Schoolse competenties Competentie 1: Agendagebruik Je kan het zelfstandig - Je schrijft je huiswerk in je agenda als dit wordt opgegeven. - Je agenda ziet er verzorgd uit.
Je kan het met hulp - Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren.
Je kunt het (nog) niet - Je schrijft je huiswerk niet in je agenda. - Je agenda ziet er onverzorgd uit. Dit kan betekenen: *je schrijft slordig waardoor je je huiswerk niet kunt lezen. *je agenda heeft gescheurde bladzijden *er zitten vlekken op/in je agenda.
Competentie 2: Organiseren boekentas Je kan het zelfstandig - Je pakt je tas in zonder hulp. - Je hebt de juiste spullen bij je die je nodig hebt op een schooldag. - Als je in je tas kijkt, ziet de inhoud er netjes uit.
Je kan het met hulp - Je wordt geholpen bij het inpakken van je tas. - Je vraagt om hulp als je spullen in je tas moet doen.
Je kunt het (nog) niet - Je pakt je tas niet zelf in. - Je vergeet schoolspullen. - Je spullen zijn kapot.
Competentie 3: Organiseren van mappen Je kan het zelfstandig - Je maakt op een juiste manier gebruik van tabbladen. - Je kunt zelf vinden waar je moet gaan beginnen.
Je kan het met hulp - Je kan het als een ander je helpt met het organiseren. - Je hebt hulp nodig om je mappen op de juiste manier te gebruiken.
Je kunt het (nog) niet - Je mappen zijn niet op orde. Dit kan betekenen: *Je spullen zitten door elkaar heen. *Je weet niet waar je je werk moet maken. *Je map is kapot. Papieren zijn gescheurd.
Competentie 4: Huiswerk leren Je kan het zelfstandig - Je leert je huiswerk nauwkeurig en serieus. - Je weet hoe je het opgegeven leerwerk moet leren. - Je behaalt resultaten die voldoende / goed zijn voor jouw niveau.
Je kan het met hulp - Je zegt dat je het moeilijk vindt om je huiswerk te leren. - Je wordt geholpen met het leren van je huiswerk. - Je wordt gestimuleerd om je huiswerk te gaan leren.
Je kunt het (nog) niet - Je leert je huiswerk heel vaak niet. - Je behaalt resultaten die niet voldoende zijn voor jouw niveau.
Competentie 5: Huiswerk maken Je kan het zelfstandig - Je maakt het huiswerk dat wordt opgegeven op de goede manier. - Je deelt zelf je tijd in en maakt je huiswerk zelfstandig.
Je kan het met hulp - Je wordt geholpen met het maken van je huiswerk. - Je wordt gestimuleerd om je huiswerk te gaan maken.
Bron: Berg en Boschschool,Bilthoven
Je kunt het (nog) niet - Je maakt je huiswerk heel vaak niet. - Je maakt de verkeerde opdracht. - Je vergeet je huiswerk te maken.
Pagina 1
Competentie 6: Taak uitvoeren Je kan het zelfstandig - Je gaat zelfstandig aan het werk als je een opdracht krijgt. - Als je niet verder kan met een opdracht, ga je verder met de volgende opdracht totdat je hulp krijgt.
Je kan het met hulp - Je wilt een taak wel doen, maar hebt hulp nodig bij het uitvoeren. - Je hebt aanmoediging nodig om aan een taak te beginnen. - Je uitgevoerde taak wordt door een volwassene gecontroleerd.
Je kunt het (nog) niet - Je voert een taak niet uit omdat: *je er tegenop ziet. *je het niet belangrijk vindt. *je er geen zin in hebt. *je bezig houdt met andere activiteiten. - Je voert een taak niet goed uit, maar je wilt / accepteert geen hulp.
Competentie 7: Verslagen maken/presentatie of spreekbeurt voorbereiden Je kan het zelfstandig - Je kunt zelfstandig een verslag maken volgens de gemaakte afspraken. - Je hebt en gebruikt bruikbare eigen ideeën.
Je kan het met hulp - Je wordt geholpen met het maken van een verslag. - Je maakt je verslag met behulp van gestructureerd en duidelijk stappenplan. - Je laat je verslag in stappen controleren en krijgt steeds advies. - Je zet je in en gebruikt de adviezen die je krijgt.
Je kunt het (nog) niet - Je houdt je niet aan de gemaakte afspraken. - Je kunt of wilt niet werken met een gestructureerd en duidelijk stappenplan. Dit kan komen omdat: *je er tegenop ziet. *jij je eigen niet bruikbare ideeën beter vindt.
Competentie 8: Presentatie / spreekbeurt houden Je kan het zelfstandig - Je kunt en durft zelfstandig een presentatie / spreekbeurt te houden volgens de gemaakte afspraken. - Je houdt rekening met je luisteraars.
Je kan het met hulp - Je krijgt hulp bij het maken van een presentatie / spreekbeurt. - Je houdt een presentatie / spreekbeurt met behulp een gestructureerd en duidelijk stappenplan. - Je durft samen met een ander een presentatie of spreekbeurt te houden.
Je kunt het (nog) niet - Je durft geen presentatie of spreekbeurt te houden. - Je vindt het moeilijk om een presentatie / spreekbeurt te houden volgens gemaakte afspraken. - Je houdt geen rekening met je luisteraars.
Competentie 9: Hulpmiddelen gebruiken Voorbeelden: computer, boeken, internet, rekenmachine, geodriehoek, hoekmeter Je kan het zelfstandig - Je kunt zelf aangeven welke hulpmiddelen geschikt zijn om te gebruiken bij een opdracht. - Je gebruikt de hulpmiddelen op de juiste manier. Dit kan betekenen: *Je bent voorzichtig met hulpmiddelen. *Je weet hoe je met een hulpmiddel om moet gaan.
Je kan het met hulp - Je gebruikt hulpmiddelen die worden aangeboden door een docent op de juiste manier. - Een docent helpt je om een geschikt hulpmiddel uit te kiezen. - Een docent helpt je om een hulpmiddel op een goede manier te gebruiken.
Je kunt het (nog) niet - Je gebruikt hulpmiddelen die niet geschikt zijn. - Je gebruikt hulpmiddelen op een verkeerde manier. Dit kan betekenen: *Je bent onvoorzichtig met hulpmiddelen. *Je weet niet hoe je met een hulpmiddel om moet gaan.
Competentie 10: Om hulp vragen Je kan het zelfstandig - Je vraagt op de juiste manier om hulp. - Je vraagt op het juiste moment om hulp. - Je bent in staat om te wachten op hulp.
Je kan het met hulp - Je hebt aanmoediging nodig om hulp te vragen; je vraagt niet zelf om hulp, maar wacht af. - Je werkt met een vragen- of afsprakenkaart als hulpmiddel.
Bron: Berg en Boschschool,Bilthoven
Je kunt het (nog) niet - Je vindt het moeilijk om op een goede manier om hulp te vragen. Dit kan betekenen: *Je roept om hulp door de klas. *Je kunt niet wachten op je beurt. *Je wordt boos als iets niet lukt. *Je wilt geen hulp, omdat je het zelf wilt doen.
Pagina 2
Competentie 11: Zelfstandig problemen oplossen Je kan het zelfstandig - Je kunt zelfstandig een probleem oplossen op een goede manier. - Je bent niet bang voor problemen, maar je zet je in voor een oplossing.
Je kan het met hulp - Je vindt het moeilijk om problemen op te lossen en vraagt om hulp. - Je accepteert hulp bij het oplossen van problemen. - Je gebruikt tips en adviezen van een ander voor het oplossen van probleem.
Je kunt het (nog) niet - Je wordt boos of raakt in paniek als je een probleem hebt. - Je lost problemen op een onjuiste manier op; daardoor ontstaan meer problemen. - Je vindt het moeilijk om problemen op te lossen, maar vraagt niet op hulp. - Je gaat problemen uit de weg.
Competentie 12: Leggen van verbanden Je kan het zelfstandig - Je gebruikt dat wat je geleerd hebt bij het ene vak ook bij een ander vak je gebruikt de kennis die je in je hoofd hebt. - Je bent in staat om verbanden te leggen in de lesstof voor één vak. - Je bent in staat om eerder geleerde lesstof later te gebruiken bij het beantwoorden van nieuwe vragen.
Je kan het met hulp - Je wordt geholpen om de kennis die in je hoofd zit te gebruiken bijv. doordat een ander jou vragen stelt. - Je hebt aanmoediging nodig om verbanden te leggen.
Je kunt het (nog) niet - Je ziet alles wat je leert als losse informatie. - Je gebruikt dat wat je geleerd hebt bij het ene vak niet bij een ander vak je kunt de kennis die je in je hoofd hebt niet gebruiken.
Competentie 13: Toekomstgericht denken Je kan het zelfstandig - Je bent geïnteresseerd in de toekomst en kunt je er iets bij voorstellen. - Je weet wat je later wilt worden en wat je daarvoor moet doen en leren. - Je weet waarhom het belangrijk is om te leren.
Je kan het met hulp - Je bent geïnteresseerd in de toekomst, maar kunt je er weinig/niets bij voorstellen. - Je denkt na over je toekomst met behulp van vragen van anderen.
Bron: Berg en Boschschool,Bilthoven
Je kunt het (nog) niet - Je bent niet geïnteresseerd in de toekomst. - Je leeft vandaag en denkt verder niet over later na. - Je begrijpt niet dat naar school gaan belangrijk is voor later.
Pagina 3
Sociale competenties Competentie 1: Ervaringen delen Je kan het zelfstandig - Je praat met een medeleerling over iets wat je hebt meegemaakt. - Je durft iemand die je niet kent aan te spreken. - Je hebt een eigen inbreng tijdens de lessen. - Je durft een grapje te maken.
Je kan het met hulp - Je vertelt aan iemand die je kent wanneer er iets leuks of vervelends (met jou) is gebeurd. - Een docent moet je motiveren om een antwoord te geven tijdens de lessen.
Je kunt het (nog) niet - Je bent stil en op jezelf - Je hebt weinig inbreng tijdens de lessen.
Competentie 2: Zich correct gedragen Je kan het zelfstandig - Je houdt je aan de afspraken die gelden op school. - Docenten spreken positief over jouw gedrag.
Je kan het met hulp - Je doet je best, maar hebt hulp nodig om je goed te gedragen. - Je reageert op de juiste manier op correcties van medewerkers.
Je kunt het (nog) niet - Je houdt je niet aan de afspraken die gelden in de klas en op school. - Je bent ongehoorzaam.
Competentie 3: Samenwerken Je kan het zelfstandig - Je werkt rustig als je samenwerkt. - Je houdt rekening met de mening van de ander. - Je draagt eigen ideeën aan. - Je komt zelfstandig tot een goed resultaat.
Je kan het met hulp - Je houdt je aan gemaakte afspraken - Je werkt samen als een docent je hier de opdracht voor geeft. - Je doet je best, maar hebt hulp nodig van de docent om tot een goed resultaat te komen.
Je kunt het (nog) niet - Je bent druk en onrustig tijdens het samenwerken. - Er ontstaan problemen als je samenwerkt. - Je weigert om samen te werken.
Competentie 4: Jezelf presenteren Je kan het zelfstandig - Je praat/vertelt met een ontspannen houding. - Je zit rechtop en kijkt degene aan met wie je praat. - Je groet docenten en medeleerlingen.
Je kan het met hulp - Je ziet er ontspannen uit als je praat met/tegen bekenden. - Je hebt aanmoediging nodig om jezelf te laten zien.
Je kunt het (nog) niet - Je bent stil en op jezelf - Je laat op het onjuiste moment van je horen.
Competentie 5: Keuzes maken Je kan het zelfstandig - Je denkt zelf na voordat je iets doet. - Je neemt zelfstandig een goede beslissing. - Je kan snel kiezen voor een goede beslissing. - Je kunt je eigen keuze beargumenteren.
Je kan het met hulp - Als docenten je helpen door je een aantal mogelijkheden te geven, kun je goed kiezen. - Je vraagt aan een docent of ze je willen helpen om een goede keus te maken.
Je kunt het (nog) niet - Een keuze maken vind je moeilijk. - Je moet lang nadenken voordat je een keuze maakt. - Je maakt verkeerde of onhandige keuzes.
Competentie 6: Opkomen voor jezelf Je kan het zelfstandig - Je zegt duidelijk ‘nee’ als je iets niet wil. - Je spreekt een ander er op aan als deze zich niet aan een afspraak houdt. - Je zegt het tegen een ander als deze onaardig tegen je doet.
Je kan het met hulp - Je vraagt om hulp aan een docent als je een probleem hebt. - Je zegt het tegen je mentor / een docent als een ander zich niet aan een afspraak houdt. - Je zegt het tegen je mentor / een docent als een ander onaardig tegen je doet.
Bron: Berg en Boschschool,Bilthoven
Je kunt het (nog) niet - Je gaat problemen uit de weg. - Als je een probleem hebt, vraag je niet om hulp.
Pagina 4
Competentie 7: Omgaan met conflicten Je kan het zelfstandig - Je kunt een probleem / conflict zelf oplossen met woorden. - Je kan luisteren naar de mening van anderen. - Je kan een passende oplossing verzinnen om een conflict op te lossen.
Je kan het met hulp - Je gaat naar je mentor / een docent als je een conflict hebt. - Je mentor / een docent helpt je bij het bedenken van een oplossing voor een conflict.
Je kunt het (nog) niet - Je wil een ruzie oplossen door te slaan of te schoppen. - Je gaat problemen uit de weg; je doet alsof er geen problemen zijn. - Je wilt een ruzie oplossen door te schelden of schreeuwen.
Competentie 8: Uiterlijke verzorging Je kan het zelfstandig - Je kan zelfstandig zorgen voor een verzorgd uiterlijk. Een verzorgd uiterlijk houdt in: - Je kleren zijn schoon. - Je lichaamsgeur ruikt fris. - Je hebt je haar gekamd. - Je nagels zijn schoon. - Je poetst je tanden.
Je kan het met hulp - Je moet gewezen worden op je uiterlijke verzorging. - Je neemt tips en adviezen over je uiterlijke verzorging aan en volgt ze op.
Je kunt het (nog) niet - Je uiterlijke verzorging is niet voldoende. Dit kan betekenen: - Op je kleren zitten vlekken. - Je lichaamsgeur ruikt onfris. - Je hebt je haar niet gekamd. - Je nagels zijn vies. - Je poetst je tanden niet.
Competentie 9: Luisteren / Gehoorzamen Je kan het zelfstandig - Je doet wat een medewerker van de school van je vraagt; je bent gehoorzaam. - Je kunt vragen over gegeven instructie goed beantwoorden. - Je voert een gegeven opdracht op de juiste manier uit. - Je laat anderen uitspreken. - Je past gemaakte afspraken en regels op de goede manier toe.
Je kan het met hulp - Je moet er aan herinnerd worden om goed te luisteren. - Je hebt herhaalde instructie nodig.
Je kunt het (nog) niet - Je doet vaak wat anders dan wat er gezegd wordt. - Je gaat niet in op wat een ander zegt en verandert van onderwerp. - Je praat voordat je de beurt hebt gekregen. - Je praat terwijl een ander de beurt heeft om te praten.
Competentie 10: Omgaan met afspraken en regels Je kan het zelfstandig - Je onthoudt gemaakte afspraken en regels en houdt je eraan. - Je weet waar je de gemaakte afspraken en regels kunt nalezen.
Je kan het met hulp - Beloningen helpen jou om afspraken en regels te onthouden. - Je hebt herhaling nodig om de afspraken en regels te onthouden.
Je kunt het (nog) niet - Je doet vaak wat anders dan wat er van je wordt gevraagd. - Je kunt de gemaakte afspraken en regels niet onthouden.
Competentie 11: Reflecteren op eigen gedrag Je kan het zelfstandig - Je ziet je eigen aandeel in een situatie; je kan vertellen wat je zelf hebt gedaan. - Je bent in staat om je excuses aan te bieden.
Je kan het met hulp - Als een medewerker van de school je gedrag benoemt, kun je zien en zeggen dat je gedrag goed of fout was. - Je bent in staat om je gedrag te veranderen als dit is besproken. - Je houdt je aan afgesproken werkpunten.
Bron: Berg en Boschschool,Bilthoven
Je kunt het (nog) niet - Je vindt dat alles de schuld is van anderen. - Je vindt dat jouw gedrag nooit fout is.
Pagina 5
Schoolse competenties Z = Je kan het zelfstandig H = Je kan het met hulp N = Je kan het (nog) niet
Z
H
N
Agendagebruik
O
O
O
Organiseren boekentas
O
O
O
Organiseren van mappen
O
O
O
Huiswerk maken
O
O
O
Taak uitvoeren
O
O
O
Verslagen maken
O
O
O
Presentatie / spreekbeurt maken
O
O
O
Hulpmiddelen gebruiken
O
O
O
Om hulp vragen
O
O
O
Zelfstandig problemen oplossen
O
O
O
Leggen van verbanden
O
O
O
Toekomst gericht denken
O
O
O
Bron: Berg en Boschschool,Bilthoven
Opmerkingen
Pagina 6
Sociale competenties Z = Je kan het zelfstandig H = Je kan het met hulp N = Je kan het (nog) niet
Z
H
N
Ervaringen delen
O
O
O
Zich correct gedragen
O
O
O
Samenwerken
O
O
O
Jezelf presenteren
O
O
O
Keuzes maken
O
O
O
Opkomen voor jezelf
O
O
O
Omgaan met conflicten
O
O
O
Uiterlijke verzorging
O
O
O
Luisteren
O
O
O
Omgaan met afspraken en regels
O
O
O
Reflecteren op eigen gedrag
O
O
O
Bron: Berg en Boschschool,Bilthoven
Opmerkingen
Pagina 7
