief als animator bij de jongerenwerking in Loker. Ze zijn ook lid van YouFra, een franciscaanse jongerenbeweging. Wetenschap en geloof gaan voor hen hand in hand. Ze vertellen over de keuzes die ze in hun leven maken en wat hen daarin drijft. -
Voor het bekijken van het fragment is het aangeraden om achtergrondinformatie te geven over YouFra. De verwerkingsvragen hoeven niet op voorhand doorgenomen te worden. Vooraf kunnen enkele vragen voorgelegd worden aan de leerlingen: o Zou jij de keuze kunnen maken om je rijkdommen achter te laten? o Denk je dat het vandaag de dag mogelijk is om sober te leven en toch aanvaard te worden in de maatschappij?
-
Mogelijke verwerkingsvragen na het bekijken van het fragment: o Wat sprak je aan in het fragment? o Op welke manier is het geloof voor Cedrick, Pieter en Matthias een drijfveer bij het maken van keuzes? (Pieter: “Ik zelf ga wel anders om met mijn leven omdat ik geloof. Als ik voor bepaalde keuzes sta, zoals “Zal ik nu die dure gsm kopen of die goedkope?” Dan kies ik voor de goedkopere gsm omdat ik de franciscaanse spiritualiteit wil volgen. Als ik denk: “Ik heb nu echt veel zin om uit te gaan”, maar ik weet dat er iemand anders mijn hulp nodig heeft, dan zeg ik op dat moment: “ik ga nu mijn eigen plezier aan de kant zetten en kijken of ik iets kan doen voor die andere”. Matthias: “Een belangrijke keuze die ik gemaakt heb in mijn leven, was bijvoorbeeld om geneeskunde te studeren. Waarom? Niet omdat een dokter veel geld verdient, niet omdat een dokter later een heel mooi huis zal hebben. Voor mij is dat van geen belang. Ik doe dat puur omdat ik mensen wil helpen.”) o Denk je dat je gelovigen kunt herkennen aan de keuzes die ze maken? o Ken je nog mensen die zich laten leiden door hun geloof als ze een belangrijke keuze moeten maken? o Waarop baseer jij je bij het maken van keuzes? Kan je een voorbeeld geven?
Suggestie www.kuleuven.be/thomas/page/thuiskomen-met-een-smile E. Getuigenis van een YouFra-lid Aurelien, 23 jaar, is al enkele jaren lid van YouFra. Ze vertelt wat de jongerenbeweging voor haar betekent en hoe ze probeert om de Franciscaanse spiritualiteit op haar leven te leggen. -
Voor het lezen van het getuigenis kunnen de leerlingen onderstaande vragen beantwoorden: o Waarom zou een jongere lid willen worden van YouFra? o Denk je dat het moeilijk is om in deze tijd als gelovige jongere op weg te gaan?
14
“Bemin je naaste als jezelf” (zie Lv 19, 18) Ik verlangde ernaar om mijn geloof meer aan bod te laten komen in mijn dagelijkse leven, in mijn omgang met mensen. Daarom ben ik in YouFra (Young Franciscans) gegaan. Deze franciscaanse jongerenbeweging betekent veel voor mij: ik behoor als gelovige jongere tot een gemeenschap. Ik heb er bewust voor gekozen om een engagement aan te gaan en om de franciscaanse spiritualiteit op mijn eigen leven te leggen. En ik wil het geloof uitstralen door mijn manier van zijn. Net zoals het leven bestaat mijn geloof uit ups en downs. Het is de kunst om met beide momenten om te gaan en bij tegenslag kracht te putten uit het geloof. Een van de uitdagingen binnen de franciscaanse spiritualiteit is het zich niet toe-eigenen van mensen. Dat is niet gemakkelijk, maar de liefde die in de plaats komt door bezit los te laten, is zo deugddoend. De verleiding is ook groot om te oordelen over mensen. Ik stel mezelf dan de vraag: “Zou jij graag hebben dat mensen een oordeel vellen over jou?” God zegt toch: “Bemin je naaste als jezelf”? Door mezelf in vraag te stellen, groei ik in mijn geloof. En net dat maakt mijn roeping zo verrijkend. Elke avond wil ik mijzelf recht in de spiegel kunnen aankijken. Ik ga in het weekend graag naar de eucharistieviering. Het is een plaats waar ik in gemeenschap verbonden ben met leeftijdsgenoten, waar ik mezelf kan zijn met mijn maan- en zonkantjes. Ik word er aanvaard zoals ik ben en dat is voor mij een openbaring van het geloof. Tijdens de Wereldjongerendagen in Brazilië werd ik geconfronteerd met dé uitdaging van onze veeleisende maatschappij: het geloof een plaats geven in mijn alledaagse leven. Tijdens de processie in een dorpje in Brazilië zag ik het vurige geloof branden. Veel kleine kaarslichtjes werden één groot vuur. Dat was voor mij een heel bijzondere ervaring. Ik wil mijn steentje bijdragen aan dat grote vurige geloof door te getuigen en een antwoord te bieden op Gods roep om zijn Kerk te herbouwen.
-
Mogelijke verwerkingsvragen na het lezen van het getuigenis: o Wat sprak je aan in het getuigenis van Aurelien? o Vind je het gemakkelijk om jezelf bezit (materiële zaken of personen) niet toe te eigenen? o Oordeel je vaak over andere mensen? o “Door mezelf in vraag te stellen, groei ik in mijn geloof”, zegt Aurelien. Stel jij jezelf vaak in vraag? Stel je de keuzes die je maakt of gemaakt hebt soms in vraag?
F. Life is all about choices Iedereen maakt doorheen de dag meerdere keuzes. Die keuzes worden meebepaald door externe factoren, zoals reclame of de mening van andere personen uit de omgeving. 15
-
Mogelijke gespreksvragen: o Welke keuzes heb jij vandaag al gemaakt? o Ben je tevreden over beslissingen die je gedurende je leven genomen hebt? o Heb je die keuzes zelf gemaakt of hebben anderen die voor jou gemaakt?
-
Opdracht: Elke leerling krijgt een blad met 9 foto’s en kiest er één foto uit. De leerling motiveert nadien zijn of haar keuze. o Waarom spreekt die foto je aan? o Wat zegt het jou over keuzes maken? o Kan je de link leggen met je persoonlijk leven?
16
4. Wegwijzers naar Jezus Christus 4. Focus Christelijk leven is je aangesproken weten en de weg van Jezus gaan. Dat geldt voor elke christen. Sommige christenen weten zich geroepen tot een leven in gemeenschap als religieus. Anderen worden gewijd tot diaken, priester of bisschop. Nog anderen zijn geroepen tot het huwelijk. Wat betekent het vandaag om als gehuwd koppel door het leven te gaan? Welk engagement neem je op als echtgeno(o)t(e)? 1. Achtergrond Evolutie van het aantal huwelijken in België, 1990 – 2011 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
64.554 51.402 45.123 42.110 40.434 41.777 43.296 43.141 44.813 45.561 45.613 43.303 42.159 41.001
Bron: Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie - Thematische Directie Samenleving.
Het aantal huwelijken per jaar evolueert in dalende lijn. Waar in 1990 nog meer dan 64 000 koppels de keuze maakten om hun huwelijksbelofte uit te spreken, werden er in 2011 maar 41 000 huwelijken geregistreerd. Waarom is het zinvol om ook in deze tijd nog te huwen? Wat houdt de huwelijksbelofte in? God roept mensen op om zijn liefde te beantwoorden en Jezus na te volgen. Sommigen worden geroepen tot het religieuze leven of het gewijde ambt, maar je kan ook geroepen worden tot het huwelijk en het vader/moederschap. Roeping is een appel dat van God uitgaat. Hij roept doorheen woorden uit de Heilige Schrift, doorheen woorden van anderen of alledaagse situaties, doorheen de stilte van het hart.
17
God riep Abraham, Mozes, Maria… ‘To call’ of ‘appeler’ betekent ook noemen, een naam geven. Iemand aanspreken met zijn/haar naam wil zeggen: een persoonlijke relatie aangaan met haar of hem. Christenen hebben een gemeenschappelijke roeping: de roep van het christenzijn. Elke mens wordt persoonlijk door God benaderd. Voor elke mens is er een bepaalde taak weggelegd. Voor de een zal het evident zijn om zijn/haar leven als een roeping te beschouwen, anderen zullen het moeilijker hebben om in termen van roeping te spreken. Het huwelijk is een specifieke roeping voor veel mensen. Het is een intieme levens- en liefdesgemeenschap. Man en vrouw geven zich aan elkaar over, delen hun geluk en laten elkaar ruimte voor persoonlijke groei. Velen verlangen naar een levenslange, vruchtbare liefdesrelatie. Het huwelijk en het gezin zijn fundamenten van de opbouw van de Kerk. Het huwelijk, de liefde tussen man en vrouw, kent zijn oorsprong in God die Liefde is. Hij roept elke mens op om lief te hebben. Het huwelijk is een afspiegeling van de goddelijke liefde. Man en vrouw hebben deel aan Gods liefde en geven die door aan elkaar en aan hun kinderen. Christenen beschouwen God als de oorsprong en het doel van hun liefdesrelatie. Door het sacrament van het huwelijk ontvangen de gehuwden Christus’ liefde en trouw. De liefde tussen man en vrouw wordt verrijkt door de kracht van Jezus. De kern van het huwelijk is de eenheid onder de gehuwden. Hun relatie kenmerkt zich door gelijkwaardigheid, vrije keuze en onverbreekbare trouw. De huwelijksbelofte klinkt als volgt: Naam, ik wil je man/vrouw zijn en ik beloof je trouw te blijven in goede en kwade dagen, in armoede en rijkdom, in ziekte en gezondheid. Ik wil je liefhebben en waarderen al de dagen van ons leven. Elke dag opnieuw worden man en vrouw uitgedaagd om “ja” te zeggen tegen elkaar. Het is een opgave om dag in dag uit trouw te zijn en elkaar te dragen. 2. Impulsen Situering Een huwelijksviering kent hetzelfde verloop als een eucharistieviering, maar een aantal elementen worden uiteraard uitgelicht. Het bruidspaar wordt door de priester aan de ingang van de kerk afgehaald. Bruid en bruidegom staan centraal in de viering. Bij het afhalen wordt het bruidspaar soms met wijwater besprenkeld: dit gebeurt als herinnering aan het doopsel.
18
Het koppel kiest twee of drie lezingen uit de Bijbel. Dit is hun persoonlijke inbreng in de viering. De voorganger zal de lezingen toelichten tijdens de homilie en meer vertellen over het sacrament van het huwelijk. Man en vrouw spreken het jawoord uit tijdens hun huwelijksviering. Tijdens deze trouwbelofte schenken zij zich helemaal aan elkaar en beloven ze trouw te blijven. Nadien bevestigt de priester de trouwbelofte. De huwelijksviering wordt afgesloten met het zegenen en het overhandigen van de ringen, die het koppel aan elkaar schenkt “als teken van mijn liefde en trouw”. Anderen zullen nu ook weten dat deze mensen bij elkaar horen. Meer informatie Stijn Van den Bossche in RONDOM GEZIN (zomernummer 2010) www.gezinspastoraal.be A. Evi en Sam, een jong koppel Evi en Sam leerden elkaar op 16-jarige leeftijd kennen tijdens een christelijk jongerenweekend. Ze studeerden nadien allebei Godsdienstwetenschappen aan de KU Leuven. Evi werkt voor IJD Jongerenpastoraal Vlaanderen, Sam voor de Boerenbond. Ze huwden in 2009 en hebben ondertussen twee kinderen, Naomi en Andreas. Ze vertellen over hun roeping: “We gaan als gehuwden niet met z’n tweeën op weg, maar met z’n drieën” We leerden elkaar op een jongerenkamp bij de Karmel kennen en groeiden zo naar elkaar toe. We voelden dat het onze weg was om als koppel, als gehuwden, gelovig verder te gaan. Onze huwelijksviering was een sterke geloofservaring, zowel door de aanwezigheid van zoveel mensen als door Gods nabijheid en liefde. We gaan niet met z’n tweeën op weg, maar met z’n drieën. Hij gaat met ons mee, net zoals Hij na Zijn opstanding meeliep met de Emmaüsgangers in het verhaal van Lucas, het evangelie in onze huwelijksviering. Uiteraard gaat onze roeping ook na onze huwelijksdag nog verder. Elke dag opnieuw worden we geroepen om “ja” te zeggen tegen elkaar en tegen God. We doen ons best om samen tijd te maken om onze persoonlijke relatie met Hem op te bouwen. Het is vandaag de dag niet altijd makkelijk als christen, maar we proberen zo elkaar te bemoedigen in het geloof. We ervaren onze kinderen als een geschenk uit Gods hand. Zelf halen we veel vreugde uit ons geloof en voelen we een diepe verbondenheid. We willen deze ervaring graag doorgeven aan onze kinderen en hen een stukje op weg zetten: “God ziet je graag, Hij is er voor jou, je kan erop vertrouwen dat Hij met je meegaat.” Bij God mogen we onszelf zijn, mogen we ons gedragen weten. Onze dochter werd gedoopt in de zondagsviering van 19
Lichtmis en werd net als elke dopeling toegewijd aan Maria. Heel speciaal was hoe we haar op het altaar mochten neerleggen, net zoals Jozef en Maria deden met Jezus toen ze Hem opdroegen in de tempel. We lieten haar even los en vertrouwden haar zo expliciet toe aan Gods handen. We proberen God een plaats te geven in ons huwelijk door te getuigen van zijn liefde en door het geloof uit te stralen in ons handelen. In navolging van Christus willen we onze eigen belangen aan de kant zetten en ons inzetten voor Gods koninkrijk, al is dat vaak niet eenvoudig. We trachten onze moeilijkheden in zijn handen te leggen en ons tot Hem te richten: “God, help ons en wijs ons de weg”. We gaan samen als gezin op weg door het geloof te vieren in de eucharistie en door, met vallen en opstaan, Jezus’ voorbeeld te volgen in ons dagelijks leven. Met God en met elkaar worden we alsmaar meer mens.
-
Mogelijke verwerkingsvragen: o Wat verrast je het meest in hun getuigenis? o “We gaan niet met twee op weg, maar met drie.” God begeleidt Sam en Evi op hun levensweg. Ervaar je dat ook zo? o Is het een uitdaging om elke dag opnieuw bewust “ja” te zeggen tegen je partner? o Waarom willen Sam en Evi het geloof doorgeven aan hun kinderen? o “Vriendschap is een diepe eenheid die ontstaat door een gezamenlijke reis naar dezelfde horizon.” (Tim Keller) Wat is de gezamenlijke horizon van Sam en Evi?
B. In goede en kwade dagen Tijdens de huwelijksviering belooft het koppel elkaar trouw in goede en kwade dagen. Wanneer een van beide partners ernstig ziek is of een zwaar ongeval gehad heeft, is het voor de andere partner niet altijd even evident om die belofte waar te maken. (Fragment ‘In goede en kwade dagen’: http://www.tvzorg.be/v/marcel-en-juliette/) De videofilm ‘In goede en kwade dagen’ (6:54 min.) toont Marcel en Juliette. Marcel heeft een bloeiende carrière als landbouwingenieur achter de rug, stond aan het hoofd van het universitair studiecentrum en werd over de hele wereld gevraagd om voordrachten te houden en projecten te leiden. Tien jaar geleden werd zijn vrouw Juliette ernstig ziek. Omdat zij zo lang voor hem had gezorgd, nam Marcel het besluit om nu voltijds voor haar te zorgen. Hij heeft er nog geen dag spijt van gehad. Liefde in goede en kwade dagen. -
Voor het bekijken van het fragment is het aangeraden om achtergrondinformatie te geven over het leven van Marcel en Juliette. De eerste twee verwerkingsvragen kunnen op voorhand doorgenomen worden zodat de leerlingen gerichter naar de reportage kijken.
-
Mogelijke verwerkingsvragen: o Wat raakt je in het verhaal van Marcel en Juliette? 20
o o o
Wat zijn belangrijke elementen om een huwelijk duurzaam te maken? Vind je het geruststellend dat je bij het kerkelijk huwelijk elkaar eeuwige trouw belooft of vind je het eerder beangstigend? Is het realistisch om je leven lang trouw te blijven aan je man/vrouw?
C. Uitspraken over roeping Drie mensen zeggen wat roeping voor hen betekent (Kerk&Leven, 20/02/2012): Noëlla (zuster): “Het gaat bij roeping niet om ‘moeten’. Het is een uitnodiging die van God uitgaat. Natuurlijk gaat het niet om een stem uit de hemel, maar om ervaringen. Het is een verlangen waarin je niet kunt weerstaan. Wie die ervaring niet kent, kan het moeilijk begrijpen. Denk aan een jongen, die de gekste dingen doet voor zijn meisje. De liefde is sterker dan alles. Geen verplichting, maar overgave.” Henri (gehuwd diaken): “Huwen is voor mij een pure zaak van genade. Het is een groot wonder dat een verliefdheid niet overgaat met de jaren, maar zich verdiept en verruimt.” Vivi (gehuwde vrouw): “Huwen betekent voor mij geroepen worden. Je wordt weggetrokken uit je eigen leventje waarin je alles zelf in de hand houdt. Je wordt vrijgemaakt in de ontmoeting met de ander. In die relatie groei je ook. Je moet afrekenen met crisissen en je partner ziet ook je kleine kanten. Zo ben je aan elkaar gegeven en groei je samen. Het is van groot belang te weten dat God je aanvaardt zoals je bent.” -
Mogelijke verwerkingsvragen: o Welke gelijkenis haalt Noëlla aan tussen de roeping tot het huwelijk en de roeping tot religieuze? o Wat heeft je geraakt in de uitspraken? Waarom? o Droom jij van een liefdesrelatie waarin gelijkwaardigheid, trouw en ruimte voor persoonlijke groei centraal staan?
D. Gespreksopdracht: carrousel -
Praktisch: De leerlingen gaan in twee kringen zitten met het gezicht naar elkaar. Op elke stoel in de buitenste kring ligt een stelling. Twee aan twee krijgen de leerlingen 1 minuut de tijd om over de stelling te discussiëren. Na 1 minuut schuiven de leerlingen van de buitenste kring 1 plaats door naar rechts en de leerlingen van de binnenste kring 1 plaats door naar links, zodat iedereen een nieuwe partner heeft. De leerlingen krijgen opnieuw 1 minuut de
21
tijd om uit te wisselen over de nieuwe stelling. Dit gaat zo door tot iedereen elke stelling besproken heeft. -
Mogelijke stellingen: De onverbreekbaarheid van het huwelijk is voor mij heilig. Een woord is een woord, en daaraan moet je je houden, wat er ook gebeurt. Ik spreek mijn trouwbelofte niet lichtzinnig uit. Het is een heel engagement en ik ben mij daar erg bewust van. Ik verwacht van mijn partner hetzelfde. Met één man of vrouw een leven lang samenleven… In theorie is dat misschien haalbaar, maar in praktijk? Voor mij is de onverbreekbaarheid van het huwelijk niet iets waaraan je je koste wat het kost moet houden. Slagen, vernederingen of overspel betekenen voor mij sowieso het einde van ons huwelijk. Dat het huwelijk voor altijd is, dat maakt mij echt gelukkig. Wat een mooi perspectief! Ik ken een paar koppels die hun belofte niet waargemaakt hebben. Ze hadden meer moeite moeten doen om hun huwelijk te redden. In onze relatie zijn al dingen gebeurd die mij soms doen twijfelen of ons huwelijk wel voor altijd kan zijn. Ik wil ervoor gaan, maar als het niet lukt, dan is dat spijtig. Dan is het maar zo. Ik vind de onverbreekbaarheid van het huwelijk een sterke pijler. Dat maakt een huwelijk zo anders dan samenwonen. Je weet dat je helemaal op elkaar kunt vertrouwen, dat het voor altijd zal zijn. Dat geeft mij rust en zekerheid. Iedereen heeft wel eens kwade dagen. Daarvoor hoef je je niet te schamen. Het is belangrijk dat je dan hulp zoekt en er alles aan doet om terug naar elkaar toe te groeien en je huwelijk te redden. Soms gaan koppels nog na 25 jaar huwelijk uit elkaar. Dat begrijp ik niet. Als je al zo lang samen bent, dan moet je ook daarna maar bij elkaar blijven. Alleen maar samen blijven ‘voor de kinderen’ is niet goed. Want als je voortdurend ruzie hebt met je partner, dan lijden de kinderen daaronder. Dan kan je beter scheiden. Aan de ene kant maakt de idee van de onverbreekbaarheid van het huwelijk mij blij, maar aan de andere kant beangstigt ze me ook. Wat als het echt niet langer gaat tussen ons?
-
Evaluatie: De leerkracht kan na de gespreksopdracht de stellingen overlopen. De leerlingen krijgen de kans om hun bevindingen met de klas te delen.
Suggesties www.gezinspastoraal.be
22
